Aoristus: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
revert |
|||
Regel 14:
== Sigmatische aoristus ==
De '''sigmatische aoristus''' is in het [[Oud-Grieks|Oudgrieks]] een manier van de werkwoordsvervoeging aoristus waarbij een sigma als tussenvoegsel wordt gebruikt.
De '''sigmatische aoristus''' geeft een afgesloten handeling aan, in tegenstelling tot het [[imperfectum]]. Verder is de vertaling van de indicativus van de aoristus en het imperfectum gelijk.
De aoristus gaat uit van een andere stam: de aoristusstam. De sigmatische aoristusstam wordt in het Oud-Grieks gevormd door een sigma achter de wortel te plakken. In de praktijk wordt de sigmatische aoristus meestal gevormd door achter de [[praesens]]stam de letters σα te plakken: λυ-σα. Of de alpha bij de stam hoort is de vraag.
Verder wordt voor deze aoristusstam nog het [[augment (taalkunde)|augment]] van de verleden tijd gezet: de ἐ.
Achter dit construct (ελυσα) komen de uitgangen (zie onderstaand schema):
{| class="wikitable"
! Aoristus Actief
!
! Aoristus Medium
!
|-
| ἐ-λυ-σα
| ik maakte los / ik heb losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-μην
| ik maakte mezelf los / ik heb mezelf losgemaakt
|-
| ἐ-λυ-σα-ς
| jij maakte los / jij hebt losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-σο > ἐ-λυ-σω
| jij maakte jezelf los / jij hebt jezelf losgemaakt
|-
| ἐ-λυ-σα-ε > ἐ-λυ-σε(ν)
| hij maakte los / hij heeft losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-το
| hij maakte zichzelf los / hij heeft zichzelf losgemaakt
|-
| ἐ-λυ-σα-μεν
| wij maakten los / wij hebben losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-μεθα
| wij maakten onszelf los / wij hebben ons losgemaakt
|-
| ἐ-λυ-σα-ετε > ἐ-λυ-σα-τε
| jullie maakten los / jullie hebben losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-σθε
| jullie maakten jezelf los / jullie hebben jezelf losgemaakt
|-
| ἐ-λυ-σα-ον > ἐ-λυ-σα-ν
| zij maakten los / zij hebben losgemaakt
| ἐ-λυ-σα-ντο
| zij maakten zichzelf los / zij hebben zichzelf losgemaakt
|}
== Pseudo-sigmatische aoristus of aoristus van verba liquida ==
In tegenstelling tot de gewone (sigmatische) aoristus, waarbij de stam eindigt op -σ-, komt deze letter bij de pseudo-sigmatische aoristus te vervallen. De sigma vervalt als de wortel van een werkwoord eindigt op een μ, λ, ν of ρ (de medeklinkers van het woord ''molenaar''). Deze woorden worden ook wel de [[verba liquida]] genoemd.
In plaats daarvan wordt soms de klinker van de wortel gerekt. Een voorbeeld:
* φαινω → ἐφ'''η'''να (ik schijn, resp. ik scheen).
Alleen bij een -ἐι-, -ἰ- of -ὐ- in de praesensstam is de verlenging in de aoristus niet zichtbaar.
De uitgangen zijn wel gelijk aan die van de gewone aoristus, voor zowel actief als medium. In het passief wordt de aorist hier gewoon gevormd met thèta en gewone uitgangen van het passief.
Regel 26 ⟶ 75:
== Aoritus Passivus (Thetatische aoristus) ==
In zijn passieve vorm wordt de aorist in het Grieks op een geheel eigen wijze gevormd. Men neemt de verbaalstam van het werkwoord en voegt daar een thèta aan toe (vandaar de naam thetatische aoristus) gevolgd door de bindklinkers en uitgangen.
== Athetatische aorist ==
| |||