Latijns-Amerikaanse literatuur: verschil tussen versies

De '''Latijns-Amerikaanse literatuur''' is de [[literatuur]] van de bevolking van [[Noord-Amerika|Noord]]-en [[Zuid-Amerika]], [[Midden-Amerika]] en het [[Caribisch gebied]], in hoofdzaak geschreven in het [[Spaans]] en daarnaast ook in het [[Portugees]]. Latijns-Amerikaanse literatuur kwam in het bijzonder op het voorplan gedurende de tweede helft van de [[20e eeuw]] dankzij het internationale succes van de stijl die [[magisch realisme]] heet. Vandaar dat de literatuur die in deze regio werd geproduceerd vaak uitsluitend vereenzelvigd wordt met deze literaire stijl en haar voornaamste exponent, [[Gabriel García Márquez]]. Op deze wijze doen we echter onrecht aan het rijke literaire verleden van Latijns-Amerika.

Precolumbiaanse[[Precolumbiaans]]e culturen waren veelal [[mondelinge overlevering|mondeling]], alhoewel bijvoorbeeld de [[Azteken]] en de [[Maya's]] een uitgebreid [[schrift]] kenden. Na de komst van de [[Europese kolonisatie van Amerika|Europese kolonisators]] werden somssommige [[mythologie|mythologische]] en [[religie|religieuze]] verhalen op schrift gesteld, zoals bij de [[Popol Vuh (boek)|Popol Vuh]].

Vroege ontdekkingsreizigers en [[conquistadores]] schreven verslagen en [[kroniek]]en van hun ervaringen neer, zoals [[Christoffel Columbus|Columbus]] dat deed in zijn brieven aan [[Ferdinand II van Aragon|koning Ferdinand]] en koningin [[Isabella I van SpanjeCastilië|koningin Isabella]]. Of [[Bernal Díaz del Castillo]]'s beschrijvingen van de verovering van [[Mexico (land)|Mexico]]. [[Bartolomé de las Casas]]' boek (''[[Brevísima relación de la destrucción de las Indias]]'' (1542) over de vernielzucht van de conquistadores en de slechte behandeling van de inboorlingen, bracht een ethisch debat op gang over deze praktijken van de kolonisators. In Latijns-Amerika wordt Las Casas nog steeds vereerd als “de apostel van de indianen.”

De 19de eeuw was een periode waarin romans in de [[romantiek (stroming)|romantische]] of [[naturalisme (literatuur)|naturalistische]] traditie trachtten in te spelen op een gevoel van nationale trots. Ze concentreerden zich vooral op wat toen als een belangrijke kwestie werd ervaren: de grens tussen beschaving en barbarij. Auteurs die deze thematiek behandelden waren onder meer de Argentijnse [[Domingo Faustino Sarmiento]] met zijn "Facundo" (1845), de Colombiaan [[Jorge Isaacs]] met "María", de Ecuadoraan [[Juan León Mera]] met "Cumandá" (1879) en de Braziliaan [[Euclides da Cunha (schrijver)|Euclides da Cunha]] met "Os Sertões" (1902). Deze werken vormen nog steeds de grondslag en nationale [[Literaire canon|canon]] van Spaanssprekende landen, die ook in hun schoolcurricula zijn terug te vinden. Een andere exponent van de 19de-eeuwse Latijns-Amerikaanse literatuur is [[José Hernández]] met zijn episch gedicht "Martín Fierro" (1872). Het verhaal van een arme [[gaucho]] die wordt opgeroepen om te gaan vechten aan de "frontier" tegen de indianen is een voorbeeld van de "[[gauchesque]]", een Argentijns poëziegenre[[poëzie]]genre dat het leven van de gaucho's als thema kiest.

Eind 19e eeuw kwam het "''[[Modernismo" ]]''op, een poëtische beweging die zich voor haar ontstaan beriep op de tekst "''[[Azul" (tekst)|Azul]]'' ([[1888]]) van de Nicaraguaan [[Rubén Darío]]. Het was de eerste literaire beweging in Latijns-Amerika die een invloed uitoefende op de literaire cultuur buiten de eigen regio en ook de eerste echt Latijns-Amerikaanse literatuur.