Ricine: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 10:
Ricine is een eiwit dat bestaat uit twee deelketens, A en B genaamd, waarvan de ene zich aan bestanddelen van de celmembraan hecht en zorgt dat de stof in een cel wordt opgenomen, en de andere een enzymwerking heeft die een essentieel deel van een [[ribosoom]] permanent onwerkzaam maakt waardoor een cel die een ricinemolecuul heeft opgenomen na korte tijd niet meer in staat is om eiwitten te synthetiseren en sterft.<ref>Catherine J. Marsden, Vilmos Fülöp, Philip J. Day* and J. Michael Lord (2004): ''The effect of mutations surrounding and within the active site on the catalytic activity of ricin A chain Eur.'' J. Biochem. 271, 153-162</ref> Vormen van dit laatste enzym komen in veel meer planten voor, bijvoorbeeld in tarwekiemen, maar dit leidt in die gevallen blijkbaar niet tot problemen omdat de component ontbreekt die opname in de cel verzorgt.
Ricine is in aanzienlijke hoeveelheden (enige procenten) aanwezig in het schroot dat overblijft na uitpersen van de zaden voor ricinusolie. Het is wateroplosbaar en de productie is relatief gemakkelijk en goedkoop. Het gif kan worden ingeademd, ingeslikt of ingespoten en er bestaat geen tegengif. Zelfs in kleine hoeveelheden is ricine in zuivere toestand dodelijk. De dodelijke dosis voor een mens is waarschijnlijk minder dan een milligram, dat is een hoeveelheid die in een enkele wonderboon kan zitten.
In praktijk zijn voor een dodelijke orale dosis voor een volwassene rond de 10 bonen nodig doordat een groot deel van de ricine al wordt afgebroken voor het de cellen kan bereiken. Voor kinderen is deze dosis uiteraard kleiner, en sowieso is het niet verstandig ook maar een enkele boon te consumeren. De boon schijnt een lekkere [[hazelnoot]]achtige smaak te hebben en is daarom extra gevaarlijk.
==Ricine als chemisch wapen==
Ricine is een stof die gezien wordt als een mogelijk chemisch wapen en is daarom opgenomen op [[Chemische Wapensverdrag#Lijsten van Stoffen|Lijst 1]] van de [[Chemische Wapensverdrag]]. Wonderbonen zijn vrij makkelijk te verkrijgen en het is zelfs mogelijk voor kwaadwillenden om hele akkers wonderbomen te kweken voor ricineproductie, zoals men [[cocaplant]]en kweekt voor [[cocaïne]]productie. Uit de boon kan vervolgens ricine worden [[Raffinage|geraffineerd]], een proces dat mogelijk is met een minieme hoeveelheid apparatuur. Het aan banden leggen van de handel in wonderbonen is daarom ook ondoenlijk, men kan slechts het raffineren van het gif bestrijden.
Niet alleen is ricine zeer gifig, maar bovendien is het moeilijk te detecteren. Ricine is een eiwit en geen element of alkaloïde, waardoor de stof moeilijker (als lichaamsvreemde stof) is aan te tonen. Bovendien vindt ricine al binnen enkele uren zijn weg naar de lichaamscellen om daar zijn dodelijk werk te doen, en verdwijnt hiermee als zodanig uit het bloed en lichaam.
Men vermoedt<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/2636459.stm BBC]</ref> dat een dissidente [[Bulgarije|Bulgaarse]] journalist, [[Georgi Markov]], in opdracht van de Bulgaarse geheime dienst in 1978 in Londen is vermoord door hem met een paraplupunt te prikken waarbij een minuscuul stalen bolrond kogeltje in het spierweefsel werd gebracht. Het kogeltje was doorboord en bood plaats aan ca 0,3 mg vergif. Markov overleed een paar dagen later. Op grond van de symptomen en de minimale hoeveelheid gif die kon zijn gebruikt neemt men aan dat dit ricine moet zijn geweest. Direct bewijs ontbreekt.
| |||