Arts-and-craftsbeweging: verschil tussen versies

[[Bestand:Embroidered Panel Morris and Company.jpg|thumb|Detail van "Artichoke" -borduurwerk wol op linnen, ontworpen door William Morris voor Ada Phoebe Godman in 1877]]

De '''Artsarts-and-craftsbeweging''' is een sociale beweging en een stroming in de [[kunst]] en [[industriële vormgeving]] uit de laatste helft van de [[19e eeuw]] in Engeland.

De voornaamste vertegenwoordiger van deze beweging was [[William Morris]] ([[1834]] - [[1896]]) en de beweging werd vooral geïnspireerd door de schrijver en kunstenaar [[John Ruskin]] ([[1819]] - [[1900]]). De beweging ontstond als een opstand tegen het tijdperk van de [[industriële revolutie]] en een afschuw van de goedkope en lelijke massaproducten uit het [[Victoriaanse tijdperk]]. Omdat dit industriële tijdperk in Engeland het eerste begonnen is, in het midden van de [[18e eeuw]], is het niet verwonderlijk dat een protest ertegen ook als eerste in dit land ontstond. Door de industrialisatie en mechanisatie was volgens William Morris en medestrijders de wereld van eenvoud, schoonheid en ambachtelijkheid, die ze romantisch in de [[Middeleeuwen]] projecteerden, vernietigd en zij wilden deze wereld weer herstellen. Ware kunst, zo stelden zij in navolging van John Ruskin, moet tegelijk nuttig en mooi zijn en moet voortkomen uit dezelfde eenheid van kunst en arbeid in dienst van de samenleving die ook het ontwerp en de bouw van de Gothische kathedraal kenmerkte. Vanaf de [[Renaissance]] is het proces begonnen waarin kunst en samenleving van elkaar zijn gescheiden, met als resultaat ongelukkige mensen in een lelijke wereld. Vanwege deze zorg voor de samenleving heeft de beweging vanaf het begin niet alleen geijverd voor mooie producten die omdat ze mooi zijn ook nuttig zijn, maar ook voor sociale rechtvaardigheid, verbetering van arbeidershuizen en pensioenen voor de ouderen.

Dit fragment laat zien dat in deze beweging [[Industriële vormgeving|design]] als een serieuze kunststroming gezien werd. Het woord 'design' moet hier overigens voorzichtig gebruikt worden, want dat past beter bij de erfgenamen van deze stroming, architecten als [[Mies van der Rohe]] en [[Adolph Loos]], die weer de [[Renaissance]]-scheiding tussen vormgeving of ontwerpen ('designo') en produceren invoerden. De Artsarts-and-craftsbeweging wilde de eenheid van ontwerpen en produceren, waarvan ze dachten dat die in de Middeleeuwen bestond, weer invoeren.

Deze ideeën inspireerden niet alleen tot een intense aandacht voor vormgeving, zoals blijkt uit William Morris' eigen ontwerpen voor kasten en vooral patronen voor behang, textiel en (vloer)kleden, maar ook tot diverse organisaties, zoals [[The Century Guild]] van de architect [[A. H. Mackmurdo]] ([[1851]] - [[1942]]), de oprichting van het tijdschrift [[The Hobby Horse]] in [[1884]], een tijdschrift volledig gewijd aan de visuele kunsten en de oprichting van de [[Art Workers Guild]] in [[1884]], die in [[1888]] van naam veranderde in [[Arts and Crafts Exhibition Society]]. Op een tentoonstelling van deze Society in 1888 werd William Morris geïnspireerd door de boek- en letterontwerper [[Emery Walker]]. Als gevolg hiervan richtte Morris in [[1890]] [[The Kelmscott Press]] op en ontwierp zijn eigen letters, vooral beïnvloed door de [[Renaissance]]-[[typograaf]] [[Nicolas Jenson]]. Vanaf dat moment hield de Artsarts-and-crafstbewegingcraftsbeweging zich ook bezig met letterontwerp en boekdrukkunst.

In [[1888]] richtte de architect, grafisch ontwerper, juwelier en zilversmid Charles Robert Ashbee ([[1863]] - [[1942]]) de [[Guild of Handicraft]] op. Deze organisatie heeft ten eerste een school opgericht: [[The School of Handicraft]], die het onderwijs in design en theorie (vooral van de filosofie van John Rushkin) combineerde met ambachtelijke ervaring in de werkplaats. Op 30 januari 1895 sluit de School haar deuren, na ongeveer 700 leerlingen deze dualistische opvoeding gegeven te hebben, failliet.

De Guild echter bloeide als een coöperatie van ambachtslieden, geïnspireerd door socialisme en de Artsarts-and-crafstbewegingcraftsbeweging. In 1890 richtte ze in Essex House in London een drukkerij op: [[Essex House]], dat personeel en lettertypes overnam van [[The Kelmscott Press]]. Het [[Psalter (boek)|Psalter]] van 1902 was het design-meesterwerk van deze drukkerij.

De Artsarts-and-craftsbeweging heeft veel voor elkaar gekregen en heel veel invloed gehad in de westerse cultuur. Het uiteindelijke doel, om kunst en handwerk met elkaar te verbinden, werd door volgende generaties vertaald in het verbinden van kunst en industrie. Deze ontwikkeling is waarschijnlijk wel te verklaren als liggend in het verlengde van de idealen van Morris en Rushkin. Maar moeilijker is het volgende te verklaren: ondanks het feit dat de beweging de werkende klasse wilde optillen door goed ontworpen gebruiksvoorwerpen (meubels, behang, tapijten, boeken, bestek, etc.), bleven deze producten door hun prijs verre buiten het bereik van de arbeidersklasse. Het is in dit opzicht een elitaire beweging gebleven.

De ideeën van de Artsarts-and-craftsbeweging verspreidden zich snel door Europa (Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, België en Nederland) en de VS en tegen het einde van de [[19e eeuw]] transformeerde deze beweging zich in de veel bekendere [[Jugendstil]]- of [[Art Nouveau]]-stroming.

* [http://www.arts-crafts.com Website van de/ Arts & Crafts Society]