Versie van 20 sep 2012 09:38 bewerken 141.134.161.219 (overleg) Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 20 sep 2012 09:43 bewerken ongedaan maken ErikvanB (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 548.640 bewerkingen k Wijzigingen door 141.134.161.219 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door RomaineBot Nieuwere bewerking →
Regel 1: Een '''klankwet''' is een begrip in de [[historische taalkunde]], dat strikt genomen twee verschillende, zij het nauw verwante betekenissen heeft. In zijn eerste en eigenlijke betekenis is een ~~marginale~~ klankwet een ''stelling'' die zegt dat een bepaalde klankontwikkeling regelmatig is. Een voorbeeld: "Een [[Middelnederlands\|Middelnederlandse]] doffe ''e'' aan het woordeinde valt weg in het [[Nieuwnederlands]]" (als in Middelnederlands ''bedde'' > Nieuwnederlands ''bed''). Preciezer geformuleerd: een klankwet zegt dat Regel 14: ==Geschiedenis van het begrip== Het ~~leuke~~ idee dat klankveranderingen regelmaat vertonen, is veel ouder dan de term ''klankwet'', de gebruikelijke Nederlandse leenvertaling van de Duitse term ''Lautgesetz'', die [[Franz Bopp]] in 1824 lanceerde. Het werd voor het eerst<ref>Robert A. Hall, Jr. ''External History of the Romance Languages'' (New York, etc.: American Elsevier, 1974), p. 231.</ref> duidelijk verwoord door de Italiaanse humanist en filoloog Angelo Claudio Tolomei (ca. 1492–1556) in zijn ''Il Cesano: Dialogo … della Lingua Toscana'', pp. 66–67. Over Toscaanse woorden als ''plora, splende'' en ''plebe'' zegt Tolomei dat dat geen normale woorden zijn, maar ontleningen door "schrijvers of een of andere schöngeist" uit het Latijn, want als ze overgenomen waren van "het midden van de markten van Toscane" [dat wil zeggen als ze normaal, klankwettig ontwikkeld Toscaans waren] hadden ze ''piora, spiende'' en ''pieve'' geluid.<ref> ''[http://books.google.it/books?id=wl09AAAAYAAJ&pg=RA1-PA1#v=onepage&q&f=false Il Cesano]'' (Originele tekst, geraadpleegd op 18 februari 2011).</ref> Het idee van de regelmaat van klankveranderingen werd op grote schaal gebruikt vanaf het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw, en het zou leiden tot de ontdekking van een groot aantal regelmatige klankontwikkelingen, o.a. die beschreven in de [[wet van Grimm]]. Maar de pioniers van de historische taalkunde beschouwden een regelmaat die zij ontdekten, als een tendens. Zo zei bv. [[Jacob Grimm]]: "De klankverschuiving vindt plaats in de meeste gevallen, maar in een individueel geval klopt zij nooit precies."<ref>Vertaling van een citaat uit ''Deutsche Grammatik'' 2e uitg. (Berlin, 1870) I.503, in R.H. Robins ''A Short History of Linguistics'' (4th ed.) (London & New York: Longman, 1997), p. 218.</ref> M.a.w. zij lieten onverklaarde uitzonderingen toe.

Klankwet: verschil tussen versies