Muntstraat (Maastricht): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanvulling |
aanvullingen |
||
Regel 30:
[[File:31, zijgevel achterbouw - Maastricht - 20149215 - RCE.jpg|thumb|220px|left|[[Vakwerk (wandconstructie)|Vakwerkgevel]] achterzijde Muntstraat 31]]
De naam Muntstraat ([[Latijn]]: ''platea moneta'') was al in de [[middeleeuwen]] in gebruik. Het is aannemelijk te veronderstellen dat hier ooit een [[munthuis]] stond, waarschijnlijk de [[Hertogdom Brabant|Brabantse]] munt, de ''alde moente'', die later verplaatst werd naar de noordwestelijke hoek van het [[Vrijthof (Maastricht)|Vrijthof]].
Een andere theorie is dat hier, tussen de Muntstraat en de Nieuwstraat, in de 13e eeuw een huis van de [[Tempeliers]] stond. Van de Tempelorde is bekend dat ze zich met bankieren bezighielden. Een schuldbekentenis uit 1269 zou aantonen dat de Maastrichtse Tempeliers dat ook deden.<ref>Zie het artikel 'Een Tempelhuis te Trajectum dat fungeerde als bank' op [http://www.tempelieren.nl/DCUltrajectum.html tempelieren.nl].</ref> In de Nieuwstraat zouden omstreeks 1800 fundamenten van gebouwen zijn gevonden, waarvan men dacht dat die aan een Tempeliersklooster hadden toebehoord. Ook een in 1862 afgebroken gebouw aan de Muntstraat, dat door de tekenaar Jan Brabant werd gedocumenteerd, werd aan de Tempelridders toegeschreven.<ref>In de gemeente Maastricht zijn twee straten genoemd naar de Tempeliers: de Tempelstraat in [[Borgharen]] is vernoemd naar een stuk land dat in een schepenbrief uit 1461 als "Land van den Tempel" werd aangeduid; de Tempeliersgaard in de wijk [[Eyldergaard]] is vernoemd naar de "Tempeliersgaard", de "Tempelierelanden" en het "Tempelgoed in de Langendel", genoemd in een cijnsregister uit 1588. Ook lag hier tot ca. 1980 de boerderij Tempelhof. Zie 'De Tempelieren' op website [http://www.vantoegevoegdewaarde.nl vantoegevoegdewaarde.nl].</ref> Al met al zijn de aanwijzingen voor de aanwezigheid van een Tempeliershuis in de Muntstraat gering.<ref>De historicus E. Ramakers concludeerde in 1990 dat voor het bestaan van een Tempelhuis in Maastricht geen bewijs bestaat (De Maasgouw (#109, p.75-84). Zie ook de discussie 'Tempeliers te Maastricht' op [http://forum.mestreechonline.nl/showthread.php?t=2625 forum.mestreechonline.nl].</ref>
Tot 1664 lag het zwaartepunt van de Muntstraat aan de zuidkant, waar zich in het [[Dinghuis (Maastricht)|Dinghuis]] de zetel van het [[hoge jurisdictie|hooggerecht]] bevond. Schuin ertegenover lagen de huizen ''De Lanscroon'' en ''De Liebaert'', waar het laaggerecht en het burgerlijk bestuur van de stad waren gevestigd. Dit deel van de stad, op het kruispunt van Muntstraat, [[Jodenstraat (Maastricht)|Jodenstraat]], [[Grote Staat|Grote]] en [[Kleine Staat]], werd vroeger aangeduid als 'Voor het Dinghuis' of 'Voor het Kruis',<ref>Latijn: ''platea ante pretorium'' of ''ante crucem''.</ref> dat laatste omdat hier waarschijnlijk een [[Kruis (christendom)|kruis]] stond, wellicht een marktkruis of een [[Banne (rechtsgebied)|ban]]kruis.<ref>Ubachs/Evers, pp.363-364, 'munthuis', 'Muntstraat'.</ref> Na het gereedkomen van het nieuwe [[Stadhuis van Maastricht|Stadhuis]] in 1664 werd ook de noordkant van de Muntstraat, grenzend aan de [[Markt (Maastricht)|Markt]], steeds belangrijker.▼
▲Tot 1664 lag het zwaartepunt van de Muntstraat aan de zuidkant, waar zich in het [[Dinghuis (Maastricht)|Dinghuis]] de zetel van het [[hoge jurisdictie|hooggerecht]] bevond. Schuin ertegenover lagen de huizen ''De Lanscroon'' en ''De Liebaert'', waar het laaggerecht en het burgerlijk bestuur van de stad waren gevestigd. Dit deel van de stad, op het kruispunt van Muntstraat,
Tijdens het [[Ancien Régime]] was de Muntstraat een drukke straat, strategisch gelegen tussen de Markt en de [[Sint Servaasbrug]]. Na de [[Franse tijd in Nederland|Franse tijd]] veranderde het karakter van de centrumstraten geleidelijk, ook van de Muntstraat. In de loop van de 19e eeuw vertrokken veel kleine bedrijven en handwerkslieden (zoals zilversmeden, kleermakers en schoenmakers). Ervoor in de plaats kwamen winkels, vanaf begin 20e eeuw ook [[filiaal|filialen]] van [[grootwinkelbedrijf|grootwinkelbedrijven]]. In de Muntstraat kwam onder meer een filiaal van de [[HEMA]] (met een tweede ingang aan de Grote Staat).
Regel 49 ⟶ 51:
[[File:2010.07.20.115239 Kneipe de Knynspiep Muntstraat Maastricht.jpg|{{largethumb}}|Typisch Maastrichts café ''De knijnspiep'']]
[[File:27430 indengrootenbock.jpg|{{largethumb}}|Gevelsteen Muntstraat 47 ''In den grooten Bock'']]
In de Muntstraat liggen 43 [[rijksmonument]]en. Daarmee staat de straat op de
Een zeer fraai ensemble bevindt zich aan de noordoostzijde van de straat (Muntstraat 1 en 3 en de daarnaast gelegen panden aan de Markt). De eerstgenoemde panden hebben vrijwel identieke, 17e-eeuwse gevels, waarvan de [[Borstwering (bouwkunde)|borstwering]]en onder de ramen zijn gedecoreerd met [[Barokarchitectuur|barokke]] [[guirlande]]s, een versieringsvorm die ook op de gevel van de nabijgelegen Augustijnenkerk is toegepast. Bij het pand Muntstraat 1 zijn bovendien de oorspronkelijke [[uitstalkast]]en uit het midden van de 19e eeuw bewaard gebleven.<ref>Boogard/Minis, p.117.</ref>
| |||