Paez (volk): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (overleg | bijdragen)
k Robot: Verplaatsing van 7 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q2046097
Xibalba (overleg | bijdragen)
+ infobox
Regel 1:
{{Viu}}
{{Infobox volk
| groep = Paez (Nasa)
| afbeelding = Kuvy-nasa.jpg
| bevolking=140.000+
| onderschrift = Fluitspelende paez
| verspreiding=[[Cauca (departement)|Cauca]], [[Colombia]]
| bevolking = 186.178 <small>(2005)</small>
| taal=Paez, ook ''Nasa Yuwe'' genoemd; [[Spaans]]
| verspreiding = {{CO}}<br>1 - [[Cauca (departement)|Cauca]]: 164.973<br>2 - [[Valle del Cauca]]: 7005<br>3 - [[Putumayo (departement)|Putumayo]]: 3190<br>4 - [[Tolima (departement)|Tolima]]: 2000
| geloof= [[Katholicisme]], Paez
| taal = [[Paez (taal)|Paez]], [[Spaans]]
| verwant=[[Tierradentro (cultuur)]] e.a.
| geloof = [[Katholicisme]], Paez
| verwant = [[Guambiano]], [[guanaca]]
| extra portaal = Colombia
}}
 
[[Bestand:Vorkolumbische Kulturen.png|thumb|Precolumbiaanse culturen; Tierradentro ligt in het zuidwesten van Colombia.]]
De '''Paez''', ook wel ''Nasa (Yuwe)'' genoemd, is een [[Colombia]]ans [[indianen]]volk. De meeste Paez bewonen het gebied [[Tierradentro (cultuur)|Tierradentro]] in het departement [[Cauca (departement)|Cauca]]. Op de bergtoppen van Tierradentro liggen de fraaie graftombes van hun krijgshaftige voorouders.
De Paez zijn het meest actieve en talrijke volk van de Colombiaanse [[Andes]]. Zij richtten in 1970 samen met de Guambiano’s de eerste Colombiaanse inheemse beweging op, de CRIC (''Cosejo Regional Indígena del Cauca'' - Regionale Inheemse Raad van de Cauca). De CRIC bewerkstelligde dat de inheemse Colombianen of ''indígenas'' van de Cauca nu 544 miljoen hectare land tot hun beschikking hebben.
__NOTOC__
 
== Bevolking en cultuur ==
Er zijnleven heden ten dage nog meer dan 140185.000 Paez in Colombia. De meeste Paez zijn niet groter dan 1,60 m en hebben een gedrongen postuur. Ze hebben dik, steil en [[zwart haar]], een koperkleurige/bruine glanzende huid en zwarte ogen. Het gezin is de belangrijkste bouwsteen van de Paez-samenleving. Het bestaat meestal uit ouders, kinderen (gemiddeld zes) en, als deze hulpbehoevend zijn, grootouders.<ref>{{es}} {{aut|Puerta Restrepo, Mauricio}} ''Tierradentro - Territorio Mágico'', Editorial Carrera 7a, Bogotá.</ref> Hun inheemse taal is Paez, ook wel Nasa Yuwe genoemd. De taal hoort volgens veel taalkundigen bij de [[Chibcha]]-taalfamilie, maar daarover is geen [[consensus]]. Veel geografische aanduidingen in en om Cauca zijn afkomstig uit het Nasa Yuwe, zoals ‘[[Cali]]’ en ‘Yumbo’. De meeste Paez wonen in het departement [[Cauca (departement)|Cauca]], relatief kleine aantallen wonen in de departementen Valle de Cauca, Tolima en Huila. De Paez zijn formeel overwegend [[rooms-katholiek]], maar in de praktijk hangen de meeste Paez een mengeling aan van het katholicisme en de Paezreligie. Bijvoorbeeld de [[Sjamaan|Sjamanen]] spelen nog steeds een rol.
[[Bestand:Quintin detenido.jpg|thumb|150px|1915: Arrestatie van Manuel Quintín Lame en zijn medestanders.]]
 
Regel 22 ⟶ 23:
 
== Pacifisme ==
De Paez stellen zich neutraal in op het binnenlands conflict. Cauca is in de afgelopen decennia vaak onveilig geweest door de aanwezigheid van de [[FARC]], het leger, de [[cocaïne]]maffia en de [[paramilitair]]en. Ongeveer 7000 mannen en vrouwen ‘bewaken’'bewaken' hun gebied met niet meer dan een één meter lange ceremoniële staf en een [[Portofoon|walkietalkie]]. Ze proberen indringers te overtuigen weg te blijven van hun land, omdat dat hun cultuur, hun taal en hun manier van leven zou schaden. Ze vrezen te worden verpletterd tussen de strijdende partijen. In juli 2012 stuurden ze zowel FARC-strijders als militairen van het leger weg uit contolepostencontroleposten bij het stadje [[Toribio]].<ref>The Economist (2012). [http://www.economist.com/node/21559652 <i>Our town - Fed up with violence, a tribe puts both the army and the FARC in their place</i>], 28 juli.</ref><ref>{{aut|Huseman, Jonathan}} (2004) Respect afdwingen, ''Internationale Samenwerking'', '''5''':32</ref>
[[Bestand:uy nasa.jpg|thumb|150px|Paezvrouw met baby in een demonstratie.]]
 
== Externe link ==
* {{es}}[http://www.nasaacin.org {{es}} Asociación de Cabildos del Norte del Cauca ACIN]
 
== Zie ook ==