Versie van 18 dec 2013 21:05 bewerken Capaccio (overleg \| bijdragen) 131.676 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 18 dec 2013 21:11 bewerken ongedaan maken Capaccio (overleg \| bijdragen) 131.676 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 1: '''''Cis''-''trans''-isomerie''', ook wel bekend als '''''E''/''Z''-isomerie''' of '''geometrische isomerie''', is een vorm van [[stereo-isomeren\|stereo-isomerie]]. Het concept wordt zowel in de [[Organische chemie\|organische]] als [[anorganische chemie]] toegepast. De woordelementen ''cis'' en ''trans'' komen uit het [[Latijn]], waarin ''cis'' betekent 'aan dezelfde kant' en ''trans'' 'aan de andere kant' of 'eroverheen'. ''Cis''-''trans''-isomerie komt zowel voor in [[organische verbinding]]en als in [[Anorganische verbinding\|anorganische]] [[coördinatieverbinding]]en. == Organische chemie == [[Functionele groep]]en die aan weerszijden van een [[Dubbele binding (scheikunde)\|dubbele binding]] of aan weerszijden van een ringstructuur liggen, kunnen of aan dezelfde kant (de ''cis''-vorm), of aan tegengestelde kanten van elkaar (de ''trans''-vorm) liggen. Dit komt doordat een dubbele [[koolstof-koolstofbinding]], in tegenstelling tot een enkele, niet vrij kan roteren. In de tegenwoordige [[Nomenclatuur (scheikunde)\|scheikundige nomenclatuur]] wordt echter gebruikgemaakt van de Z/E-aanduiding. Hiertoe worden de [[atoomnummer]]s van de eerstgebonden atomen aan de dubbele binding met elkaar vergeleken. Indien de twee atomen met het hoogste atoomnummer aan dezelfde zijde van de dubbele binding zitten, wordt gesproken van de ''Z''-configuratie (van het [[Duits]]e ''zusammen''). In het andere geval is sprake van de ''E''-configuratie (van het Duitse ''entgegen''). In ringsystemen wordt enkel gebruikgemaakt van de ''cis''- en ~~transnotatie~~''trans''-notatie. [[1,2-dichlooretheen]] kan bijvoorbeeld voorkomen als ''cis''- of als ''trans''-1,2-dichlooretheen (ook aangeduid als respectievelijk ''Z''- en ''E''-1,2-dichlooretheen): Regel 16: \|} In de natuur komen veel onverzadigde en meervoudig onverzadigde [[vetzuur\|vetzuren]] voor, die in het algemeen de '''cis'''-configuratie hebben. [[Transvet]]zuren komen vooral in chemisch geharde vetten voor.▼ ~~De ''cis''-''trans''-isomerie komt zowel voor in organische moleculen als in anorganische [[coördinatieverbinding]]en.~~ ▲In de natuur komen veel onverzadigde en meervoudig onverzadigde [[vetzuur\|vetzuren]] voor, die in het algemeen de '''cis'''-configuratie hebben. [[Transvet]]zuren komen vooral in chemisch geharde vetten voor. == Anorganische chemie == <gallery caption="''Cis / ''-''trans ''-isomerie in ~~cobaltcomplexen~~kobaltcomplexen" perrow="2" align="left"> Bestand:Cis-dichlorotetraamminecobalt(III).png\|cis-CoCl<sub>2</sub>(NH<sub>3</sub>)<sub>4</sub><sup>+</sup> Bestand:Trans-dichlorotetraamminecobalt(III).png\|trans-CoCl<sub>2</sub>(NH<sub>3</sub>)<sub>4</sub><sup>+</sup></gallery> De aanduiding ''cis-'' en ''trans-'' wordt vooral toegepast bij complexen van metaalionen om aan te geven hoe de liganden ten opzichte van elkaar geplaatst zijn. In complexen met een ~~zes-~~zesvoudige omringing zijn de liganden doorgaans ~~langs~~gerangschikt devolgens ~~haaks~~een op[[octaëdrische ~~elkaar~~moleculaire ~~staande richtingen georiënteerd~~geometrie]]. Voor ~~Als het centrale atoom als een dobbelsteen wordt gezien~~tetra-aminodichloorkobalt(III), ~~bevinden de zes liganden zich elk op~~ een ~~zijvlak~~coördinatieverbinding ~~van~~met de ~~steen. Voor tetraaminodichloorcobalt(III) -~~formule CoCl<sub>2</sub>(NH<sub>3</sub>)<sub>4</sub><sup>+</sup> -, kunnen de twee chloorliganden '''trans''', op twee tegenover elkaar liggende zijden een plaats vinden, of '''cis''', op twee naast elkaar liggende vlakken, ten opzichte van elkaar staan. == Zie ook == Regel 35 ⟶ 33: * http://cheminf.cmbi.ru.nl/wetche/vwo/cdrom05/jmol/models/ onverzadigde koolwaterstoffen {{DEFAULTSORT:DISPLAYTITLE:''Cis''-''trans''-isomerie}} [[Categorie:Stereochemie]]

Cis-trans-isomerie: verschil tussen versies