Wolfgang Pauli: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.2) (Robot: toegevoegd: pms:Wolfgang Pauli |
Uitbreiding biografie |
||
Regel 1:
{{Infobox Nobelprijswinnaar
| naam = Wolfgang Pauli
| periode = [[25 april]] [[1900]]
| afbeelding = Pauli.jpg
| onderschrift = Wolfgang Pauli (1945)
Regel 17:
'''Wolfgang Ernst Pauli''' ([[Wenen]], [[25 april]] [[1900]] – [[Zürich (stad)|Zürich]], [[15 december]] [[1958]]) was een [[Oostenrijk]]s-[[Verenigde Staten|Amerikaans]] [[natuurkundige]].
Vanaf [[1927]] was Pauli professor aan de Technische hogeschool te [[Zürich (stad)|Zürich]]. Zijn werk ligt grotendeels op het terrein van de [[kwantumtheorie]]. In [[1925]] vond hij het [[uitsluitingsprincipe van Pauli|principe]] dat zijn naam draagt: ''Twee elektronen van een zelfde atoom kunnen niet [vier] dezelfde kwantumgetallen hebben''. Of ook: ''twee elektronen kunnen zich niet in dezelfde kwantumtoestand bevinden''. Dit blijkt behalve voor elektronen ook voor veel andere deeltjes op te gaan (nl. voor alle zogenaamde [[fermion]]en). Voor [[Boson (deeltje)|boson]]en geldt het uitsluitingsprincipe van Pauli niet. In [[1945]] werd aan Pauli de [[Nobelprijs voor de Natuurkunde]] toegekend.
== Biografie ==
Wolfgang Ernst Pauli werd in [[Wenen]] geboren als kind van Wolfgang Joseph Pauli, een Weens medisch-chemicus, en Berta Camilla
Sommerfeld vroeg Pauli om voor de ''Encyklopaedie der mathematischen Wissenschaften'' (een Duitse [[encyclopedie]]) een artikel te schrijven over de [[relativiteitstheorie]]. Twee maanden na zijn promotie rondde Pauli het artikel af. Het nam 237 pagina's in beslag. [[Albert Einstein|Einstein]] was er enthousiast over. Het werd als [[monografie]] gepubliceerd en is tot op de dag van vandaag een standaardwerk over dit onderwerp. Pauli bracht een jaar door aan de universiteit van [[Göttingen (stad)|Göttingen]] als assistent van [[Max Born]].
Van [[1923]] tot [[1928]] gaf Pauli als privatdocent college aan de [[Universiteit Hamburg|Universiteit van Hamburg]]. Gedurende deze periode leverde Pauli een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de theorie van de [[kwantummechanica]]. In het bijzonder formuleerde hij het [[Uitsluitingsprincipe van Pauli]] en de niet-relativistische [[Spin (elementair deeltje)|spintheorie]].<ref>{{Citeer journal
Regel 32:
|issue=1
|pages=765-783
|doi=10.1007/BF02980631}}</ref> Hierin kan een bepaalde energietoestand door ten hoogste twee elektronen worden bezet.
In mei [[1929]] keerde Pauli zich af van de [[Rooms-katholieke Kerk]]. In december [[1929]] trad hij in het huwelijk met Käthe Margarethe Deppner. Dit was geen gelukkige verbintenis die na minder dan een jaar in een [[echtscheiding]] eindigde. In de eerste maanden van [[1931]], kort na zijn echtscheiding en zijn [[postulaat]] van het [[neutrino]], raakte Pauli in een ernstige crisis.
Hij raadpleegde de psychiater en psychotherapeut [[Carl Jung]] die net als Pauli in de buurt van [[Zürich (stad)|Zürich]] woonde. Pauli begon meteen zijn [[archetype (model)|archetypische]] dromen te duiden en werd een van de beste leerlingen van Jung. Al gauw begon Pauli de interpretatie van Jungs theorie [[wetenschap]]pelijk te bekritiseren. Op die manier droeg hij bij aan het verhelderen van de gedachten van Jung. Een groot deel van deze discussie is vastgelegd in de briefwisseling tussen Pauli en Jung.
In [[1928]] volgde hij [[Peter Debye]] op als hoogleraar in de theoretische fysica aan de [[ETH Zürich]]. Daarnaast was hij gastdocent aan de [[Universiteit van Michigan]] in [[1931]] en het [[Institute for Advanced Study]] van de [[
In [[1934]] trouwde hij met Franca Bertram. Dit huwelijk zou de rest van zijn leven duren. Het paar had geen kinderen.
Regel 43:
Als gevolg van de Duitse annexatie van Oostenrijk in [[1938]] ([[Anschluss]]) werd Pauli Duits staatsburger. Na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] in [[1939]] vertrok Pauli in [[1940]] naar de [[Verenigde Staten]]. Daar werkte hij als hoogleraar theoretische natuurkunde aan Princeton.
De [[Nobelprijs voor de Natuurkunde]] werd hem in [[1945]] toegekend voor zijn "beslissende bijdrage door zijn ontdekking in 1925 van een nieuwe [[natuurwet (natuurwetenschap)|natuurwet]], het [[Uitsluitingsprincipe van Pauli]] ofwel het Pauli principe." Albert Einstein had hem voor deze prijs genomineerd. Na het einde van de oorlog kreeg Pauli het Amerikaanse staatsburgerschap (1946). Daarna keerde hij terug naar Zürich en zou daar gedurende de rest van zijn leven blijven. In
== Citaat ==
Regel 58:
Arthur I. Miller: ''Deciphering the Cosmic Number; The strange friendship of Wolfgang Pauli and Carl Jung'' 336pp. Norton - ISBN 978 0 393 06532 9
{{Appendix|
* {{Citeer encyclopedie
| Achternaam = Newton
| Voornaam = David E.
| Encyclopedie = Notable Twentieth-Century Scientists
| Titel = Wolfgang Pauli
| Jaar = 1995
| Uitgever = Gale Research Inc.
| Locatie = Detroit
}}
{{References}}
}}
{{Navigatie winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde}}
{{Commons|Wolfgang Pauli}}
| |||