Ekmanspiraal: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.1) (Robot: toegevoegd: uk:Спіраль Екмана |
Fram (schip)|Fram |
||
Regel 4:
3) Oppervlaktestroom<br/>
4) [[Corioliseffect]]]]
De '''Ekmanspiraal''' is de richtingverandering die een lucht- of [[zeestroom]] ondergaat onder invloed van het [[corioliseffect]]. De naam is ontleend aan de Zweedse oceanograaf [[Vagn Walfrid Ekman|Vagn Ekman]]. De richtingsafwijking van oppervlaktestromen werd voor het eerst opgemerkt door de Noorse oceanograaf [[Fridtjof Nansen]] tijdens de expeditie met de ''[[Fram (schip)|Fram]]'' (1893-1896).
Wind die over het zeeoppervlak waait, veroorzaakt een [[schuifspanning]] waardoor de waterdeeltjes meegesleept worden, afhankelijk van de windsterkte. De hierdoor opgewekte [[driftstroom]] ondervindt de invloed van het corioliseffect waardoor op het [[noordelijk halfrond]] een afwijking naar rechts ontstaat en op het [[zuidelijk halfrond]] een afwijking naar links. Dit resulteert in een oppervlaktestroom die theoretisch 45º afwijkt van de windrichting. In de praktijk ligt dit tussen de 20º en de 45º. Ditzelfde effect treedt dieper in de waterkolom ook op, waardoor de stroomrichting uiteindelijk omdraait. Dit punt wordt de wrijvingsdiepte genoemd. De stroomsnelheid is daar nog maar 4% ten opzichte van de oppervlaktestroming. Het resulterende massatransport of [[Ekmantransport]] is dwars op de wind, wat weer aanleiding is voor een [[gradiëntstroom]]. De uiteindelijke [[zeestroom]] is een resultante van de driftstroom en de gradiëntstroom. Als dit optreedt bij een kust, kan dit zorgen voor een [[Opwelling (oceanografie)|opwelling]] of neerdaling van water.
| |||