Duitse Rijksdagverkiezingen 1933: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (overleg | bijdragen)
k Robot: Verplaatsing van 13 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q689220
k links, sp.
Regel 3:
Na de benoeming van [[Adolf Hitler]] tot [[Rijkskanselier (Duitsland)|rijkskanselier]] (30 januari 1933) moest de [[Rijksdag (Duitsland)|Rijksdag]] ''(Reichstag)'' worden ontbonden en werden er nieuwe [[rijksdagverkiezingen]] uitgeschreven.
 
Een week na de [[Rijksdagbrand]] voerde de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|nationaalsocialistische]] regering onder Hitler het zogenaamde "[[Rijksdagbranddecreet]]." Dit decreet voorzag in de inperking van de [[Burgerrechten|burgerlijke vrijheden]] en de arrestatie van politieke tegenstanders (zij werden in "verzekerde bewaring" gesteld). Vele gevangengenomenen werden vanaf februari 1933 opgesloten in [[concentratiekamp]]en.
 
De rijksdagverkiezingen van 5 maart 1933 werden, dankzij nazi-intimdatieintimidatie en repressie, gewonnen door de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]]. De NSDAP verwierf 288 zetels, een winst van 92 zetels. Tegen de verwachting van [[Adolf Hitler|Hitler]] in verkreeg de NSDAP ''niet'' de meerderheid in de Rijksdag. De partij verkreeg namelijk 43,9% van de stemmen. De verliezen voor de voornaamste oppositiepartijen, de sociaaldemocraten ''([[Sozialdemokratische Partei Deutschlands]])'' en de communististencommunisten ''([[Kommunistische Partei Deutschlands]])'' waren beperkt (resp. -1 en -19). Verlies was er overigens voor alle partijen, behalve voor de [[Duitse Centrumpartij]] ''(Deutsche Zentrumspartei)'' en de [[DuitseDeutsche DemocratischeDemokratische PartijPartei|Duitse Staatspartij]] ''(Deutsche Staatspartei)''.
 
== Uitslag ==
Regel 47:
 
== Einde van de [[Rijksdag (Duitsland)|Rijksdag]] ==
Kort na de verkiezingen, op 23 maart 1933, stemde de nieuwe Rijksdag - die bijeenkwam in het ''[[Krolloper]]'' ("Kroll Opera Huis") - vóór de ''[[Machtigingswet (1933)|Ermächtigungsgesetz]]'' die Hitler volmachten gaf en hem in staat stelde om zonder tussenkomst van de Rijksdag te regeren<ref>Voor stemden praktisch alle partijen - soms onder dwang van de fractieleiders - met uitzondering van de SPD; de KPD was formeel niet verboden, doch deze partij was het politieke leven onmogelijk gemaakt.</ref>. Hiermee kwam er een einde aan de belangrijke rol die de Rijksdag speelde tijdens de [[Weimarrepubliek]]. Onder Hitler (1933-1945) bleef de Rijksdag weliswaar in functie, maar was niet meer dan een applausmachine voor de ''[[Führer]]''. In 1945 werd de Rijksdag afgeschaft, in 1949, met de stichting van de [[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|Bondsrepubliek Duitsland]] en de [[Duitse Democratische Republiek]] kwamen de [[Bondsdag]] ''(Bundestag)'' (BRD)in de Bondsrepubliek en de ''[[Volkskammer]]'' (in de DDR) als [[Lagerhuis (politiek)|lagerhuizen]] tot stand.{{clearleft}}
 
== Verwijzing ==