Egmontpact: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
actualisering
titels; externe links
Regel 1:
Het '''Egmontpact''' (Frans: ''Pacte d'Egmont'') is een overeenkomst over de omvorming van [[België]] naar een [[Federalisme|federale]] staat en de regeling van de verhoudingen tussen de [[Gemeenschap (België)|taalgemeenschap]]pen in het land. Door de val van de regering over de uitvoering is het Egmontpact niet gerealiseerd, maar bij latere [[Staatshervorming (België)|staatshervormingen]] zijn belangrijke elementen van dit akkoord overgenomen.
Het Egmontpact werd in [[1977]] gesloten tussen de meerderheidspartijen van de [[regering-Tindemans II]], een coalitie van [[Christen-Democratisch en Vlaams|CVP]], [[Centre Démocrate Humaniste|PSC]], [[Belgische Socialistische Partij|BSP]]-[[Parti Socialiste (België)|PSB]], [[Volksunie]] en [[Fédéralistes démocrates francophones|FDF]]. Het is genoemd naar het [[Egmontpaleis]], waar het akkoord onderhandeld werd. Het pact werd hetzelfde jaar aangevuld met het zgn. [[Stuyvenbergakkoord]]. Beide akkoorden samen werden later het ''Gemeenschapspact'' genoemd. Het Egmontpact bevatte afspraken over uiteenlopende punten:
 
==Onderhandeld akkoord==
*De vorming van autonome raden en een [[Uitvoerende macht|executieve]] (een regering) voor de drie [[Gemeenschap (België)|gemeenschappen]] (een vervolg op de oprichting van de drie [[Nederlandse Cultuurgemeenschap|Cultuurgemeenschap]]pen in België in 1970), maar ook de oprichting van drie [[gewest (België)|gewesten]] ([[Vlaanderen]], het [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] en [[Wallonië]]), eveneens met autonome raden en een eigen executieve. De gemeenschappen werden bevoegd voor de persoonsgebonden materies, de gewesten voor de plaatsgebonden materies.
Het Egmontpact werd in [[1977]] gesloten tussen de meerderheidspartijen van de [[regering-Tindemans II]], een coalitie van [[Christen-Democratisch en Vlaams|CVP]], [[Centre Démocrate Humaniste|PSC]], [[Belgische Socialistische Partij|BSP]]-[[Parti Socialiste (België)|PSB]], [[Volksunie]] en [[Fédéralistes démocrates francophones|FDF]]. Het is genoemd naar het [[Egmontpaleis]], waar het akkoord onderhandeld werd. Het pact werd hetzelfde jaar aangevuld met het zgn.zogenaamde [[Stuyvenbergakkoord]]. Beide akkoorden samen werden later het ''Gemeenschapspact'' genoemd. Het Egmontpact bevatte afspraken over uiteenlopende punten:
*De regeling van de taalverhoudingen in Brussel en de [[Brusselse Rand|Vlaamse Rand]] rond Brussel, met o.a. de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde, gekoppeld aan het [[inschrijvingsrecht]] voor Franstaligen in 13 Nederlandstalige gemeenten rond Brussel (de zes [[faciliteitengemeente|faciliteitengemeenten]] en zeven zgn. Egmontgemeenten: Alsemberg, Beersel, Dilbeek, Groot-Bijgaarden, Sterrebeek, Sint-Stevens-Woluwe, Strombeek-Bever, en de wijken ’t Voor (Vilvoorde), Jezus-Eik (Overijse) en Zuun (Ruisbroek)). Daar konden de Franstaligen zich administratief laten inschrijven in een Brusselse gemeente, waardoor zij hun administratieve formaliteiten in het Frans konden afhandelen en konden blijven stemmen op Franstalige lijsten. Het inschrijvingsrecht zou permanent zijn in de zes [[faciliteitengemeente|faciliteitengemeenten]] van de rand, en na 20 jaar (in 1998) uitdoven in de overige. Het Brusselse Gewest bleef beperkt tot de 19 gemeenten. Om de minorisatie van de Nederlandstaligen in Brussel tegen te gaan zou er geregeerd worden bij consensus en werd een alarmbelprocedure voorzien. In de Brusselse gemeenten en in de zes faciliteitengemeenten zouden Gemeentelijke Gemeenschapscommissies worden opgericht om de persoonsgebonden materies door de gemeenschappen zelf te laten regelen. De Franse Gemeenschapsraad kreeg zo de mogelijkheid om subsidies te verstrekken aan socio-culturele activiteiten in de faciliteitengemeenten. Ook andere garanties voor de Nederlandstaligen in Brussel werden gekoppeld aan de situatie van de Franstaligen in de faciliteitengemeenten.
*Een hervorming van de staatsinstellingen (afschaffing van de provinciale politieke structuren, om ze te vervangen door 25 subgewesten en een hervorming van Kamer en Senaat, waarvan de bevoegdheden fel afgezwakt zouden worden, en die eerder als reflectiekamer zou fungeren).
 
* De vorming van autonome raden en een [[Uitvoerende macht|executieve]] (een regering) voor de drie [[Gemeenschap (België)|gemeenschappen]] (een vervolg op de oprichting van de drie [[Nederlandse Cultuurgemeenschap|Cultuurgemeenschap]]pen in België in 1970), maar ook de oprichting van drie [[gewest (België)|gewesten]] ([[Vlaanderen]], het [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] en [[Wallonië]]), eveneens met autonome raden en een eigen executieve. De gemeenschappen werden bevoegd voor de persoonsgebonden materies, de gewesten voor de plaatsgebonden materies.
* De regeling van de taalverhoudingen in Brussel en de [[Brusselse Rand|Vlaamse Rand]] rond Brussel, met o.a. de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde, gekoppeld aan het [[inschrijvingsrecht]] voor Franstaligen in 13 Nederlandstalige gemeenten rond Brussel (de zes [[faciliteitengemeente|faciliteitengemeenten]] en zeven zgn. Egmontgemeenten: Alsemberg, Beersel, Dilbeek, Groot-Bijgaarden, Sterrebeek, Sint-Stevens-Woluwe, Strombeek-Bever, en de wijken ’t Voor (Vilvoorde), Jezus-Eik (Overijse) en Zuun (Ruisbroek)). Daar konden de Franstaligen zich administratief laten inschrijven in een Brusselse gemeente, waardoor zij hun administratieve formaliteiten in het Frans konden afhandelen en konden blijven stemmen op Franstalige lijsten. Het inschrijvingsrecht zou permanent zijn in de zes [[faciliteitengemeente|faciliteitengemeenten]] van de rand, en na 20 jaar (in 1998) uitdoven in de overige. Het Brusselse Gewest bleef beperkt tot de 19 gemeenten. Om de minorisatie van de Nederlandstaligen in Brussel tegen te gaan zou er geregeerd worden bij consensus en werd een [[Communautaire alarmbelprocedure|alarmbelprocedure]] voorzien. In de Brusselse gemeenten en in de zes faciliteitengemeenten zouden Gemeentelijke Gemeenschapscommissies worden opgericht om de persoonsgebonden materies door de gemeenschappen zelf te laten regelen. De Franse Gemeenschapsraad kreeg zo de mogelijkheid om subsidies te verstrekken aan socio-culturele activiteiten in de faciliteitengemeenten. Ook andere garanties voor de Nederlandstaligen in Brussel werden gekoppeld aan de situatie van de Franstaligen in de faciliteitengemeenten.
* Een hervorming van de nationale staatsinstellingen: een hervorming van Kamer en de omvorming van de Senaat tot een soort reflectiekamer, met slechts enkele bevoegdheden en die samengesteld zou zijn uit de Gemeenschappen
* Een hervorming van de provinciale staatsinstellingen: de (afschaffing van de provinciale politieke structuren (gouverneurs bleven wel), om ze te vervangen door 25 subgewesten en(13 eenin hervorming van Kamer en SenaatVlaanderen, waarvan11 dein bevoegdheden fel afgezwakt zouden worden,Wallonië en die eerder als reflectiekamer1 zouin fungerenBrussel).
 
==Resultaat: Egmontcrisis==
Het akkoord werd niet in de praktijk omgezet, doordat er onmiddellijk protest rees aan Vlaamse kant. Vooral de tegemoetkomingen inzake Brussel en het inschrijvingsrecht in de rand waren onaanvaardbaar voor veel Vlaamsgezinden, die zich verenigden in het [[Anti-Egmontkomitee]].
 
Regel 19 ⟶ 22:
* In de [[Nero (strip)]]reeks wordt in het album ''"De Egmont Planeet" (1977)'' naar het Egmontpact verwezen. [[Nero (stripfiguur)|Nero]] en [[Clo-Clo Pheip|Clo-Clo]] reizen in het album naar een [[planeet]] waar mensen met [[arend (roofvogel)|arendsmaskers]] en hanemaskers ruzie met elkaar maken. Eén planeetbewoner, Leo, heeft een [[Leeuw (dier)|leeuwenkop]]. Leo brult op zeker moment zo luid dat de [[masker]]s van de arenden en hanen afvliegen. Zo ontdekken ze dat ze er eigenlijk allemaal hetzelfde uitzien en verbroederen zich. Sleen verwees hiermee naar [[Leo Tindemans]] die door actie te ondernemen de communautaire geschillen had moeten oplossen.
* [[De Strangers (muziekgroep)|De Strangers]] namen in 1977 ook een satirisch nummer over het pact op: ''"Egmont Disco".''
 
==Externe links==
* [http://docu.vlaamserand.be/ned/webpage.asp?WebpageId=518 Egmontpact], documentatiecentrum Vlaamse Rand
* [http://www.law.kuleuven.be/jura/art/14n4/driessen.pdf Het inschrijvingsrecht] in het Egmontpact
 
[[Categorie:Belgische staatshervorming]]