Vorstendom Palts-Sulzbach (1615-1791): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 43:
==Geschiedenis==
[[
===Oprichting, oorlog en onafhankelijkheid===
In [[1614]] stierf [[Filips Lodewijk van Palts-Neuburg|Filips Lodewijk]] van Neuburg. Als oudste zoon erfde [[Wolfgang Willem van Palts-Neuburg|Wolfgang Willem]] het vorstendom Palts-Neuburg en de [[Nederrijn (Duitse regio)|Nederrijnse]] hertogdommen [[Hertogdom Gulik|Gulik]] en [[Hertogdom Berg|Berg]]. Na een lange strijd met zijn jongere broers stond Wolfgang Willem in [[1615]] een deel van Palts-Neuburg aan hen af. [[August van Palts-Sulzbach|August]] kreeg Sulzbach, [[Johan Frederik van Palts-Hiltpoltstein|Johan Frederik]] kreeg [[Palts-Hiltpoltstein|Hiltpoltstein]]. De twee nieuwe vorstendommen waren niet volledig zelfstandig: de ''[[landeshoheit]]'' of territoriale soevereiniteit bleef bij Palts-Neuburg. De twee vorstendommen waren dan ook niet vertegenwoordigd bij in de [[Beierse Kreits]] of op de [[Rijksdag (Heilige Roomse Rijk)|Rijksdag]].
▲[[File:Christian August von Pfalz-Sulzbach.jpg|{{largethumb}}|left|Portret van [[Christiaan August van Palts-Sulzbach|Christiaan August]].]]
Wolfgang Willem had zich in [[1613]] bekeerd tot het Rooms-katholicisme. Zijn broers waren echter Lutheraans gebleven. De religieuze tegenstelling leidde meteen tot conflicten tussen de broers. Volgens het met de [[Godsdienstvrede van Augsburg|vrede van Augsburg]] vastgelegde principe ''[[Cuius regio, eius religio]]'', had de heerser van een gebied het recht om het geloof van zijn onderdanen te bepalen. Wolfgang Willem beweerde dat dit recht afhing met zijn ''landeshoheit'' en probeerde tegen de wil van zijn broer August het Roms-katholicisme in Palts-Sulzbach te ondersteunen. In [[1627]], tijdens de [[Dertigjarige Oorlog]], liet Wolfgang Willem Palts-Sulzbach bezetten en voerde hij de [[contrareformatie]] door. Alleen in de hofkerk bleef de Lutherse dienst toegestaan. Na de Zweedse inval in Duitsland in [[1630]] trad August in dienst van de [[Koninkrijk Zweden (Koninkrijk Zweden (1523-1814)|Zweedse]] koning [[Gustaaf Adolf van Zweden]]. Terwijl August in [[1632]] in het gevolg van de Zweedse koning [[München]] binnentrok werd Sulzbach door Beierse troepen ingenomen en geplunderd. Korte tijd later wist een groep Zweedse ruiters de stad te heroveren. Na de Zweedse [[Slag bij Nördlingen|nederlaag bij Nördlingen]] in [[1634]] werd Sulzbach weer door Beieren bezet.
Regel 58 ⟶ 59:
In [[1777]] erfde Karel Theodoor nog het [[keurvorstendom Beieren]]. Op het [[Hertogdom Palts-Zweibrücken]] na had hij alle gebieden die door het [[]Huis Wittelsbach]] werden geregeerd in een hand verenigd. Om het bestuur te vergemakkelijken werden de regeringen van Palts-Neuburg en Palts-Sulzbach in [[1791]] opgeheven en samengevoegd met die van de [[Vorstendom Opper-Palts|Opper-Palts]]. In [[1808]] werden de Staten van Sulzbach formeel ontbonden, waardoor de laatste resten van het vorstendom waren verdwenen en het land volledig opging in het [[Koninkrijk Beieren]].
<!---▼
==Bestuur==
[[Bestand:2010.08.22.141203 Innenhof Burg Sulzbach-Rosenberg.jpg|{{largethumb}}|Het kasteel van Sulzbach was het bestuurlijke centrum van het vorstendom.]]
De vorst van Palts-Sulzbach werd bij het bestuur ondersteund door een [[hofraad]] (''Hofrat'') en een [[hofkamer]] (''Hofkammer''). Beide centrale organen werden tussen [[1615]] en [[1616]] opgericht. De hofraad hield zich bezig met het dagelijks bestuur, terwijl de hofkamer verantwoordelijk was voor de financiën. In de 18e eeuw werd de hofraad ook wel regering (''regierung'') genoemd. In [[1623]] werd een ''[[Proost|lehenpropst]]'' benoemd, die verantwoordelijk was voor de kerkelijke leiding in het vorstendom. Vanaf [[1656]] kwamen de [[Bos (vegetatie)|bossen]] en wouden in Palts-Sulzbach onder leiding te staan van een ''Oberstforstmeister''. Tijdens de regering van [[Theodoor Eustachius van Palts-Sulzbach|Theodoor Eustachius]] ([[1708]]-[[1732]]) stonden de landsheerlijke [[domeinen]] en manufacturen onder beheer van een directie.
Tijdens de minderjarigheid van Karel Theodoor tussen [[1733]] en [[1741]] stond het vorstendom onder bestuur van een raad die de [[Voogd (familierecht)|voogdij]] waarnam: de ''Obervormundschaftsrat''. Nadat Karel Theodoor in [[1742]] keurvorst van de [[Paltsgraafschap aan de Rijn|Palts]] geworden was, werden de hofraad en de hofkamer van Palts-Sulzbach verenigd en onder het bestuur van de [[geheime conferentie]] in [[Mannheim]] geplaatst. Vanaf [[1791]] werden de aparte bestuursorganen van Palts-Sulzbach een voor een opgeheven. De regering van de Opper-Palts in Amberg nam hun taak over. De regering en de hofkamer verdwenen in [[1791]], de ''Oberstforstmeister'' in [[1793]] en de ''lehenpropst'' in [[1803]].
===Staten===
De [[Staten]] van Palts-Sulzbach bestonden uit de [[adel]] en de vertegenwoordigers van de [[Stad|steden]] en markten. Door het vergelijk van Neuburg in [[1656]] werden de Staten van Palts-Sulzbach ontheven van hun plicht van trouw aan de vorst van Palts-Neuburg. In [[1661]] riep Christiaan August de Staten voor de eerste en laatste keer bijeen op een [[landdag]] in Sulzbach. De Staten van Palts-Sulzbach hebben zich nooit stevig gevestigd. Formeel werden de standen echter pas in [[1808]] opgeheven.
▲<!---
==Economie==
==Cultuur==
==Religie==
---->
==Territorium==
Het vorstendom Palts-Sulzbach bestond uit vier niet aaneengesloten gebieden in de Opper-Palts, in het huidige [[Beieren|Beierse]] ''[[Regierungsbezirk Oberpfalz]]''. In het westen grensde het aan de [[Rijksstad Neurenberg]] en in het oosten aan het [[Koninkrijk Bohemen]]. Het [[Prinsbisdom Bamberg|Bambergse]] Amt [[Vilseck]] lag ingeklemd tussen het Amt Sulzbach en het Amt Parkstein-Weiden.
| |||