Dr. A.F. Philips Observatorium: verschil tussen versies

Het '''Dr. A.F. Philips Observatorium''' is een [[sterrenwacht|publiekssterrenwacht]] in [[Eindhoven]] en bevindt zich in het centrum van Eindhoven aan de rand van het [[Stadswandelpark]]. De Sterrenwacht is vernoemd naar [[Anton Philips]] (Bestuursvoorzitter van Philips), die met een schenking de Sterrenwacht mogelijk maakte<ref>Eindhovensche en Meierijsche Courant, vrijdag 7 januari 1938</ref>. De Sterrenwacht is een initiatief van de [[EWSK|Eindhovense Weer- en Sterrenkundige Kring]] (EWSK) en is lid van de Vereniging van Landelijk Samenwerkende Publiekssterrenwachten (LSPS).

Het gebouw is voltooid in [[1937]] en is sinds [[2001]]<ref>[http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOBJnr=1011246&oCompMonNr=518824 Monumentnummer 518824] in het Monumentenregister van de [[Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed]]</ref> een [[rijksmonument]]. De architect was [[Louis Kalff]]<ref name="Ingenieur">[http://tijdschriften.kb.nl/nl/view/index/image/dts%3A2977009%3Ampeg21%3A0001#.UW3DPcXsGI0.email Het Dr. A.F. Philips Observatorium te Eindhoven] in: ''De ingenieur; Weekblad gewijd aan de techniek en de economie van openbare werken en nijverheid'', jaargang 53, 1938, no 8, 25 februari 1938. Dit artikel bevat een uitgebreide beschrijving van de telescoop en een beschrijving van het gebouw door architect L.C. Kalff zelf. </ref>. Het gebouw is in opdracht van [[Koninklijke Philips Electronics|Philips]] gerealiseerd. De toren is voorzien van een draaibare koepel, die gebouwd is door de firma [[De Vries Robbé]]. Oorspronkelijk was de koepel afgedekt met in aluminiumkleur geschilderde kleine in leivorm gesneden stukken [[Icopal]]<ref name="Ingenieur"/>. Tegenwoordig is de koepel met inmiddels [[patina|groen uitgeslagen]] koper bedekt. De vorm en constructie van de Sterrenwacht zijn dusdanig gekozen dat wind, zonnewarmte en trillingen minimale invloed hebben op de prestaties van de telescoop. In de begintijd was de toren lichtblauw geverfd<ref name="CoolenIngenieur">[[Antoon Coolen (1897-1961)|Antoon Coolen]], ''Groei van een stad'' (1951)</ref>, later was de uit [[baksteen|klinkers]] opgetrokken toren ongeverfd<ref>Dit blijkt uit foto's, o.a. te vinden in het [http://www.rhc-eindhoven.nl/ Regionaal Historisch Centrum Eindhoven]. Onduidelijk is wanneer het gebouw zijn oorspronkelijke lichtblauwe kleur is kwijtgeraakt.</ref>, sinds [[2001]] is hij wit geschilderd.

Een verdieping hoger is de werkkamer. De ronde tafel en enkele stoelen zijn oorspronkelijk. In de begintijd van de Sterrenwacht was hier ook een slaapgelegenheid voor de waarnemer<ref name="Coolen">[[Antoon Coolen (1897-1961)|Antoon Coolen]], ''Groei van een stad'' (1951)</ref>. Er is een bescheiden bibliotheek. Naast de witte TL verlichting is er [[Purkinje-effect#Gebruik_van_rood_licht|rode verlichting]] beschikbaar, om de aan het donker gewende ogen van de waarnemer niet te verblinden.

De eerste steen van de Sterrenwacht is op 28 november [[1936]] gelegd door Prins [[Bernhard van Lippe-Biesterfeld|Bernhard]], in het bijzijn van Prinses [[Juliana der Nederlanden|Juliana]]. Deze steenlegging was een onderdeel van een intocht in Eindhoven, waarbij ook het [[Radiomonument]] door Prinses Juliana werd onthuld<ref>Eindhovensche en Meierijsche Courant, maandag 30 november 1936</ref>. De Sterrenwacht is officieel geopend op 8 januari [[1938]]<ref name="Hemel">Hemel en Dampkring, 36e jaargang, februari 1938</ref> door de toenmalige Minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen prof. dr. [[Jan Rudolph Slotemaker de Bruine|J.R. Slotemaker de Bruïne]]<ref name="Coolen"/>. Voorafgaande aan deze plechtige opening vond een bijeenkomst plaats in het Sint Joris College in Eindhoven. Hierbij werd achtereenvolgens het woord gevoerd door onder anderen prof. dr. J.R. Slotemaker de Bruïne, deAnton Verdijk (burgemeester van Eindhoven), prof. dr. [[Jan Hendrik Oort|J.H. Oort]], prof. dr. [[Gilles Holst|G. Holst]] (directeur van het [[Philips Natuurkundig Laboratorium|Laboratorium der Philips Fabrieken]]), dr. [[Jan van der Bilt|J. van der Bilt]] (voorzitter van de [[Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde]]) en dr. J.C.A.M. Bongenaar (leraar van het St Joris College<ref>http://www.ihesm.com/eindhoven1934/rochus/</ref>).

De Sterrenwacht beschikt over een [[Newtontelescoop|Newton spiegeltelescoop]] en een 60mm SolarMax [[Balmerreeks|Hα]] zonnetelescoop.

De telescoop is door EWSK lid Ir. H.Herre Rinia ontworpen, en onder leiding van Ir. M. Wildeboer en Ir. de Vries gebouwd in de Philips fabrieken en is sinds de opening van de Sterrenwacht in gebruik. Bij het toetsen van het ontwerp waren Prof. [[Ejnar Hertzsprung|E. Hertzsprung]] en Prof. [[Anton Pannekoek|A. Pannekoek]] betrokken<ref name="Hemel"/>.

Het bovenste deel van de kijkerbuis, met daarin vangspiegel en oculairhouder, is draaibaar om het oculair in alle standen van de kijker bereikbaar te maken. Dit is noodzakelijk bij parallactisch opgestelde Newton telescopen<ref name="Ingenieur"/>.

== ReferentiesNoten en referenties ==