Fabrikant: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Verwijst door naar Fabriek |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
Een '''fabrikant''' is, in de oorspronkelijke betekenis, de eigenaar van één of meer [[fabriek]]en, en vaak ook de directeur ervan. Het betreft hier gewoonlijk een [[familiebedrijf]]. Later kwam ook de term: ''industrieel'' in zwang.
Fabrikanten werden van belang in de loop van de [[industriële revolutie]], toen de productie zich steeds meer ging concentreren in fabrieken. Voordien vond de productie plaats in werkplaatsen en molens, welke een meer ambachtelijk karakter bezaten.
Naast bijvoorbeeld [[molenaar]]s van [[industriemolen]]s kunnen als voorlopers van de fabrikanten ook de [[fabrikeur]]s en [[commissionair]]s worden gezien, die een belangrijk deel van hun productieprocessen in de vorm van [[huisnijverheid]] uitbesteedden aan mannen, vrouwen en kinderen uit de bevolking. Mede door ontwikkelingen als arbeidsdeling, mechanisatie en dergelijke, werd de arbeid geleidelijk aan meer en meer in fabrieken geconcentreerd en aldaar door [[loonarbeider]]s verricht. Dit proces duurde van eind 18e eeuw tot begin 20e eeuw. Ook handelsmaatschappijen richtten fabrieken op, en gefortuneerde lieden investeerden eveneens in productiebedrijven. Dit bracht de fabrikantenfamilie soms tot grote rijkdom, wat men uitte door [[fabrikantenvilla]]'s en dergelijke te laten bouwen.
Hoewel er aanvankelijk vaak sprake was van zeer slechte werkomstandigheden en arbeidsverhoudingen, werd er door een aantal meer verlichte fabrikanten ook aandacht besteed aan de sociale ontwikkeling van de arbeiders. Dit leidde onder meer tot bedrijfsgebonden verenigingen en dergelijke.
Door verdergaande concentratie ontstonden er uit de fabrieken ook wel grotere [[concern]]s, die soms nog lange tijd kenmerken van een familiebedrijf bezaten, zoals onder meer [[Philips (bedrijf)|Philips]]. In plaats van het woord "fabrikant" gebruikt men gewoonlijk het woord ''industrieel'' voor de directeur-eigenaar van een dergelijk bedrijf.
In de loop van de jaren '70 van de 20e eeuw verdwenen vele familiebedrijven, en ook de fabrikant verdween van het toneel. De leiding van vele bedrijven kwam in handen van min of meer anonieme [[manager]]s, die vaak veel minder tot geen binding met bedrijf, personeel en plaats van vestiging hadden dan de oorspronkelijke fabrikantenfamilie en vaak na enkele jaren weer van bedrijf wisselden. Een fabriek, geworteld in de gemeenschap van een dorp of stad, werd dan beschouwd als een min of meer anonieme vestiging van een grotere groep van bedrijven, en concentratie van de productie - met sluiting van vestigingen tot gevolg- behoorde dan tot de reële mogelijkheden.
==Heden==
De term "fabrikant" is tegenwoordig overgegaan van de eigenaar van het bedrijf op het bedrijf zèlf, of zelfs op een merk, bijvoorbeeld als men zegt: ''Tweka is een fabrikant van textiel''.
[[Categorie:Industrie]]
[[Categorie:Fabriek]]
[[Categorie:Ondernemer]]
| |||