Naxos (eiland): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.2+) (Robot: gewijzigd: tr:Nakşa Adası
Mexicano (overleg | bijdragen)
k wijziging op verzoek, zie Wikipedia:Verzoekpagina voor bots met AWB
Regel 22:
 
== Geschiedenis ==
Rond 3000 v.Chr. verrezen de eerste nederzettingen op Náxos, dat het dominante centrum werd van de zgn.zogenaamde [[Cycladische cultuur]]. Voor de kolonisatie van een eiland is de samengang van de [[Neolithicum|neolithische]] cultuurset vereist (grondwater, landbouwgebied, een rietveld, voldoende jachtgebied en nabije verbinding met andere centra voor uitwisseling van ontbrekende goederen). Een eiland dient daartoe van een minimale omvang te zijn. Naxos beantwoordde aan deze vereisten. Naxos lag bovendien op de kruising tussen de vroege vaarroutes verbonden met [[Anatolië]]. Het was een van de eerste Griekse eilanden waar met [[marmer]] werd gewerkt. Dit marmer was van de beste kwaliteit en werd ook zuidwaarts geëxporteerd naar het [[Minoïsch Kreta]], waar trouwens op de oostkust een heel handelsdepot is ontdekt uit die tijd. Daar vonden archeologen dezelfde soort potten als er op Naxos in gebruik waren, wat op een verdere kolonisatie zuidwaarts kan wijzen.
 
Rond [[2e millennium v.Chr.|2000 v.Chr.]] zijn er overal rond de [[Middellandse Zee]] brandlagen te vinden. Ook op Naxos zijn toen sites verwoest. Na de ramp op [[Santorini]], die tegenwoordig tussen 1613 en 1615 v.Chr. wordt gedateerd aan de hand van gevonden olijfhout, viel de noord-zuidverbinding vanuit Kreta weg. De vloten en havens waren trouwens verwoest na een [[Tsunami (vloedgolf)|tsunami]] van 28 meter hoog. Het transport van ijzererts vanuit Attika werd nu door de [[Myceners]] georganiseerd. Zij bouwen de oostroute naar Anatolië verder uit en 'concurreren' daarbij de Kretenzers weg.
Regel 30:
Het eiland kende in de 7e en 6e eeuw v.Chr. een opmerkelijke bloeiperiode, voornamelijk onder de tirannie van Lygdamis, en er was in die tijd een beroemde kunstenaarsschool gevestigd (beeldende kunsten en kunstnijverheid). Lygdamis, die zelf tot de aristocratie behoorde, riep het volk op om in opstand te komen tegen de adel, die oorspronkelijk alle grond bezaten en door de historicus Herodotus ''de vetten'' genoemd wordt. Vervolgens greep hij de macht, gesteund door de tirannen [[Pisistratus]] (van [[Oude Athene|Athene]]) en [[Polycrates]] (van [[Samos (eiland)|Samos]]), die hij tot zijn vrienden mocht rekenen. Lygdamis regeerde over Naxos van ± [[550 v.Chr.|550]] tot [[524 v.Chr.]].
Net als aartsrivaal [[Paros]], waarmee het wel eens in oorlog lag, was (en is) Naxos rijk aan kwaliteitsmarmer. Men vindt het overal op het eiland aan de oppervlakte. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zich hier een lokale school van marmerbewerkers en beeldhouwers ontwikkelde.
De Naxiërs hielden ervan hun welvaart én hun vakmanschap te etaleren: op drukbezochte plaatsen, overal in Griekenland, richtten zij imposante monumenten en bouwwerken op, zoals de ''Stoa van de Naxiërs'' en het beroemde ''Leeuwenterras'' op het eiland [[Delos]], alsook de zgn.zogenaamde ''Sfinx van Naxos'' (eerste helft van de 6e eeuw v.Chr.) te [[Delphi (Griekenland)|Delphi]].
 
In [[502 v.Chr.]] steunde Naxos de [[Ionische opstand]] en werd als straf daarvoor in [[490 v.Chr.|490]] door een Perzisch expeditieleger onder [[Datis]] verwoest. Van deze catastrofe zou het eiland zich nooit meer herstellen. In de Slagen bij [[Slag bij Salamis|Salamis]] en [[Slag bij Plataeae|Plataeae]] streed het aan de zijde van de verenigde Grieken. Daarna was het een eerder weerspannig lid van de [[Delische Bond|Delisch-Attische Zeebond]]: het feit dat deze tegen de Perzen gerichte alliantie onder de hegemonie van Athene gekomen was, werd door de Naxiërs niet in dank afgenomen. Na een lange belegering verloren zij hun onafhankelijkheid en moesten met lede ogen toezien hoe Atheense [[cleruchie|''cleruchen'']] zich op hun eiland kwamen vestigen. De Atheense vlootvoogd [[Chabrias]] versloeg de Spartaanse vloot in de zee-engte tussen Naxos en Paros. In [[376 v.Chr.|376]] trad Naxos toe tot de [[Tweede Delisch-Attische Zeebond]], en in de [[Diadochen]]tijd was het lid van een eilandenbond, die achtereenvolgens onder [[Oude Egypte|Egyptische]], [[Macedonië (oudheid)|Macedonische]] en [[Rodos (eiland)|Rhodische]] invloed stond, totdat het uiteindelijk vanaf [[41 v.Chr.]] bij het [[Romeinse Rijk]] werd ingelijfd.
Regel 40:
== Belangrijkste bezienswaardigheden ==
* Van de antieke stad '''Naxos''' valt nauwelijks nog iets te bespeuren. Merkwaardig is de 6 m hoge marmeren '''''[[Portára]]'''''-poort op het eilandje Palatia dat de haven domineert. Ze werd rond [[525 v.Chr.]] gebouwd als ingang van een tempel (vermoedelijk voor de god [[Apollon]]), die na de val van Lygdamis nooit meer voltooid werd.
* De middeleeuwse stad ligt boven de haven en is verder onderverdeeld in het Venetiaanse ''Kástro'', waar ooit de (katholieke) adel woonde, en de ''Boúrgo'', waar de autochtone Grieken woonden. De 18e-eeuwse orthodoxe kathedraal in de ''Bourgo'', de ''Mitrópoli Zoödóchou Pígis'' (d.i. ''van de Levengevende Bron''), bezit een merkwaardige [[iconostase]] geschilderd door Dimítrios Válvis, een schilder uit de zgn.zogenaamde School van Kreta. In het Kastro zijn nog een twintigtal imposante herenhuizen te zien, gesierd met de wapenschilden van de Venetiaanse edellieden die er woonden. Leden van de hertogelijke familie Sanudo liggen begraven in de 13e-eeuwse katholieke kathedraal in het Kastro. In het paleis van de Sanudo's (in zijn huidige vorm uit 1627) was lange tijd een school ondergebracht, waarvan de schrijver [[Nikos Kazantzakis]] de beroemdste leerling was. Nu is er het ''Archeologisch Museum'', met een fraaie collectie marmeren beelden van de [[Cycladische kunst|Cycladische beschaving]].
* Het dorp '''Apóllonas''', op 48 km van Naxos-stad aan de noordkust van het eiland, ligt op de plaats van een antieke nederzetting met een heiligdom voor de god [[Apollon]]. Een trap leidt naar de antieke marmergroeve, waar sinds ± 600 v.Chr. tussen halfbewerkte marmerblokken een onvoltooid [[kouros]]beeld ligt. Alleen de contouren zijn afgewerkt. Het 10,5 m lange en 30 ton zware beeld stelt een bebaarde figuur voor, mogelijk de god [[Dionysus]] (want [[Apollon]] wordt vrijwel nooit met een baard afgebeeld). Nadat de beeldhouwer een structuurfout in het marmer had vastgesteld, waardoor het onbruikbaar werd, staakte men de arbeid en liet men het beeld onafgewerkt achter. Een gelijkaardig en even groot Apollon-beeld stond ook vóór de ''Hal van de Naxiërs'' op [[Delos]].
* Het dorp '''Apíranthos''' (Απείρανθος), op 25 km zuidoostwaarts van Naxos-stad, werd in de 17e eeuw gesticht door Kretenzers op de vlucht voor de Turken. Zij kwamen er werken in de nabijgelegen amarilmijnen. Het aantrekkelijke dorp bezit fraaie, met marmer geplaveide straten en woontorens gebouwd door de Venetiaanse familie Crispi. Men draagt hier nog vaak de traditionele klederdracht. Er is ook een klein museum met een archeologische en een geologische afdeling.
Regel 59:
| Koufonisi || || || [[Naxos & Mikres Kyklades]] || Naxos
|-
| Naxos || || 843 00 || [[Naxos & Mikres Kyklades]] || [[Naxos (eiland)|Naxos]]
|-
| Schoinoussa || || || [[Naxos & Mikres Kyklades]] || Naxos
Regel 74:
 
[[Categorie:Grieks eiland]]
 
[[Categorie:Cycladen]]
 
{{Link FA|fr}}
 
[[ar:ناكسوس]]
[[bg:Наксос]]