Synthetische taal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.3) (Robot: toegevoegd: it:Sinteticità
Maiella (overleg | bijdragen)
lf
Regel 1:
Een '''synthetische taal''' is in de [[morfologische taaltypologie]] strikt genomen elke taal waarin [[morfemenMorfeemmorfemen]] voorkomen, maar over het algemeen wordt de term "synthetisch" alleen gebruikt voor talen waarin de morfemen ook als [[portmanteaumorfeem|portmanteaumorfemen]] kunnen voorkomen, dat wil zeggen meer dan een betekenis kunnen hebben. Voorbeelden van dergelijke talen zijn het [[Grieks]] en [[Latijn]], evenals de meeste [[Baltische talen|Baltische]], [[Slavische talen|Slavische]] en [[Fins-Oegrische talen|Fins-Oegrische]] talen. Ook sommige [[kunsttaal|kunsttalen]] zoals [[Esperanto]] en [[Quenya]] behoren tot deze groep.
 
== Principe ==
 
Het meest kenmerkend voor een synthetische taal is dat door middel van één enkel woord ([[lexeem]]) vaak allerlei verschillende [[betekenis]]aspecten zoals [[persoon (taalkunde)|persoon]], [[tempus]] en [[wijs]] worden weergegeven met behulp van portmanteaumorfemen. Er is dus met andere woorden veel [[Agglutinatie (taalkunde)|agglutinatie]].
 
Regel 9 ⟶ 8:
 
== Flecterende taal ==
 
De meeste synthetische talen worden beschouwd als flecterende ofwel [[fuionele taal|fusionele talen]] <ref>[http://www.harald.nl/nederlands/over_taal.htm#Taaltypologie Taaltypologie]</ref>. In synthetische talen wordt op zeer grote schaal gebruikgemaakt van [[vervoeging]]en en [[Declinatie (taalkunde)|verbuigingen]] ofwel [[naamvallen]]. Een voorbeeld is de vervoeging van het Latijnse werkwoord ''laudare'' ("prijzen"): ''laudaveram'' betekent "ik had geprezen" en is opgebouwd uit de elementen ''lauda'' ([[stam (taalkunde)|stam]]) + ''v'' ([[suffix]]) + ''eram'' (eerste persoon enkelvoud van de [[voltooid verleden tijd]]).
 
== Polysynthetische taal ==
 
Het meest extreme geval van een synthetische taal is een [[polysynthetische taal]]. In deze talen kan een enkel lexeem, bijvoorbeeld een vervoeging, soms niet alleen als zinsdeel maar zelfs als volledige zin dienstdoen. Dit is bijvoorbeeld mogelijk doordat [[Object (taalkunde)|objecten]] en [[bepaling]]en in de vorm van het werkwoord worden geïncorporeerd (zie ook [[polypersonalisme]]).
 
Regel 19 ⟶ 16:
 
== Geschiedenis ==
 
Een synthetische structuur is eveneens kenmerkend voor de grammatica van het merendeel van de in [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Zuidwest-Azië|Zuidwest-]] en [[Centraal-Azië]] gesproken talen, die tot verschillende [[taalfamilies]] behoren. In de speculatieve taalkunde worden mede op grond hiervan al deze talen soms tot één grote [[superfamilie (taalkunde)|superfamilie]] gerekend, het [[Nostratisch]].
 
Regel 26 ⟶ 22:
== Verwante begrippen ==
Het tegenovergestelde van een synthetische taal is een [[analytische taal]].
== Zie ook ==
 
== Zie ook ==
*[[Morfologie (taalkunde)|Morfologie]]
*[[Morfofonologie]]