Verdrag van Londen (1814): verschil tussen versies

Het [[Verdrag van Londen (1824)|traktaat van 1824]] aldus, met [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland|Engeland]] gesloten, waarbij [[Nederland]] de ''veiligheid van [[Handel (economie)|handel]] en [[Koopvaardij|scheepvaart]] op geheel [[Sumatra]], dus ook in [[Atjeh]] waarborgde, en zich tevens verbond de [[Onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van dit rijk te allen tijde te zullen eerbiedigen'', plaatste Nederland in een zeer moeilijke en onmogelijke positie. Herhaaldelijk bereikte het Nederlandse [[Gouvernement (bestuur)|gouvernement]] klachten en eisen van vreemde [[Mogendheid|mogendheden]], wiens [[Nationaliteit|onderdanen]] door Atjehnezen waren aangevallen, [[Beroving|beroofd]] of [[Moord|vermoord]], deze te onderzoeken, en schadeloosstellingen en genoegdoeningen te regelen met een onwillig, bedrieglijk en vijandelijk bestuur, zonder daarbij ooit de grootste gematigdheid en voorzichtigheid uit het oog te mogen verliezen, en zonder ooit door andere drang dan die der [[rede]], hoogstens tot [[Bedreiging (strafrecht)|bedreigingebedreigingen]]n te kunnen overgaan.<ref>1877. J.A. Kruijt. Bladzijde 5.</ref> De geschillen over de uitvoering van de Conventie van 1814 hadden de wenselijkheid van een nadere [[Kolonie (staatkundig)|koloniale]] regeling doen voelen en nu kwam opnieuw het denkbeeld naar voren om door het ruilen van de Nederlandse [[factorij]]en in [[Nederlands Voor-Indië|Voor-Indië]] tegen de Britse bezittingen op [[Sumatra]] en Poeloe Pinang de bezwaren aan de continuïteit van bezit verbonden uit de weg te ruimen. Helaas deed het Londense Traktaat de conventie van 1814 in geen enkel opzicht teniet, maar was er slechts een wijziging van, waarmee beoogd werd een einde te maken aan alle sindsdien gerezen [[Ruzie|onenigheden]] tussen Nederland en Engeland. Aldus werd het Sumatra-traktaat (of Londens traktaat) van 17 maart 1824 een compromis tussen twee [[Ruzie|litigerende]] partijen.<ref>Dat het traktaat gevoelig lag in de politiek moge blijken uit het feit dat Jeekel geen toestemming kreeg om de officiële stukken betreffende het traktaat in te zien: 1881. L.J.P.J. Jeekel. Bladzijde 1. ''In mijn studie zover gevorderd, verzocht ik instemming van de minister van Buitenlandse Zaken om de stukken ad hoc te mogen raadplegen. Ik wenste die raadpleging niet om beter ingelicht te worden, want hetgeen betreffende het bedoelde traktaat in druk is verschenen en het onderzoek der handelen van de 2de kamer hadden mij voldoende ingelicht, maar om, naast de eigen inzage van de diplomatieke bescheiden, de kans niet mis te lopen een nieuwe kant aan de kwestie te ontdekken. Die toestemming is mij niet verleend.''</ref>

==Gevolgen voor Nederland en zijn kolonieënkoloniën==

Het tractaattraktaat van vrede en vriendschap, in 1857 tussen Nederland en Atjeh gesloten, waarbij van alle eerdere aanspraken en vorderingen werd afgezien, scheen in de voorgaande toestand enige verbeteringen te brengen, maar weldra bleek ook dit onjuist. Het traktaat behelsde in hoofdzaak ''toelating van wederzijdse onderdanen tot handel, scheepvaart en verblijf; tegengang van strand –en zeeroof en mensenroof; afzien van alle vroegere reclames; erkenning van de gouverneur van de westkust van Sumatra als vertegenwoordiger van de Indische Regering'' enz. Weinig veranderde er in de gespannen verhouding tussen het Nederlandse gouvernement en Atjeh. Al in 1860 vond weer zeeroof plaats en de opvolger van Van Swieten als gouverneur van de westkust van Sumatra meldde dat ''indien niet op een krachtiger wijze de eerbiediging van het in 1857 met de sultan van Atjeh gesloten traktaat werd gevorderd, dat traktaat niet de uitkomsten zou of kon hebben, welke men daarmee beoogde.'' De Nederlandse vestiging in [[Siak]], en de daaruit voortvloeiende handelingen, werd door de Atjehnezen als een vijandige daad beschouwd, en hierdoor werd hun haat jegens de Nederlanders hoe langer hoe meer opgewekt. Steunend op het traktaat van 1824, dachten zij daarbij nog steeds op de machtige bescherming van Engeland te kunnen rekenen en namen tegenover de Nederlands Indische regering en haar gezanten een uitdagende en beledigende houding aan. De zaken verslechterden steeds meer. De [[Resident (bestuurder)|resident]] van [[Riau|Riouw]] wees op de toestand aan de kust: schijngezag der vorsten, uitbuiting van de massa, onderlinge twisten en oorlogen, wanbestuur en gemakzucht. Er viel dus een grote taak te vervullen maar minister [[James Loudon|Loudon]] beantwoordde de grote bezorgdheid over genoemde toestand met de opmerking: ''niet zonder bezorgdheid een neiging tot uitbreiding van ons rechtstreekse gezag te zien'' en hij zei dat hij ''elke uitbreiding van ons gezag in de Indische Archipel als een schrede nader tot onze val beschouwde en zulks temeer daar wij nu reeds in dat opzicht ver boven onze krachten gegroeid zijn''. Dat werd gezegd in een tijd, toen de middelen van Nederland gunstig stonden en een jaarlijkse bate van circa 30 miljoen uit het [[Cultuurstelsel]] de [[Belastingdienst|staatskas]] verrijkte. De jaren daarna verliepen met weinig actie en meerdere onvriendelijke ontmoetingen tussen Nederland en Atjeh.