Gallienus: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 28:
Op basis van de getuigenis van [[Johannes Malalas]] en de ''Epitome de Caesaribus'' dat Gallienus op het moment van zijn dood ongeveer 50 jaar oud was, wordt algemeen aangenomen dat hij rond 218 werd geboren. Hij was een zoon van [[Valerianus I]] en [[Mariniana]], een vrouw die mogelijk afkomstig was uit een [[Romeinse senaat|senatoriale familie]]. Zij was mogelijk een dochter van [[Egnatius Victor Marinianus]] en een broer van Valerianus Minor.<ref> Het wordt algemeen aanvaard dat hij ongeveer 35 jaar oud was toen hij in 253 tot de troon werd verheven, zie {{aut|J. Bray}} (1997), blz. 16 </ref> Opschriften op munten verbinden hem met de stad [[Falerii]] in [[Etrurië]]. Het is goed mogelijk dat dit zijn geboorteplaats was. De opschriften bevatten ook verwijzingen naar de familie van zijn moeder, de Egnatii<ref>{{aut|[[Ronald Syme|R. Syme]]}}, ''Historia Augusta Papers'' (Oxford, 1983), blz. 197.</ref>
Ongeveer tien jaar voor zijn troonsbestijging, zo rond 243 trad hij in het huwelijk met [[Salonina|Julia Cornelia Salonina]]. Uit dit huwelijk werden drie zonen geboren. [[Valerianus II]] (gestorven in 258), [[Saloninus]] (die kort nadat hij tot mede-keizer was verheven in 260 in [[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]] ([[Keulen]]) omkwam tijdens de opstand van [[Postumus]]) en [[ Marinianus]] <ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 49-51 </ref> (die in 268 werd gedood, kort na de moord op zijn vader).
Toen zijn vader [[Valerianus I|Valerianus]] op 22 oktober 253 tot keizer werd uitgeroepen, vroeg hij de [[Romeinse Senaat|Senaat]] om Gallienus' verheffing tot Caesar en [[Augustus (titel)|Augustus]] te ratificeren, om zo de macht tussen twee personen te delen. Gallienus werd ook aangewezen tot [[consul (Rome)|consul ordinarius]] voor het jaar 254.
Regel 45:
Ergens tussen 258 en 260 (de exacte datum is niet geheel duidelijk) werd Gallienus geconfronteerd met de eerste grote opstand tegen zijn bewind. [[Ingenuus]], gouverneur van ten minste één van de [[Pannonië|Pannonia]]'s,<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 57; Drinkwater (1987), blz. 22 suggereert dat hij ook de verantwoordelijk voor [[Moesia]] droeg.</ref> maakte gebruik van Valerianus I verblijf aan in het Oosten om daar af te rekenen met de invasie van de Parthische koning der koningen [[Shapur I|Shapur]] en de preoccupatie van Gallienus met zijn problemen aan de Rijngrens. Ingenuus liet zichzelf tot keizer uitroepen. Valeriaan II is klaarblijkbaar in 258 tijdens zijn verblijf bij de legioenen aan Donaugrens gestorven,<ref>{{aut|Drinkwater}} (1987), blz. 22 </ref> Ingenuus was hier misschien verantwoordelijk voor - of misschien vressde hij verantwoordelijk te worden gehouden - voor deze (vanuit dynastiek standpunt gezien) ramp. Volgens een andere opvatting was de catastrofe van de gevangenneming van Valerianus I tijdens de [[slag bij Edessa]] echter de aanleiding voor de daaropvolgende opstanden van [[Ingenuus]], [[Regalianus]] en [[Postumus]].
Hoe dan ook in elk geval reageerde Gallienus met grote snelheid. Eerst liet hij zijn zoon [[Saloninus]] als Caesar achter in [[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]] ([[Keulen (stad)|Keulen]]), onder toezicht van Albanus (of Silvanus). De militaire leiding berustte bij Postumus. Daarna trok hij snel op naar de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]]. Hij nam het nieuwe cavaleriecorps (''comitatus'') onder commando van [[Manius Acilius Aureolus|Aureolus]] met zich mee.<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 74-75 </ref> Hij versloeg de usurpator bij [[Osijek|Mursa]] <ref>{{aut|Aurelius Victor}}, 33,2, {{aut|Orosius}}, ''Historiae Adversus Paganos'' 7.10, {{aut|Eutropius}} 9.8</ref> of bij [[Sirmium]].<ref>{{aut|Zonaras}}, 12.24 </ref> De overwinning had hij voornamelijk aan zijn cavalerie en haar briljante commandant te danken. Ingenuus werd of door zijn eigen troepen gedood of hij pleegde na de val van zijn hoofdstad Sirmium zelfmoord door verdrinking.<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 76. {{aut|J. Fitz}}, ''Ingenuus et Regalien'', blz. 44. </ref>
===Invasie van de Alemannen===
Regel 64:
Nog een gevolg van de catastofe van de slag van Edessa was dat Gallienus de controle over de [[Germania Inferior]] en [[Germania Superior]], [[Britannia (Romeinse provincie)|Britannia]], [[Hispania (Romeinen)|Hispania]] en het grootste deel van [[Gallië]] aan generaal [[Postumus]] verloor. Deze mogelijk op het grondgebied van het huidige Nederland of België geboren generaal van naar men zegt [[Bataven|Bataafse]] afkomst stichtte zijn eigen rijk, dat tegenwoordig meestal het [[Gallische keizerrijk]] wordt genoemd. De opstand van Postumus viel gedeeltelijk samen met die van [[Macrianus]] in het Oosten.
De omstandigheden van de usurpatie waren, eens te meer, dramatisch. In 258 had Gallienus in [[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]] ([[Keulen]]) zijn middelste zoon [[Saloninus]] en diens naaste raadgever Silvanus geïnstalleerd. Postumus voerde het bevel over over de troepen in Germania Inferior. Hij versloeg op zeker moment een groep van raiders en nam de reeds gemaakte buit in beslag. In plaats van deze echter terug te zenden naar de oorspronkelijke eigenaren, gaf hij er de voorkeur om deze buit onder zijn soldaten te verdelen. Toen dit nieuws Silvanus bereikte, eiste hij dat de buit naar hem zou worden gestuurd. Postumus maakte een show van onderwerping, maar, zoals verwacht, kwamen zijn soldaten in opstand en riepen hem tot keizer uit. Onder Postumus' commando belegerden zij vervolgens Keulen. Na enkele weken openden de verdedigers van de stad de poorten en droegen Saloninus en Silvanus aan Postumus over, die hen vervolgens liet vermoorden.<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 133 </ref> Ook hier is datering van de gebeurtenissen niet zeker, maar mogelijk vonden deze gebeurtenissen aan het einde van het jaar 260 plaats.<ref> {{aut|Andreas Alföldi}},"The Numbering of the Victories of the Emperor Gallienus and of the Loyalty of his Legions", ''Numismatic Chronicle'', 1959, herdrukt in New York, Attic Books, 1977, zoals geciteerd in {{aut|J. Bray}} (1997), blz. 359, noot 5</ref> Na hun dood nam Postumus zelf samen met een van zijn bondgenoten, Honoratianus, het consulschap op zich. Postumus heeft volgens D.S. Potter nooit geprobeerd om Gallienus te onttronen of Italia binnen te vallen.<ref> {{aut|D.S. Potter}} (2004), blz. 260 </ref>
Na het nieuws van de moord op zijn zoon begon de woedende Gallienus met het verzamelen van legeronderdelen om de usurpator tegemoet te kunnen treden. De invasie van de [[Macrianus]] dwong hem echter om [[Manius Acilius Aureolus|Aureolus]] aan het hoofd van een grote troepenmacht naar het Oosten te zenden. Hierdoor hield hij onvoldoende troepen over. Hij leed enkele nederlagen voordat het zegevierende leger van Aureolus zich weer bij hem aansloot. Postumus werd nu verslagen en de achtervolging werd toevertrouwd aan Aureolus. Deze laatste liet Postumus echter met opzet ontsnappen, wat Postumus in de gelegenheid stelde om nieuwe troepen te verzamelen.<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 136-137</ref> Gallienus probeerde het opnieuw in 263 <ref> {{aut|Andreas Alföldi}}, "The Numbering of the Victories of the Emperor Gallienus and of the Loyalty of his Legions", ''Numismatic Chronicle'', 1959, herdrukt in New York, Attic Books, 1977, zoals geciteerd in {{aut|J. Bray}} (1997), blz. 359, noot 27 </ref> of 265. <ref> {{aut|D.S. Potter}} (2004), blz. 263 </ref> Hij was zoals zelfs de hem vijandig gezinde ''Historia Augusta'' toegeeft, volledig succesvol, aangezien hij er uiteindelijk in slaagde Postumus in een niet nader genoemde Gallische stad te belegeren. Tijdens dit beleg raakte Gallienus echter zwaar gewond door een [[Pijl (wapen)|pijl]]wond, waardoor hij de belegering moest opgeven. Vervolgens was er tot het einde van Gallienus bewind in 268 een informele wapenstilstand van kracht.<ref>{{aut|J. Bray}} (1997), blz. 138</ref> Het door Postumus gestichte [[Gallische keizerrijk]] zou tot 274 blijven bestaan.
| |||