Vrije rijkssteden in de Nederlanden: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k gekend -> bekend per http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Verzoekpagina_voor_bots#Gekend_naar_bekend |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 3:
In de Nederlanden waren er maar enkele die een beroep op de titel van vrijstad deden of konden doen:
*'''[[Nijmegen]]''' verkreeg in [[1230]] de stadsrechten van [[Rijksstad Aken|Aken]] en werd daarmee automatisch zelf ook een vrije rijksstad. Echter kwam Nijmegen in [[1247]] in handen van het [[Hertogdom Gelre]] doordat rooms tegenkoning [[Willem II van Holland]] het uit geldgebrek verpandde en door zijn dood in 1256 de Gelderse hertog nooit terugbetaalde. Hierdoor eindigde effectief alweer de Nijmeegse status van rijksstad.
*'''[[Deventer]]''', '''[[Kampen (Overijssel)|Kampen]]''' en '''[[Zwolle]]''' werden in [[1495]] door [[keizer Maximiliaan I]] erkend als vrije rijkssteden.<ref>{{aut|J. de Lange}}, ''[http://books.google.nl/books?id=73M6AAAAcAAJ&pg=PA120&dq=zwolle+kampen+deventer+rijksstad+1495&hl=nl&sa=X&ei=GpLjUKLxDqWm0QXuyoGwBA&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=zwolle%20kampen%20deventer%20rijksstad%201495&f=false Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren]'' (1852) 120-121.</ref> Deze status verloren ze effectief weer in [[1528]] toen zij [[keizer Karel V]] als landsheer aannamen. In de eeuwen daarvoor en daarna hebben deze drie IJsselsteden ook gedaan alsof het rijkssteden waren om zich onafhankelijk op te kunnen stellen van de [[Sticht Utrecht|bisschoppen van Utrecht]], de [[heer der Nederlanden|heren der Nederlanden]] en de [[Staten-Generaal der Nederlanden|Staten-Generaal]], maar zodra ze bedreigd werden deden toch graag een beroep op de Utrechtse bisschop om hen te beschermen tegen pretenties van de Overijsselse landadel, die buiten [[Landschap Salland|Salland]] erg sterk stond.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993-2002) s.v. "Overijssel". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref>
*[[Kessenich (België)|Kessenich]] (nu in [[Limburg (Belgische provincie)|Belgisch-Limburg]]) bleef als klein dorp een ''vrije rijksstad'' tot [[1795]] toen het opgenomen werd in het [[Departementen van de Nederlanden|departement]] van de [[Beneden-Maas|Nedermaas]]. Daar hoorde ook [[Hunsel (plaats)|Hunsel]] bij (nu in [[Limburg (Nederland)]]). Het semi-zelfstandige gebied is ook bekend als ''land van Kessenich'' of als de ''rijksonmiddellijke [[heerlijkheid (bestuursvorm)|heerlijkheid]] Kessenich en Hunsel''.▼
*'''[[Groningen (stad)|Groningen]]''' daarentegen was bijwijlen zeer onafhankelijk van de bisschop van Utrecht, maar het was nooit een stad zonder heer. Net als Zwolle, Deventer en Kampen werd Groningen in 1495 door Maximiliaan tot rijksstad verheven.<ref>{{aut|F. C. Berkenvelder}}, ''[http://books.google.nl/books?id=JrdWAAAAYAAJ&q=groningen+rijksstad+1495&dq=groningen+rijksstad+1495&hl=nl&sa=X&ei=BJjjUK_KDOO-0QXRzYHAAg&ved=0CDsQ6AEwAQ Zwolle als hanzestad]'' (1983) 64.</ref> De Utrechtse bisschop maakte zijn ''heerlijkheid'' over aan de keizer, die in 1524 –4 jaar eerder dan de Overijsselse steden– zelf ''heer'' van Groningen werd: zie [[heerlijkheid Groningen]]. Desondanks beschouwde Groningen zichzelf
▲*'''[[Kessenich (België)|Kessenich]]''' (nu in [[Limburg (Belgische provincie)|Belgisch-Limburg]]) bleef als klein dorp een ''vrije rijksstad'' tot [[1795]] toen het opgenomen werd in het [[Departementen van de Nederlanden|departement]] van de [[Beneden-Maas|Nedermaas]].
In het huidige Limburg (Nederland) lagen nog een aantal andere vrije rijksheerlijkheden, waarvan de ''heer'' rechtstreeks of ''onmiddellijk'' onder het rijk viel, maar die geen vrijstad waren. Vele daarvan werden gemediatiseerd, dat wil zeggen dat zij hun ''onmiddellijk'' karakter verloren en in handen kwamen van een andere heer (tussen de eigen heerlijkheid en de keizer in). Het [[Graaf (titel)|graafschap]] [[rijksgraafschap Gronsveld|Gronsveld]] echter en de heerlijkheden [[Rijckholt]], [[Wittem]] en [[Wijlre]] bleven zelfstandig tot aan het einde van het [[Ancien Régime]].
{{Appendix|2=
▲[[Groningen (stad)|Groningen]] daarentegen was bijwijlen zeer onafhankelijk van de bisschop van Utrecht, maar het was nooit een stad zonder heer. De bisschop maakte zijn ''heerlijkheid'' over aan de keizer, die zelf ''heer'' van Groningen werd: zie [[heerlijkheid Groningen]]. Desondanks beschouwde Groningen zichzelf wel als rijksstad. Zo was de titel van de Engelse vertaling van de artikelen die voortvloeiden uit de [[reductie van Groningen]] "The Articles of the giuing ouer of the large, ample '''imperiall''' cittie of GRONING." <ref>http://gelkinghe.web-log.nl/photos/uncategorized/tractaat_van_reductie_in_het_engels.jpg</ref> Vertaald is dit "De artikelen van de overgave van de grote, uitgebreide rijksstad (keizersstad) Groningen". Of de stad Groningen deze titel zelf heeft opgedrongen of dat Groningen destijds door de buitenwereld wel degelijk als rijksstad werd beschouwd is niet zeker.
{{references}}
}}
[[Categorie:Historisch land in de Nederlanden|Rijkssteden]]
| |||