Vilt (textiel): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k {feit}
k Invulling parameters sjabloon
Regel 1:
[[Bestand:Felted balls.jpg|thumb|right|Thuisgemaakte viltballen]]
[[Bestand:Filzhut reloaded.jpg|thumb|right|Een vilten hoed]]
[[FileBestand:Felting needles.jpg|thumb|Viltnaalden]]
[[FileBestand:ESEM color wool.jpg|thumb|Wolvezel met schubben]]
'''Vilt''' is een niet-geweven [[textiel]]soort die wordt vervaardigd door samenpersing van wol. De vezels vormen de structuur van de stoffen.
 
Vilt was vermoedelijk de eerste vorm van textiel die de mens vervaardigde, al komt ook een prehistorische manier van ineenvlechting van plantenstrengen daarvoor in aanmerking. In elk geval ging de uitvinding van het vilt die van het [[weven]] en het [[breien (bezigheid)|breien]] ruimschoots voor. De oudste bewaarde viltresten dateren van ca. 6500 voor Christus en werden gevonden in [[Anatolië|Klein-Azië]].
 
Vilt moet altijd ten minste 30% wol bevatten omwille van de kenmerkende schubben van wol, die niet bij andere vezels voorkomen. Als de vezels langs elkaar schuiven en de schubben zijn tegengesteld gericht dan zullen de schubben in elkaar haken.
Vilt kan op verschillende wijzen gemaakt worden
* nat vilten: geproduceerd door [[wol]] met heet water te bevochtigen en tegelijk door wrijving te stimuleren zodat de vezels langs elkaar schuiven. Doordat de schubben het teruggaan verhinderen zal de vezelmassa steeds compacter en steviger worden. Deze productiestap heet [[Volder|vollen]]. Het is een langdurig proces, omdat nooit meer dan vijf procent van de vezels tegelijk van plaats verandert. Iets daarvan is terug te zien als men een wollen kledingstuk heet wast: de wol krimpt doordat de vezels in elkaar zijn gaan haken.
* naaldvilten: Bij deze techniek wordt een droog stukje wol doorprikt met een een naald met weerhaakjes. De weerhaken van de naald duwen de schubben van de wol in elkaar en trekt ze niet terug los bij het uittrekken van de naald. Zo wordt het vilt steeds dichter en kunnen vormen gemaakt worden. Naaldvilt kan goedkoop machinaal gemaakt worden met naaldrollen.
 
Modern vilt bestaat gewoonlijk voor een groot deel uit andere vezels dan wol omwille van de stevigheid.
 
== Trivia ==
* Vilt had kort na de [[Tweede Wereldoorlog]] een slechte naam door het gebruik van mensenhaar.{{feitBron?||2012|11|12}}
* De isolerende delen van [[Mongolië|Mongoolse]] tenten ([[joert]]en) zijn gemaakt van vilt.
 
{{commonsCommons|Felt|Vilt}}
 
{{Link FA|hu}}
 
[[Categorie:Stofsoort]]
 
{{Link FA|hu}}
 
[[ar:لباد]]