Wikipedia

Stadhuis van Aken: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Addbot (overleg | bijdragen)
914.850 bewerkingen
k Robot: Verplaatsing van 4 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q300747
artikel uitgebreid en deels herschreven; groot aantal germanismen en taalfouten verbeterd; afbeeldingen vervangen, toegevoegd en herschikt + galleries toegevoegd.
Regel 1:
[[Bestand:Aachen Rathaus 1520rathaus.jpgJPG|thumb|Het stadhuisAkener vanraadhuis Akengezien invanuit 1520,het tekening vanzuiden ([[Albrecht DürerKatschhof]])]]
Het '''stadhuis van Aken''' is het historische [[Gemeentehuis|raadhuis]] van de [[Duitsland|Duitse]] stad [[Aken (stad)|Aken]]. Het stadhuis ligt pal tegenover de [[Dom van Aken]], tussen de pleinen [[Katschhof]] en Markt. Het is, naast de Dom, het meest prominente gebouw in het centrum van Aken. Eén toren dateert nog uit de tijd van [[Karel de Grote]]. De Kroningszaal in het verder grotendeels 14e-eeuwse stadhuis werd eertijds gebruikt voor het [[kroningsmaal]] volgend op de kroning van de [[Koning van Duitsland|Rooms-Duitse koningen]].
[[Bestand:Aachen Marktplatz 1840.jpg|thumb|Het barokke raadhuis en de Markt in, [[staalgravure]] van [[Henry Winkles]]]]▼
[[Bestand:AachenCityHallFromSouthHDR.jpg|thumb|Het Akener raadhuis gezien vanuit het zuiden (vanaf het [[Katschhof]])]]▼
 
Het '''stadhuis van Aken''' is het meest prominente gebouw in de [[historische stadskern]] van de stad [[Aken (stad)|Aken]]. Het [[Gemeentehuis|stadhuis]] ligt tegenover de [[Dom van Aken]] aan het plein het [[Katschhof]]. Aan de andere kant van het raadhuis ligt de Markt.
 
De ''Kroningszaal'' werd als opvolger van de [[Aula Regia]] van de [[Akener koningspalts]] gebruikt voor het [[kroningsmaal]] volgende op de kroning van de [[Koning van Duitsland|Rooms-Duitse keizer of koning]].
 
== Geschiedenis ==
[[Bestand:Aachen, Granusturm - East Side.jpg|thumb|left|150px|Karolingische Granusturm]]
In de eerste helft van de [[14e eeuw]] bouwdebesloten de Aachenerburgers Burgerschapvan onderAken haar zittendeen burgemeester [[Gerhard Chorus]] (1285-1367) als een nieuw stadhuis te bouwen, als teken van hun burgerlijke vrijheid een nieuw stadhuis. Tot dan had het halverwege de 13e eeuw gebouwde-eeuwse [[Grashaus]] gediend als stadhuis. Als een concessie aan het koningshuis moest het Burgerschap echter instemmen met in het nieuwe stadhuis een zaal voor de feestelijke kroning in te stellenraadhuis. De bouw begon in 1330 op de fundamenten van eende verwoeste paleis, de [[Aula Regia]] van de [[Akener koningspalts]], uit de [[Karolingen|Karolingische]] periode. UitDe uit de tijd van [[Karel de Grote]] stammende [[Granusturm]] werd geadopteerdin enhet opgenomenontwerp invan het nieuwe gebouw opgenomen. Het gebouw werdwas in 1349 voltooid. In het nieuwe stadhuis werd een feestzaal voor de Duitse koningen ingericht, waar het kroningsmaal na de kroning in de Dom kon plaatsvinden.
 
Tijdens een grote [[stadsbrand]] in 1656 brandde een deel van de daken en torens af. De beschadigde delen werden in [[Barokke architectuur|barokstijl]] herbouwd. In de 18e eeuw werd het stadhuis ingericht als een barok [[stadspaleis]]. Kenmerkend voor die fase zijn de houten [[lambrisering]]en uit het atelier van Jacques de Reux in de stijl van de [[Luiks-Akense barok]] en de muurschilderingen van Johann Chrysant Bollenrath. Een fraaie barokke zaal is het ''Werkmeistergericht''. Deze zaal was oorspronkelijk ingericht om de kwaliteit van het Akense [[Lakenindustrie|laken]] te controleren. Later werd dit de werkkamer van de burgemeester. Een ander hoogtepunt is de ''Weißer Saal''. Voor de ceremoniële ondertekening van het [[Vrede van Aken (1748)|Verdrag van Aken]], het vredesverdrag dat in 1748 een einde maakte aan de [[Oostenrijkse Successieoorlog]], werd de ''Friedenssaal'' ingericht, die echter als gevolg van geschillen over de rangvolgorde van de [[gezant]]en niet werd gebruikt. Als compensatie voor de gemaakte kosten kreeg de stad portretten van de gezanten. Deze bevinden zich tegenwoordig in verschillende kamers van het stadhuis.
Tijdens de [[Stadbrand van Aken|grote stadsbrand van 1656]] brandde een deel van de daken en torens af. De beschadigde delen werden in de [[Barokke architectuur|barokstijl]] herbouwd. In de 18e eeuw werd het stadhuis omgebouwd tot een barok stadspaleis. Deze stijl is heden ten dage nog steeds terug te vinden in de "Weißen Saal".
 
In de tussenliggende19e periodeeeuw werd het stadhuis heringericht in [[Neogotiek|neogotische]] stijl met historiserend beeldhouwwerk en schilderingen. Zo werd de gevel aan de markt voorzien van de beeltenissen van 50 Duitse koningen. De door muren gedeelde kroningszaal werd gerestaureerd en kreeg een nieuwe toegang, dehet ''Ark'schen Treppenhaus''. Bovendien ontving deDe schilder [[Alfred Rethel]] kreeg de opdracht om de zaal met een cyclus van grootschalige [[fresco]]'s op te sieren. De door Rethel in 1847 begonnen en in 1861 door een leerling vervolgdevoltooide cyclus toont stadia en legenden uit het leven van Karel de Grote. HijDe is,cyclus vooralvormt, na de vernietiging van dergelijkevergelijkbare cyclischilderingen, zoalsonder dieandere in het [[Neues Museum]] in [[Berlijn versierden]], een vanbelangrijk de belangrijkste overgebleven bewijsstukkenvoorbeeld van delaat-romantische lateschilderkunst romantischein schilderkunstDuitsland.▼
Kenmerkend voor die fase zijn de houten lambrisering in de stijl van de Akener-Luikse barok uit het atelier van [[Jacques de Reux]] en muurschilderingen van [[Johann Chrysant Bollenrath]]. Een impressie daarvan geeft het Werkmeistergericht. De zaal werd oorspronkelijk opgezet voor een groep van gezworenen, die de kwaliteit van de Akense doek controleerde en later diende hij als de officiële kamer van de burgemeester.
 
Bij een anderegrote brand in 1883 branddewerden wederomopnieuw de daken en torens verwoest. De restauratie werd voltooid in 1902. Rond dezelfde tijd werd een nieuw administratief gebouw op het aangrenzende Katschhof gebouwd.▼
Voor de ceremoniële ondertekening van het vredesverdrag voor beëindiging van de [[Oostenrijkse Successieoorlog]] in 1748 werd de Friedenssaal ingericht, maar als gevolg van geschillen in rang van de gezanten niet gebruikt. Als compensatie hiervoor had de stad Aken portretten van de gezanten. Deze bevinden zich tegenwoordig in verschillende kamers van het stadhuis.
 
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het stadhuis zwaar beschadigd door bommengeallieerde bombardementen. Met de restauratie begonwerd menmeteen aan het eind van de jaren 1940, waarbij de sterktezekerheid en de wederopbouw van verwoeste gebouwen opna de voorgrondoorlog stondenbegonnen. Aan het einde van de jaren 1970 werd het interieur gerestaureerd en gedeeltelijk vernieuwd. metTevens onderkreeg anderehet degebouw nieuwe torenspitsen.▼
Sinds het midden van de [[19e eeuw]] werd het stadhuis beetje bij beetje omgebouwd zodat de oorspronkelijke gotische staat en samen met de neo-gotische schilderijen, reliëfs en sculpturen uitgerust terug kwam. De gevel aan de markt werd voorzien van beelden van 50 koningen en symbolen van de kunsten, wetenschap en het christendom.
<gallery>
Bestand:Aachen Rathaus 1520.jpg|Het stadhuis van Aken, ([[Albrecht Dürer]], 1520)
▲[[Bestand:Aachen Marktplatz 1840.jpg|thumb|Het barokke raadhuis en(Henry de Markt inWinkles, [[staalgravure]] van [[Henry Winkles]]]]1840)
File:Aachen Marktplatz 1900.jpg|Het raadhuis na de brand van 1883
File:Aachen Rathaus 1925.jpg|Met neogotische torenspitsen, 1925
</gallery>
 
▲[[Bestand:AachenCityHallFromSouthHDRAachen Rathaus pano.jpg|thumb|Het Akener raadhuis gezien vanuit het zuidenoosten (vanaf het [[Katschhof]]Markt)]]
▲In de tussenliggende periode werd de door muren gedeelde kroningszaal gerestaureerd en kreeg een nieuwe toegang, de Ark'schen Treppenhaus. Bovendien ontving de schilder [[Alfred Rethel]] de opdracht om de zaal met een cyclus van grootschalige fresco's op te sieren. De in 1847 begonnen en in 1861 door een leerling vervolgde cyclus toont stadia en legenden uit het leven van Karel de Grote. Hij is, vooral na de vernietiging van dergelijke cycli, zoals die het [[Neues Museum]] in Berlijn versierden, een van de belangrijkste overgebleven bewijsstukken van de late romantische schilderkunst.
==Huidige functie==
 
Net als voorheen zetelt in het raadhuisstadhuis van Aken de burgemeester en gemeenteraad. Ieder jaarVerder wordt hier elk jaar de [[Internationale Karelsprijs Aken]] uitgereikt.▼
▲Bij een andere brand in 1883 brandde wederom daken en torens. De restauratie werd voltooid in 1902. Rond dezelfde tijd werd een nieuw administratief gebouw op het aangrenzende Katschhof gebouwd.
 
▲Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het stadhuis zwaar beschadigd door bommen. Met de restauratie begon men aan het eind van de jaren 1940, waarbij de sterktezekerheid en de wederopbouw van verwoeste gebouwen op de voorgrond stonden. Aan het einde van de jaren 1970 werd het interieur gerestaureerd en gedeeltelijk vernieuwd met onder andere de torenspitsen.
 
[[Bestand:Aachen city hall Imperial Regalia replicas.jpg|thumb|links|De kroonjuwelen]]▼
[[Bestand:Aachen Rathaus pano.jpg|thumb|Het raadhuis gezien vanuit het noordoosten (vanaf de Markt)]]
 
Tegenwoordig worden op het stadhuis de in 1915 in opdracht van [[Wilhelm II van Duitsland|keizer Wilhelm II]] gemaakte getrouwe kopieën van de kroonjuwelen van de Weense Schatkist tentoongesteld. Ze herinneren aan de 31 kroningen die plaatsvonden in Aken in de periode 813-1531. Hieronder is een kopie van de Reichsevangeliars (een manuscript uit de tijd van Karel de Grote), bekend als het [[zwaard van Karel de Grote]], de keizerskroning van Otto I en de [[rijksappel]].
 
Sinds 2009 is het raadhuis onderdeel van ''Route Charlemagne''. In dit project worden historische zalen voor bezoekers geopend. Een museumtentoonstelling en de interactieve gids Aixplorer geven uitleg over de geschiedenis en de kunst van het huis en geven een indruk van de historische kroningsfeestmalen. Onder de werken zijn de portretten van keizer [[Napoleon Bonaparte|Napoleon I]] uit het jaar 1807 door [[Louis-André-Gabriel Bouchet]] en keizerin Joséphine in 1805 gemaakt door [[Robert Lefèvre]].
 
▲Net als voorheen zetelt in het raadhuis de burgemeester en gemeenteraad. Ieder jaar wordt hier de [[Internationale Karelsprijs Aken]] uitgereikt.
 
Het stadhuis van Aken is een belangrijke toeristische attractie. Sinds 2009 is het onderdeel van de ''Route Charlemagne'', waarbij historische locaties die herinneren aan Karel de Grote voor bezoekers toegankelijk worden gemaakt. Een tentoonstelling geeft uitleg over de geschiedenis en de kunsthistorische betekenis van het raadhuis en de interactieve gids ''Aixplorer'' ('Aix' = Aken) geeft onder andere een indruk van een kroningsfeestmaal. Een centrale plaats in de expositie wordt ingenomen door de kopieën van de [[regalia]] van de Duitse koningen. Het zijn getrouwe kopieën van de originele kroonjuwelen uit de voormalige keizerlijke schatkamer in [[Wenen]], die in 1915 in opdracht van [[Wilhelm II van Duitsland|keizer Wilhelm II]] voor een tentoonstelling werden vervaardigd. Ze herinneren aan de 31 konings- en keizerskroningen die in de periode 813-1531 te Aken plaatsvonden. Onder de tentoongestelde regalia bevindt zich een kopie van het ''Reichsevangeliar'' (een manuscript van het [[Evangelie]] uit de tijd van Karel de Grote), het zogenaamde ''zwaard van Karel de Grote'', de keizerskroon van [[keizer Otto I de Grote]] en de [[rijksappel]].
Verder zijn in het raadhuis de portretten van keizer [[Napoleon Bonaparte|Napoleon I]] (uit 1807) en keizerin Joséphine (1805) te zien.
<gallery>
File:AC Krönungssaal.jpg|Kroningszaal
File:NRW, Aachen - Rathaus 05.jpg|Wandschildering
▲[[Bestand:Aachen city hall Imperial Regalia replicas.jpg|thumb|links|DeKopieën kroonjuwelen]]
File:Bundesarchiv B 145 Bild-F004455-0005, Karlspreis Aachen, Verleihung an Paul-Henri Spaak.jpg|Karlspreis [[Paul Henri Spaak]]
</gallery>
{{Commonscat|Aachen city hall}}▼
{{Appendix|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Aachener Rathaus|oldid=88715832|datum=20110522}}
}}
 
▲{{Commonscat|Aachen city hall}}
{{Coördinaten|50_46_33.7_N_6_5_1.72_E_scale:1563_type:landmark_region:DE|50° 46' 34" N 6° 5' 2" E}}
 
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Stadhuis_van_Aken"