Nachtdier: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
-/-Al te veelomvattende beweringen. +Aanvullingen met voorbeelden. |
||
Regel 3:
Een '''nachtdier''' is een dier dat hoofdzakelijk 's nachts actief is (dit wordt als nachtactieve- of nocturnale levenswijze aangeduid). Nachtdieren zoeken hun [[voedsel]] als het donker is, omdat ze dan voor potentiële vijanden minder goed zichtbaar zijn, of juist omdat ze hun prooien ongemerkt willen verrassen. Vaak zijn de prooidieren ook alleen maar in de nacht actief. Ook kunnen er [[klimaat|klimatologische]] oorzaken zijn, zoals grote hitte overdag.
== Evolutionaire aanpassingen ==
Bij dieren die recent overgeschakeld zijn op een nachtactieve levenswijze, ontbreken dergelijke aanpassingen geheel of grotendeels. Zo zijn bepaalde groepen van de [[bosolifant]] in de twintigste eeuw 's nachts gaan fourageren, waarschijnlijk om de mens te ontlopen, maar dieren uit deze populaties zijn genetisch niet of nauwelijks te onderscheiden van soortgenoten. Het staat ook te bezien of deze gedragsaanpassing blijvend is.
== Ogen ==
=== Nachtzicht ===
De bouw van de ogen
=== Verminderd zicht ===
Tegenover dieren die het uiterste uit het aanwezige licht proberen te halen staan de dieren die weinig of geen gebruik maken van het zicht. Veel van hun [[Morfologie (biologie)|morfologische]] aanpassingen lijken op die van dieren die altijd of meestal in het donker leven, zoals [[mol (dier)|mollen]] en [[Olm (salamander)|grottenolmen]], maar nachtdieren houden zich wel aan een [[dag-nachtritme]], wat niet altijd nodig is voor soorten die nauwelijks kans lopen om aan fel licht blootgesteld te worden. Gemeenschappelijk is wel dat de ogen vaak slecht of afwijkend ontwikkeld zijn. Ze kunnen ook [[rudimentair]] zijn of geheel ontbreken. Bekend zijn veel soorten van de al genoemde vleermuizen, maar vergeleken met de mens hebben veel diersoorten een slecht zicht, ook bij de [[dagdier]]en trouwens. Zo zien de meeste [[rups]]en en veel [[spinnenweb|webspinnen]] slecht, ongeacht of ze overdag of 's nachts actief zijn. Bekende nachtdieren met slechte ogen zijn veel [[nachtvlinder (dier)|nachtvlinder]]s, maar ook de [[egel]] en het [[everzwijn]], dat trouwens in de schemerige grenzen van de nacht ook nog wel actief is.
==Zeeleven==
[[Peracarida|Peracaride]] [[kreeftachtigen]] zoals vele [[aasgarnalen]], [[vlokreeftjes]] en [[zeekomma's]] bezitten een uitgesproken nocturnale [[cyclus]]. Ze vertonen een duidelijke nachtelijke activiteit, waarbij de dieren zich van de zeebodem naar boven verplaatsen. Anders gezegd: overdag zitten de diertjes in het zand ingegraven en 's nachts zwermen ze naar het zeeoppervlak toe.<br>
[[Zoöplankton]] en veel vissen die in de [[pelagische zone]] van de zee leven vertonen vaak een gelijkaardig nocturnaal patroon. Ook bij sommige [[schijfkwallen]] en de beruchte [[Chironex fleckeri|Australische zeewesp]] (een [[kubuskwal]]) is een duidelijk dag-nachtritme te zien, maar het is niet volkomen duidelijk of ze 's nachts inactief zijn. Het kan ook zijn dat ze zich overdag op andere plaatsen ophouden of een ander activiteitenpatroon hebben.
== Zie ook ==
|