Stikstofmonoxide: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k + spaties ter verkleining van infobox. N.a.v. verzoek op WP:VPB |
k extra spatie in reactievergelijking voor equidistantie met AWB |
||
Regel 72:
Op industriële schaal wordt stikstofmonoxide bereid door de [[oxidatie]] van [[ammoniak]] bij 750 tot 900°C, in aanwezigheid van [[platina]] als [[katalysator]]:
:<math>\mathrm{4\ NH_3\ +\ 5\ O_2\ \longrightarrow\ 4\ NO\ +\ 6\ H_2O }</math>
Een alternatieve, maar veel energieverslindender methode, is het [[Birkeland-Eydeproces]], waarbij gebruik wordt gemaakt van een vlamboog wordt gevormd. Dit gebeurt in een sterk [[magnetisch veld]] zodat de vlamboog wordt afgevlakt tot een schijf. Het [[plasma (aggregatietoestand)|plasma]] in de schijf heeft een temperatuur van meer dan 3000°C. Men blaast dan lucht doorheen de schijf, waar een klein gedeelte van de [[dizuurstof|zuurstof]] en [[Distikstof|stikstof]] in de lucht reageert tot stikstofmonoxide:
:<math>\mathrm{N_2\ +\ O_2\ \longrightarrow\ 2\ NO}</math>
In het laboratorium wordt het gas bereid door [[Reductie (scheikunde)|reductie]] van [[kaliumnitriet]] met [[kaliumjodide]] in [[Zuur (scheikunde)|zuur]] milieu:
:<math>\mathrm{2\ KNO_2\ +\ 2\ KI\ +\ 2\ H_2SO_4\ \longrightarrow\ 2\ NO\ +\ I_2\ +\ 2\ K_2SO_4\ +\ 2\ H_2O}</math>
In plaats van kaliumjodide kan ook [[kaliumhexacyanoferraat(II)]] gebruikt worden:
:<math>\mathrm{KNO_2\ +\ K_4[Fe(CN)_6]\ +\ H_2SO_4\ \longrightarrow\ NO\ +\ K_3[Fe(CN)_6]\ +\ K_2SO_4\ +\ H_2O}</math>
Een eenvoudige methode is de reactie van [[natriumnitriet]] met [[zwavelzuur]]:
:<math>\mathrm{6\ NaNO_2\ +\ 3\ H_2SO_4\ \longrightarrow\ 4\ NO\ +\ 2\ H_2O\ +\ 3\ Na_2SO_4\ +\ 2\ HNO_3}</math>
== Eigenschappen en reacties ==
Als stikstofmonoxide wordt opgelost in [[water]], ontstaat een [[Oplossing (scheikunde)|oplossing]] van het zeer onstabiele [[salpeterigzuur]] (HNO<sub>2</sub>):
:<math>\mathrm{4\ NO\ +\ O_2\ +\ 2\ H_2O\ \longrightarrow\ 4\ HNO_2}</math>
In de lucht reageert stikstofmonoxide bij hoge concentraties snel met [[Dizuurstof|zuurstofgas]] tot [[stikstofdioxide]] (NO<sub>2</sub>):
:<math>\mathrm{2\ NO\ +\ O_2\ \longrightarrow\ 2\ NO_2}</math>
Deze reactie treedt op wanneer bijvoorbeeld [[Koper (element)|koper]] wordt opgelost in [[salpeterzuur]]. In eerste instantie wordt hierbij stikstofmonoxide gevormd:
Regel 109:
Stikstofmonoxide komt voor als een [[Radicaal (scheikunde)|vrij radicaal]], dat zeer gemakkelijk en heftig reageert met de [[Halogeen|halogenen]] tot de overeenkomstige nitrosylverbindingen. Een voorbeeld is de vorming van [[nitrosylchloride]]:
:<math>\mathrm{2\ NO\ +\ Cl_2\ \longrightarrow\ 2\ NOCl}</math>
Stikstofmonoxide reageert met [[aceton]], in aanwezigheid van een [[alkoxide]], tot een nitrosohydroxylamine:<ref>{{en}} {{aut|W. Traube}} (1898) - [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jlac.18983000108/abstract;jsessionid=BA8A8A050259419FB62C5CD5F48F3946.d03t01 ''Ueber Synthesen stickstoffhaltiger Verbindungen mit Hülfe des Stickoxyds''], Justus Liebig's Annalen der Chemie, '''300''' (1), pp. 81-128</ref>
| |||