Lijflandse Oorlog: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
|||
Regel 2:
| conflict=Lijflandse Oorlog
| partof=de [[Noordse Oorlogen]], [[Russisch-Zweedse oorlogen]], [[Pools-Russische oorlogen]], [[Pools-Zweedse Oorlogen]]
|
|
| date=[[1558]]-[[1583]]
| place=[[Zweeds Estland|Estland]], [[Hertogdom Lijfland|Lijfland]], [[Ingermanland]], [[Tsaardom Rusland|Rusland]]
| casus=[[Verdrag van Pozwoł]]
| territory=Estland ging naar Zweden; Lijfland, [[Hertogdom Koerland en Semgallen|Koerland en Semgallen]] gingen naar Polen-Litouwen; [[Saaremaa (eiland)|Ösel]] ging naar Denemarken-Noorwegen
| result=[[Koninkrijk Denemarken en Noorwegen|Deens-Noorse]], [[Pools-Litouwse Gemenebest|Pools-Litouwse]] en [[Zweden|Zweedse]] overwinning
| combatant1=[[
| combatant2=[[
| commander1=[[
| commander2=[[
| strength1=
| strength2=
| casualties1=
| casualties2=
}}
[[Bestand:Jan Matejko-Batory pod Pskowem.jpg|
De '''Lijflandse Oorlog''' van 1558 tot 1583, ook wel de '''[[Noordse Oorlogen#Eerste Noordse Oorlog|Eerste Noordse Oorlog]]''' genoemd, was de eerste fase in een langdurig militair conflict tussen het [[tsaardom Rusland]] en haar westelijke buren over de macht in de gebieden die nu [[Estland]] en [[Letland]] vormen.
== Achtergrond ==
Tegen 1560 was de [[Lijflandse Confederatie]] danig verzwakt door de [[Reformatie]], terwijl oosterbuur Rusland sterker was geworden na de vernietiging van de [[islam]]itische [[kanaat|kanaten]] [[Kanaat Kazan|Kazan]] en [[Kanaat Astrachan|Astrachan]]. De Russische tsaar [[Ivan IV van Rusland|Ivan IV]] eiste dat het [[prinsbisdom Dorpat]] een enorme belastingen betaalde (40.000 [[taler]]).
Toen de Lijflandse Confederatie bescherming zocht bij het [[Pools-Litouwse Gemenebest]] met het [[Verdrag van Pozwoł]], beschouwde tsaar Ivan IV dit als ''[[casus belli]]'' tegen de Lijflandse Confederatie en besloot tot een invasie. Het doel van de tsaar was om toegang te krijgen tot de [[Oostzee]].
== Verloop ==
Russische troepen vielen in 1558 de Lijflandse Confederatie binnen. De Russen bezetten [[Tartu|Dorpat]] en [[Narva (Estland)|Narva]] en belegerden [[Tallinn|Reval]].
In 1561 werd de zwakke [[Lijflandse Orde]] ontbonden. [[Koninkrijk Zweden (1523-1814)|Zweden]] breidde zijn territorium in [[Estland (gebied)|Estland]] uit en [[Denemarken-Noorwegen|Denemarken]] verkreeg het eiland [[Saaremaa (eiland)|Saaremaa]]. [[Koerland]] werd toegewezen aan [[Koninkrijk Polen (1385-1569)|Polen]], dat in 1569 een unie vormde met het [[groothertogdom Litouwen]], het [[Pools-Litouwse Gemenebest]]. De laatste [[Grootmeester (ridderorde)|grootmeester]] der [[Lijflandse Orde]], [[Godhard Kettler (1517-1587)|Godhard Kettler]], werd de eerste leider van het Poolse vazal-[[hertogdom Koerland en Semgallen]].
[[Erik XIV van Zweden]] en [[Frederik II van Denemarken]] zonden troepen om hun nieuwe gebieden te beschermen. In 1561 gaf de stadsraad van [[Tallinn|Reval]] in Estland zich over aan Zweden. Reval werd een bruggenhoofd voor de verdere Zweedse uitbreiding in de gebieden ten oosten van de Oostzee.
Tegen 1562 bevond Rusland zich in oorlog met de koninkrijken [[Koninkrijk Polen (1385-1569)|Polen]] en [[Koninkrijk Zweden (1523-1814)|Zweden]]. De legers van de tsaar waren in eerste instantie succesvol. Zowel [[Polatsk|Polotsk]] (1563) als [[Pärnu]] (1575) werden ingenomen en [[Groothertogdom Litouwen|Litouwen]] werd tot [[Vilnius]] onder de voet gelopen.
Regel 57 ⟶ 56:
[[Categorie:Geschiedenis van Letland]]
[[Categorie:Geschiedenis van Litouwen]]
{{Link GA|en}}
| |||