Retorica: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
retorica en retoriek,
Homeros (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Zie artikel|Voor het gelijknamige werk van Aristoteles, zie [[Retorica (Aristoteles)]]}}
'''Retorica''' (van het [[Griekse taal|Griekse]] woord ''ῥήτωρ'', ''rhêtôr'', spreker, leraar; ''oude'' Nederlandse spelling ''rhetorica'' met ''-rh'') is de uit de klassieken voortgekomen oudste westerse teksttheorie. De term staat voor [[woordkunst|welsprekendheid]], maar in uitgebreide zin slaat het op effectief [[spraak|spreken]] en [[schrift|schrijven]] en de kunst van het overtuigen. Men gebruikt het begrip dus zowel voor de theorie - de leer van overtuigend spreken en schrijven of ''retorica'' - als voor de praktijk ervan, [[retoriek]]. Men spreekt ook wel van ''ars rhetorica'' tegenover ''eloquentia''.
 
Oorspronkelijk was deze kunst bittere noodzaak in de [[politiek]] en de [[rechtspraak]]. Vooral in het oude Griekenland was het voor politici belangrijk dat zij de retorica beheersten. De retorica stond dan ook centraal in het onderwijs aan zonen van welvarende families. De [[Sofisten]] waren hierin gespecialiseerd.
Regel 8:
Tijdens de [[Romeinse Republiek]] kreeg de retorica vooral aandacht van de bekende redenaar, jurist, filosoof en politicus [[Marcus Tullius Cicero|Cicero]], van wie vele redevoeringen bewaard zijn gebleven. Later in het [[Romeinse Keizerrijk]] was de noodzaak van de welsprekendheid voor de politiek van minder belang. Toch was het een belangrijk vak, vooral voor juristen. Het boek ''De opleiding tot Redenaar'' (''de Institutio Oratoria'') van [[Quintilianus]] (±40 - ±100 na Christus) wordt nog steeds gezien als een theoretisch standaardwerk op dit gebied. Belangrijke aandachtspunten in de retorica zijn de opbouw van het betoog en de stijlfiguren waarmee de spreker zich bedient om zijn gehoor voor zijn standpunten te winnen. In dit boek vindt concentratie plaats op de rechtspraak vanwege eerdergenoemde reden. Overigens definieert Quintilianus retorica als ''de kunst van het goede spreken'' en keert hij zich tegen bovengenoemde definities. Een [[redevoering]] die in de rechtszaal overtuigt, hoeft volgens hem niet goed te zijn en vice versa. Evenzo is er een scala aan [[argument (argumentatieleer)|argumenten]] die in een [[betogende tekst]] al dan niet terecht effect sorteren.
 
In [[Vlaanderen]] was Retorica vroeger (tot in de jaren 1980) de benaming voor het laatste leerjaar van de [[Latijn]]se [[Algemeen secundair onderwijs|humaniora]] in het [[Secundair onderwijs]]. Ook in [[Nederland]] is deze naam voor de 6e klas [[gymnasium]] gebruikt, minstens tot halverwege de jaren zestig dervan de 20e eeuw.
 
== Zie ook ==