Een '''hotspot''' is een plek op een [[planeet]] waar [[vulkanisme]] plaatsvindt dat niet gerelateerd is aan plaatbewegingen zoals die in de [[Platentektoniek|plaattektoniek]] gelden. In de meeste gevallen wordt dit geïnterpreteerd als een plaats waar een [[mantelpluim]] het [[aardoppervlak]] bereikt. Zo'n mantelpluim voert magma vanuit de diepe [[aardmantel|mantel]] aan. De samenstelling van het magma is door [[Partiële smelt|partieel smelten]] anders dan de magma's die men aantreft bij [[vulkaan|vulkanen]] langs de [[Tektonische plaat|tectonische platen]].
== Gevolgen van hotspots ==
Hotspots op [[Aarde (planeet)|Aarde]] komen niet noodzakelijk voor aan de randen van de [[Tektonische plaat|platen]]. Hotspots zijn het gevolg van de hogere [[Warmteoverdracht|warmtestroom]] boven plekken waar opwaartse stroming in de mantel plaatsvindt. Doordat de plaat (die zich boven de warmere plek bevindt) beweegt, verplaatst het aardoppervlak zich ten opzichte van de hotspot. Hierdoor kan er zich in de loop der tijd een rij vulkanen ontwikkelen aan het aardoppervlak. De bekendste voorbeelden hiervan zijn de archipel van [[Hawaïaanse eilanden|Hawaï]], de [[Canarische Eilanden]] (met name [[Tenerife (Canarische Eilanden)|Tenerife]] en [[Fuerteventura]]), de [[Azoren]], [[Kaapverdië]], de [[Comoren]], de [[Galapagoseilanden]] en de [[Mascarenen]]. Deze laatste eilandengroep, bestaande uit [[Mauritius (land)|Mauritius]] en [[Réunion]], wordt verondersteld ontstaan te zijn ten gevolge van een hotspot die ook het vulkanisme in de [[Deccan Traps]] heeft veroorzaakt.
Vermoed wordt dat zich onder het in de [[Verenigde Staten]] gelegen [[Yellowstonecaldera|Yellowstone]] ook een hotspot bevindt. Andere voorbeelden van hotspots zijn [[Kameroen]] ([[Mount Cameroon]]), de [[Anahimhotspot]] en de [[Vulkaan-Eifel|vulkanen in de Eifel]], die tijdens het [[Pleistoceen]] actief waren. [[IJsland]] is ontstaan als gevolg van de combinatie van een hotspot en vulkanisme in de [[Mid-Atlantische Rug|Mid-Atlantische rug]].
