John von Neumann: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
MoiraMoira (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 192.87.100.58 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door JRB
Regel 3:
 
== Inleiding ==
John von Neumann wordt algemeen beschouwd als een van de grootste wiskundigewiskundigen uit de moderne geschiedenis.<ref>{{aut|Impagliazzo}}, blz. vii</ref> De wiskundige [[Jean Dieudonné]] noemde von Neumann "de laatste van de grote wiskundigen",<ref>Dictionary of Scientific Bibliography, ed. C. C. Gillispie, Scibners, 1981</ref>, terwijl [[Peter Lax]] hem als de persoon met de meest "angstaanjagende technische bekwaamheid" beschreef en hem het "fonkelende intellect" van de eeuw noemde.<ref>{{aut|Impagliazzo}}, blz. 7</ref> Zelfs in het [[Budapest]] dat rond de eeuwwisseling aan de lopende band genieën produceerde, zoals [[Theodore von Kármán]] (geb. 1881), [[Leó Szilárd]] (geb. 1898), [[Eugene Wigner]] (geb. 1902), en [[Edward Teller]] (geb. 1908), viel zijn genialiteit al op.<ref>Doran, blz. 2</ref>
 
Von Neumann was een pionier bij de toepassing van de [[operatortheorie]] op de [[kwantummechanica]], in de ontwikkeling van de [[functionaalanalyse]], een zeer belangrijk lid van het [[Manhattanproject (operatie)|Manhattan Project]] en het [[Institute for Advanced Study]] in [[Princeton (New Jersey)|Princeton]] (als een van de vijf oorspronkelijke stafleden), en een sleutelfiguur in de ontwikkeling van de [[speltheorie]] <ref>{{cite book | last=Nelson | first=David | title=The Penguin Dictionary of Mathematics | pages=178–179 | isbn=0-141-01077-0 | year=2003 | publisher=Penguin | location=London }}</ref> en het concept van [[cellulaire automaat|cellulaire automaten]] en de [[von Neumann-universele constructor|universele constructor]]. In een korte opsomming van feiten over zijn leven dat hij opstelde voor de Nationale Academie van Wetenschappen, verklaarde hij "Het deel van mijn werk dat ik als het meest essentiële zie is dat van de [[kwantummechanica]], die zich vanaf 1926 vanuit Göttingen ontwikkelde en vervolgens in Berlijn in 1927-1929. Ook mijn werk over verschillende vormen van de [[operatortheorie]], in Berlijn (1930) en in Princeton (1935-1939); over de [[ergodische theorie|ergodische stelling]], Princeton (1931-1932)." Samen met Teller en [[Stanisław Marcin Ulam|Stanisław Ulam]] werkte von Neumann belangrijke, voor [[Kernfusie|thermonucleaire]] reacties en de [[waterstofbom]] noodzakelijke, stappen in de [[kernfysica]] uit.