Natuurrecht: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.2+) (Robot: interwiki gewijzigd van ku:Qanûna xweriskî naar ku:Qanûna siruştî
k links e.d.
Regel 1:
'''Natuurrecht''' is de verzamelnaam voor een aantal min of meer uiteenlopende [[begrip]]pen, die gemeen hebben dat zij binnen of boven het naar [[tijd]] en [[locatie|plaats]] verschillende, door de [[overheid]] opgelegde, onvolmaakte [[positief recht|positieve recht]] nog een ander, niet uit de wil van de overheid voortvloeiend, en hoger of beter recht veronderstellen. Dit natuurrechtrecht wordt dan beschouwd als van nature gegeven, dit wil zeggen in de natuurlijke orde van de dingen gefundeerd.
 
In de [[wijsbegeerte]] is natuurrecht de aanduiding van een sedert meer dan tweeduizend jaar bestaande wijze van denken over mens en maatschappij, die berust op de grondgedachte dat er een [[natuur (filosofie)|menselijke natuur]] bestaat en dat ook de samenleving berust op een natuurlijke ordening (zie ook [[Natuurwet (ethiek)|Natuurwet]]).
 
In zijn lange geschiedenis, van de [[Stoa|stoïcijnse filosofen]] via de grote middeleeuwse denkers en [[Hugo de Groot (rechtsgeleerde)|Hugo de Groot]] tot in onze dagen, vindt men bovenvermelde kenmerken steeds terug: of men nu geloofde in de [[immanentie|immanente]] redelijkheid van de wereld, in het scheppingsplan van God of kortweg in het bestaan van regelmaat in de verschijnselen, altijd is de grondgedachte die van een onafhankelijk van de mens bestaande ordening in de wereld, die men door middel van deductieve[[deductie]]ve redenering kan vaststellen.
 
==Geschiedenis==
Het natuurrecht is ontstaan uit het verzet tegen de Griekse [[tiran]]nen. Tegenover de willekeur van de door hen uitgevaardigde wetten stelde men dewerden hogere wetten gesteld die voortvloeien uit de menselijke natuur en het wezen van het menselijk samenleven.
 
Bij de Grieken en de Romeinen was er vooral aandacht voor de '[[grootste gemene deler]]' ([[Aristoteles]]). Later kwam er ook aandacht voor het natuurrecht als richtsnoer, met als kenbron de interne natuur van de mens (de [[Stoïcijnen]]).
 
In de [[late middeleeuwen]] kwam de nadruk meer te liggen op het natuurrecht als richtsnoer, met als kenbron de [[openbaring]], waarbij de lessen dervan de openbaring geacht worden samen te vallen met die van de natuurlijke rede ([[Thomas van Aquino]]).
 
Verschillende 17e- en 18e-eeuwse filosofen en rechtsgeleerden legden de nadruk op het natuurrecht als richtsnoer, met als kenbron de [[rede]] die als autonoom werd beschouwd en niet per se hoefde samen te vallen met de openbaring ([[Hugo de Groot (rechtsgeleerde)|De Groot]], [[Samuel von Pufendorf|Pufendorf]], [[Christian Thomasius|Thomasius]], [[Christian Wolff (filosoof)|Wolff]]).
Regel 16:
In de 19e eeuw keerde de geest des tijds zich tegen het natuurrecht (zie bijvoorbeeld [[Friedrich Carl von Savigny]] en de [[Historische Schule|Historische School]]).
 
In het begin van de 20e eeuw was een opleving van natuurrechtelijke gedachten te zien, waarbij in de meeste gevallen wel het idee van een hoger en beter recht werd behouden, maar óf de geldigheidabsolute overal-en-altijdgeldigheid werd prijsgegeven óf de kenbron werd verlegd van de rede naar het gemoed en de intuïtie ([[François Gény]], [[Giorgio Del Vecchio]]).
 
De periode na de [[Tweede Wereldoorlog]] heeft opnieuw een bloei van natuurrechterlijkenatuurrechtelijke opvattingen gebracht, in het bijzonder in [[Duitsland]]. De ervaring hoezeer het positieve recht kon verworden tijdens de periode dat de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij]] en [[Adolf Hitler|Hitler]] via een [[democratie|democratische weg]] aan de macht waren gekomen, heeft daarbij een grote rol gespeeld. Ook zij die wetten tot legalisering van [[homoseksualiteit]], [[abortus]] en [[euthanasie]] verwerpen, kaderen dit vaak binnen het concept van het natuurrecht (bijvoorbeeld de moderne [[rooms-katholieke Kerk]].
Het moderne streven naar grotere gelijkheid en vrijheid voor alle mensen, evenals de hedendaagse strijd tegen de schending van de [[rechten van de mens]], berust ook op natuurrechtelijke gedachtegangen.