Tweede Engels-Nederlandse Oorlog: verschil tussen versies

Voorafgegaan door de [[Eerste Engels-Nederlandse Oorlog]] was ook dit een oorlog die zich vrijwel geheel op zee afspeelde, waarbij de sterkte van de vloot doorslaggevend zou blijken.

 

Oorzaken voor het uitbreken van deze oorlog zijn te vinden in de constante conflicten tussen de Republiek en Engeland in de koloniale gebieden en nederzettingen. Zo veroverden de Engelsen in het jaar 1664 [[Curaçao]], [[Nieuw-Amsterdam (New York)|Nieuw-Amsterdam]] en [[Robert Holmes (admiraal)|Robert Holmes]] forten op de West-Afrikaanse kust, wat aanleiding was voor de Nederlanders om [[Michiel de Ruyter]] naar deze gebieden te sturen, die de laatste prompt heroverde. In die tijd maakten de Engelsen zo'n 200 Nederlandse koopvaarders buit. Ook de [[Engelse Scheepvaartwetten]] die onder andere de export door andere landen van Britse (en dus Brits-Amerikaanse) producten naar niet-Engelse landen verboden, waren een doorn in het oog van de Nederlanders, vooral omdat ze misbruikt werden als voorwendsel om Nederlandse schepen in beslag te nemen.

 

Directe aanleiding voor het uitbreken van de Tweede Engelse Oorlog was de bemoeienis van de Engelse koning [[Karel II van Engeland|Karel II]] met het Nederlandse stadhouderschap tijdens het [[Eerste Stadhouderloze Tijdperk]]: hij wilde dat de jonge [[Willem III van Oranje|Willem III van Oranje-Nassau]] stadhouder zou worden en hoopte door het bespelen van orangistische gevoelens de Nederlanders tegen elkaar uit te spelen. De schijn van zwakte die de tegenstellingen in de Republiek wekten, gaven de handelselite van Engeland de valse hoop dat ze de positie van dominante handelsnatie zelf konden overnemen door simpelweg alle handelsroutes van de Republiek te blokkeren. De oorlogsstemming werd zo sterk dat de tamelijk terughoudende Karel er geen weerstand meer aan kon bieden.

 

In 1665 kwam het tot oorlog tussen de twee grote mogendheden, een oorlog die voornamelijk bestond uit het beschermen van de eigen koopvaardijschepen, het buitmaken van de vijandelijke en het pogen de wederzijdse oorlogsvloten tot zinken te brengen. Een uitzondering was de aanval van de [[Prinsbisdom Münster|bisschop van Münster]], [[Bernhard von Galen]], die met Engelse subsidie [[Gelderland]], [[Overijssel]] en [[Drenthe]] binnenviel, gebruikmakend van de verwaarlozing van het Staatse leger sinds [[1648]] (zie [[Eerste Münsterse Oorlog]]).

 

 

Na de Nederlandse overwinning in de Vierdaagse Zeeslag (11 - 14 juni 1666) waarin de zware ''Prince Royal'' zich overgaf, leek het er even op dat Engeland al verslagen was, maar tot ieders verrassing kon het toch opnieuw een vloot uitrusten die sterk genoeg was om op 4 augustus in de [[Tweedaagse Zeeslag]] bij [[North Foreland]] de Nederlandse vloot aan de rand van de afgrond te brengen. De Republiek begon geldgebrek te krijgen, wat nog verergerd werd door een Engelse verrassingsaanval die een handelsvloot op de Vlie verwoestte. In de hele oorlog gingen 522 Nederlandse koopvaarders verloren. De kosten van het herstel van de Engelse vloot in juli hadden echter Karels financiën totaal uitgeput; hij beëindigde liever de oorlog dan nog meer macht af te staan aan het parlement. Hij legde dus de dure linieschepen van zijn vloot op en begon vredesonderhandelingen te [[Breda]]. De Republiek, die voldoende reserves had om haar vloot voor een derde maal gevechtsklaar te maken, achtte het echter beter om de oorlog met een duidelijke Nederlandse overwinning af te sluiten en vernederde de Britten met de Tocht naar Chatham die dezen vier zware linieschepen kostte. Omdat er dat jaar nog eens twaalf schepen waren afgeleverd (de totale productie in verband met de oorlog bedroeg dus 82), waarvan drie zwaar, had de Republiek nu zowel een numerieke als kwalitatieve overmacht: de Engelsen hadden nog vier zware linieschepen over (in 1665 was per ongeluk de ''London'' de lucht ingegaan), de Nederlanders beschikten er ondanks een verlies van vijf nu over zeventien, de op de Medway buitgemaakte ''[[HMS Royal Charles]]'' niet meegeteld.

 

== Vrede ==