Parsifal (opera): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
typefoutje(s) |
|||
Regel 55:
Een ander essentieel verschil bestaat erin dat Wolfram een dubbelverhaal vertelt over Gawan, een ridder van de ronde tafel van Arthur en over Parsifal, de zoon van Gahmuret en Herzeloyde die door zijn moeder in een bos ver van de wereld van ridders en wapens wordt grootgebracht. Het is bijvoorbeeld Gawan die de vrouwen die gevangen gehouden worden in de burcht van Klingsor bevrijdt. Gawan komt bij Wagner niet voor, uitgezonderd een zijdelingse vermelding in het verhaal van Gurnemanz in het eerste bedrijf waar hij wordt genoemd als een van de graalridders die in een ‘queeste’ een geneeskrachtig kruid voor Amfortas had veroverd. Het thema van de ‘reine dwaas’ die zijn eerste kus krijgt van Kundry komt bij Wolfram ook niet voor, Parzifal was al voor zijn eerste contact met de graal getrouwd met Condwiramurs <ref>Van het Frans counduire à l’amour: leiden naar de liefde.</ref> en vader van een zoon.
Een aantal van de figuren gecreëerd door Wolfram zijn door Wagner anders gebruikt of aangepast. Kundry is bij Wagner een samenvoeging van vier personages van Wolfram, de waarzeggende heks ‘Cundrie la Surziere’, Sigune een meisje dat Parzifal ontmoet in een bos en van wie hij het verhaal van zijn afstamming te horen krijgt, de ridder Trevrizant die aan Parzifal de dood van zijn moeder meldt en hem de les spelt voor het achterlaten van Herzeloyde en de vierde is dame Orgeluse de verleidster van Anfortas die ook Gawan poogt te verleiden. In Wolframs versie is Gurnemanz von Graharz geen graalridder maar de edelman die Parzifal zijn opleiding tot ridder geeft en het is precies Gurnemanz die Parzifal leert van geen onnodige vragen te stellen, een houding die essentieel is in het verhaal maar bij Wolfram een gevolg is van zijn opleiding, bij Wagner een gevolg van zijn onwetendheid. Bij Wagner is het ook Gurnemanz die Parsifal terecht wijst voor het gewapend rondtrekken op Goede Vrijdag, waar dit bij Worlfram
Wagner heeft het verhaal van Wolfram enerzijds scenisch samengebald en anderzijds aangepast om de verlossingsidee centraal te stellen. Het tweede bedrijf is het meest afwijkend van het verhaal van Wolfram, maar Wagner wou hiermee de tegenstelling tussen goed en kwaad benadrukken en zeer uitgebreid het verlies van Parsifal zijn 'onschuld' of 'dwaasheid' uitwerken.
Regel 74:
=== Parsifal voorbehouden voor Bayreuth ===
Wagner vreesde dat zijn ''Bühnenweihfestspiel'' zou ‘ontwijd’ worden bij opvoeringen in theaters waar men niet het gewijde karakter van zijn werk zou respecteren. Men moet hierbij in acht nemen dat het er bij een klassieke
Cosima trachtte, met de steun van de ''Genossenschaft deutscher Tonkünstler'' het Duitse parlement ertoe te bewegen de periode waarin de auteursrechten zouden gelden uit te breiden boven de standaard voorziene dertig jaar, maar zonder resultaat. Het werk zou vrij mogen opgevoerd worden vanaf het einde van 1913. Maar het duurde slechts twintig jaar eer het werk in 1903 werd opgevoerd in New York en Nederland volgde met vier voorstellingen in Amsterdam tussen 1905 en 1908. Bij de Wagner-getrouwen was dit gekend als de ''verkrachting van de graal''. Voordien waren er al door Bayreuth toegelaten concertante uitvoeringen geweest in Londen in 1884, in New York in 1886 en in Amsterdam in 1894.
Regel 81:
=== Aangepaste regie ===
In 1951 ontketende Wieland Wagner, een kleinzoon van Richard, een ware storm met zijn nieuwe enscenering van de opera waarin hij volledig brak met de aanduidingen voor de enscenering die door zijn grootvader waren gegeven. Wieland zette een Parsifal neer waaruit de kastelen en de graalhal waren verdwenen en hij met een nagenoeg lege scène en lichteffecten de muziek van zijn grootvader en de psychologische achtergrond van het drama op de voorgrond probeerde te plaatsen. Hij volgde daarbij de ideeën van de Zwitser Adolphe Appia. Wat ongetwijfeld ook meespeelde bij Wieland was het realiseren van een breuk met het recente verleden waarin de
De reacties op de nieuwe productie waren extreem, voor Ernest Newman, de Wagner-biograaf, was het niet allen de beste Parsifal die hij ooit gezien had maar een van de drie of vier mooiste spirituele belevenissen uit zijn leven.<ref>Frederic Spotts, Bayreuth: A History of the Wagner Festival. New Haven and London: Yale University Press, 1994, p. 212.</ref> Anderen zoals de dirigent van de uitvoering, [[Hans Knappertsbusch]], waren veel minder enthousiast tot regelrecht vijandig. Wat Wieland realiseerde was revolutionair en trendsettend. Na deze opvoering van Parsifal zou geen enkele van Wagners opera’s nog op de oude manier worden geregisseerd en in zijn opzet om het werk van zijn grootvader uit de nazisfeer te halen was Wieland glansrijk geslaagd.
=== Parsifal traditie in Antwerpen ===
De opera van Antwerpen was
== Religieuze achtergrond ==
| |||