Kleermakerskrijt: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Aanvullingen en correcties
Regel 7:
[[Bestand:Kopierräder.jpg|thumb|Scherpe radeerwielen voor bont]]
 
Een '''kleermakerskrijt(je)''' is afkrijtgereedschap, om tijdelijke markeringen op [[textiel]] te maken. De klassieke vormGewoonlijk is dit een [[krijtje]], in de vorm van een platte driehoek of plat staafje, dat door [[kleermaker]]s wordt gebruikt om lijnen of strepen op een stof te tekenen. Deze geven aan hoe een [[naaien|patroon]] loopt of hoe het vermaakt moet worden. Het is meestal gemaakt van [[talk (mineraal)|talk]]. Zonder kleurstoffen is het wit, maar er zijn andere kleuren verkrijgbaar, niet alleen voor gebruik op lichtgekleurde kleding, maar ook om bijvoorbeeld voor kniplijnen en [[naad|naden]] verschillende kleuren te gebruiken.
 
== Samenstelling en varianten ==
De krijtjes worden gemaakt van bindmiddel, gemalen [[speksteen]] (talk) en eventueel kleurstof. Speksteen is een zachte steensoort die gemakkelijk te bewerken is en die zeepachtig aanvoelt. Om een scherpe lijn te kunnen trekken is het krijtje toch harder dan [[schoolkrijt]] of [[stoepkrijt]]. In plaats van talk wordt ook [[kaoliniet]] (chinaklei) wel gebruikt. Verder wordt markeerkrijt op basis van [[was (substantie)|wasachtige]] of [[zeep (scheikunde)|zeepachtige]] stoffen aangeboden als kleermakerskrijt.
 
== Gebruik ==
Kleermakerskrijt is niet schadelijk voor welkeweefsels soorten weefsel of stof dan ookstoffen. Een paar keer kloppen of wassen en de krijtstrepen zijn weg. Kleermakerskrijt werkt het best als het scherp is. Het kan geslepen worden met een speciaal soort [[puntenslijper]] of door het te schuren of met een mes af te schrapen.
 
== Mogelijke schade aan luchtwegen ==
Er[[Epidemiologie|Epidemiologisch warenonderderzoek]] aanwijzingengaf datverband aan tussen blootstelling aan [[talkpoeder]] in hoge concentratie en [[longkanker]] kon veroorzaken, maar het was niet duidelijk of dit aan de talk lag, of aan sporen van andere mineralen. EenDaarom experimentis onderzoek gedaan metwaarbij [[Laboratoriumrat#Laboratoriumratten|laboratoriumratten]] en -muizen toondelangdurig nablootgesteld langdurige blootstellingwerden aan talk van [[cosmetica]]kwaliteit (goed gezuiverd [[gehydrateerd]] [[magnesium]]-[[silicaat]]). In het experiment werd geen verhoogde sterfte vastgesteld, maar wel meer [[tumor]]cellen, zowel schadelijke als goedaardige. Ook hadden de proefdieren een verminderde [[longcapaciteit]], [[bindweefsel]]vorming in de [[luchtwegen]] en [[ontstekingsreactie]]s in de longen.<ref>{{en}} [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12616290?dopt=Abstract '''National Center for Biotechnology Information''': NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Talc (CAS No. 14807-96-6)(Non-Asbestiform) in F344/N Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies). : Abstract] Geraadpleegd 22 juli 2013</ref>
 
== Voor- en nadelen ==
Kleermakerskrijt op talkbasis laat geen blijvende sporen achter en is simpel, goedkoop en veelzijdig. Anderzijds vraagt het een vaste hand en scherp oog om bijvoorbeeld de horizontale rechte lijn voor een broekzoom aan te geven. Bij het markeren voor het inkorten van broeken en lange rokken zal de klant vaak op een stoel of kruk moeten gaan staan. Fijne stoffen kunnen opstropen door het stroeve krijt. [[bont (huid)|Bont]] kan alleen aan de achterkant, de leerzijde, goed gemarkeerd worden. Verder wordt kleermakerskrijt gemakkelijk bot, waardoor de lijn dikker en minder afgetekend is. Ook op zachte of pluizige stof is de lijn niet scherp. In heel wat gevallen zal zachte of pluizige stof gewassen moeten worden om de krijtlijn te verwijderen.
 
== Alternatieven ==
[[Bestand:Tailors tacks.jpg|thumb|left|Krijtlijnen en stiksel. Het stiksel is gebruikt om de stof aan het patroon vast te zetten.]]
Allerlei ander markeergereedschap haakt in op de bezwaren van het krijt of dient voor speciale toepassingen:
 
* Uitwasbaar [[potlood]] is in feite kleermakerskrijt dat in een potlood gevat is. Dit is makkelijk te hanteren en geeft vaak een dunnere lijn. Het potlood kan geslepen worden in een normale puntenslijper. Vooral in de buurt van naden of andere verdikkingen is het lastiger hiermee vloeiende lijnen te trekken dan met schelpvormig kleermakerskrijt.
Allerlei anderalternatieven markeergereedschapvoor haaktkrijtjes op talkbasis haken in op de bezwaren van het krijt of dientdienen voor speciale toepassingen:
* Kleermakerskrijt op op basis van wasachtige of zeepachtige stoffen is minder stroef, zodat de stof niet zo gauw opstroopt bij het afkrijten. De lijn blijft langer zichtbaar en scherp. Nadeel is dat de lijn zichtbaar blijft op [[zijde (textiel)|zijde]], [[leer (stof)|leer]] en sommige weefsels met [[polyester]]vezels.
* Uitwasbaar [[potlood]] is in feite kleermakerskrijt dat in een potlood gevat is. Dit is makkelijk te hanteren en geeft vaak een dunnere lijn. Het potlood kan geslepen worden in een normale puntenslijper. Vooral in de buurt van naden, [[zoom|zomen]] of andere verdikkingen is het lastiger hiermee vloeiende lijnen te trekken dan met schelpvormig kleermakerskrijt. Het is goed bruikbaar voor tamelijk kleine markeringen, zoals de plaats van zakken, [[knoop (kleding)|knopen]] en [[knoopsgat]]en.
* [[Markeerpoeder]], gewoonlijk uit een [[rokspuit]], een blaasbalg of spuit die op een standaard gemonteerd is. Deze geeft zuiver horizontale lijnen, terwijl de klant nergens op hoeft te klimmen. Het spuitmondje zit soms aan een lange arm en kan zo om de klant heen draaien.
* [[Krijtwieltje]]: een wieltje dat een spoor van poederkrijt achterlaat. Dit werkt niet op alle stoffen goed. Het poederkrijt zit in de handgreep. Het poeder is los verkrijgbaar, veelalmaar als het in een gesloten houder zit, waardooris men voor vervanging afhankelijk is van de fabrikant. InDan is het gebruik isvan ditpoeder veel duurder dan een krijtje.
* [[Verdwijnstift]]: deze geeft, afhankelijk van het type, een lijn zo dun als van een balpen. De lijn blijft twee dagen zichtbaar en verdwijnt binnen tien dagen onder invloed van licht, maar dit werkt niet op alle stoffen goed. Dan moet de stof alsnog gewassen of met een speciale ''eraser'' bewerkt worden.
* [[Verdwijnkrijt]], gemaakt uit vluchtige stoffen die, afhankelijk van de samenstelling, na enkele dagen tot een week verdampen.
* [[Radeerwieltje]]: te gebruiken met [[carbonpapier]] of speciaal traceerpapier, vooral om [[knippatroon|knippatronen]] over te nemen. Het wieltje drukt de kleurstof van het papier door op het textiel. Voor dunne stof moet een wieltje met zoete (afgeronde) tanden gebruikt worden.
* [[Afspelden]]: dit voorkomt dat de stof verschuift of uitzakt bij het passen en meten, maar is tijdrovend.
* Radeerwieltje met scherpe tanden en alleen een knippatroon: het wieltje drukt kleine gaatjes in de stof, volgens de patroonlijnen. Dit spaart een productiestap uit en is daardoor nauwkeurig, maar fouten zijn niet meer te herstellen. Er zijn speciale grote varianten voor het werken met [[bont (huid)|bont]].
* Vastzetten met een grove steek: vooral geschikt voor het markeren van naden. De delen worden aan elkaar gestikt en na het doorknippen van het stiksel hebben beide delen van het kledingstuk de markering op exact dezelfde plaats.
* [[Radeerwieltje]]: te gebruiken met kleermakers[[carbonpapier]] of speciaal traceerpapier, vooral om [[knippatroon|knippatronen]] over te nemen. Het wieltje drukt de kleurstof van het papier door op het textiel. Deze lijn verdwijnt soms niet helemaal. Voor dunne stof moet een wieltje met zoete (afgeronde) tanden gebruikt worden.
* Radeerwieltje met scherpe tanden en alleen een knippatroon: het wieltje drukt kleine gaatjes in de stof, volgens de patroonlijnen. Dit spaart een productiestap uit en is daardoor nauwkeurig, maar fouten zijn niet meer te herstellen. Er zijn speciale grote varianten voor het werken met [[bont (huid)|bont]].
 
{{appendix|1=bron|2=