Binnengasthuis (Amsterdam): verschil tussen versies

Het '''Binnengasthuis''' (BG) is een voormalig [[ziekenhuis]] in het centrum van [[Amsterdam]]. Nadat het ziekenhuis in 1981 opging in het [[Academisch Medisch Centrum]] (AMC), werd het BG-terrein één van de hoofdlocaties van de [[Universiteit van Amsterdam]], datdie zo'n 60% van het complex in gebruik heeft.

Na de [[Alteratie (Amsterdam)|Alteratie]] in 1578 kwamen de kloosters in handen van stedelijke liefdadigheidsinstellingen. In 1582 verhuisden een aantal [[gasthuis|gasthuizen]] (ziekenhuizen) naar de voormalige kloosters en vormden zo het Sint Pietersgasthuis, zoals het Binnengasthuis oorspronkelijk heette. Het Sint Pietersgasthuis was voornamelijk bedoeld voor armen, soldaten, matrozen en reizigers. Er was een mannen- en een vrouwenafdeling, een afdeling voor chirurgische patiënten, een apotheek, een "snijzaal" (operatiekamer) en een "baaierd" (rustzaal). De burgemeesters van Amsterdam dienden als bestuur van het Binnengasthuis. In de nabijgelegen [[Waag (Amsterdam)|Waag]], een voormalige stadspoort die in 1690-1691'91 aanzienlijk was verbouwd, werden anatomische lessen gegeven.

[[Afbeelding:Bingast.jpg|thumb|320px|Het administratieve gebouw van het Binnengasthuis, in 1912-1913'13 gebouwd in de stijl van de vroege Amsterdamse School<br/>Bron: bma.amsterdam.nl]]

De huidige bebouwing van het Binnengasthuiscomplex werd tussen 1868 en 1890 gebouwd in [[Hollandse neorenaissancestijl]], grotendeels naar ontwerpen van de architecten [[H. Leguyt]] en [[A.N. Godefroy]]. Het centrale gebouw had twee vleugels, één voor vrouwelijke patiënten en één voor mannelijke patiënten. De gebouwen omvatten ook een stads- en gasthuisapotheek, een klinisch ziekenhuis, twee wachtkamers, een kraamkliniek en een vrouwenkliniek. Het administratiegebouw werd in 1912-1913'13 gebouwd in de stijl van de vroege [[Amsterdamse School (bouwstijl)|Amsterdamse School]] naar ontwerp van [[Jan van der Mey (architect)|J.M. van der Mey]]. Het zuidelijke deel van dit gebouw deed dienst als kinderkliniek en bestaat nu niet meer, omdat het in 1991 werd gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De tweede chirurgische kliniek met zusterhuis, gelegen aan de Kloveniersburgwal, werd in 1913-1914'14 gebouwd naar ontwerp van [[F.W.M. Poggenbeek]].

Ook met de medische behandeling was het slecht gesteld. De Oostenrijkse arts [[Joseph Speilt]], die het Binnen- en Buitengasthuis in 1852 bezocht, schreef in zijn verslag aan het Koninklijke en Keizerlijke Artsengezelschap in Wenen: "Hoe moeten we deze twee verpleeginrichtingen beschrijven, die op geen enkele wijze die naam verdienen? Als wij bijzonderheden opsommen, blijkt als vanzelf dat ze het tegendeel zijn van wat ziekenhuizen behoren te zijn. (...) Op iedere buitenstaander maakt deze plek een hoogst onaangename indruk. Op zeshonderd zieken zijn er slechts twee artsen." Het verplegend personeel noemde hij een afschrikwekkend voorbeeld van ruwheid, traagheid en smerigheid.

De Universiteit van Amsterdam heeft plannen gemaakt voor de bouw van een nieuwe bibliotheek voor de faculteit geesteswetenschappen die vanaf [[2010]] gerealiseerd moest worden. Hiervoor moetzou de voormalige Theaterschool moeten worden gesloopt. In dit gebouw zijn verschillende studentenverenigingen en de culturele stichting [[Stichting CREA|CREA]] gehuisvest.

De nieuwbouwplannen werden in 2001 goedgekeurd door de gemeenteraad. Het gebouw werd echter datzelfde jaar aangewezen als monument[[rijksmonument]], na een intensieve lobby door bewonersvereniging VOL BG. Volgens de bewoners laatliet de UvA het gebouw nuverder verkrotten om zo een oplossing te forceren. Na een lange strijd is in 2013 uiteindelijk besloten om de bestaande bebouwing zoveel mogelijk te handhaven en aan te passen aan de nieuwe functie.