Glomerulaire filtratiesnelheid: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k lf |
k Code -> sjabloon |
||
Regel 1:
{{Disclaimer medisch lemma}}
De '''glomerulaire filtratiesnelheid''' (ook [[Engels]]: '''Glomerular filtration rate''', '''GFR''') is het totale volume van [[voorurine]] dat in een gedefinieerde tijdseenheid gefilterd wordt door alle [[glomerulus|glomeruli]] van beide [[Nier (biologie)|nieren]]. Bij mensen met een normale bloeddruk is dat ongeveer 0,12 liter per minuut oftewel ca. 170 liter per dag. Fysiologisch daalt de GFR met de leeftijd, pathologisch bij verschillende nierziektes.
De GFR is de belangrijkste factor voor het inschatten van de nierfunctie. In het ziekenhuis wordt de GFR bepaald door de benaderende bepaling van de kreatinineklaring (zie ook [[klaring (medisch)]]).
De klaringswaarde kan worden bepaald door:
Regel 10:
== Meten van de GFR ==
[[klaring (medisch)|Klaring]] betekent hier de snelheid waarmee de nieren een bepaalde stof per tijdseenheid uit het bloed verwijderen. Ter bepaling van de GFR wordt een substantie als indicator genomen die in het tubulussysteem van de nier niet gesecerneerd of teruggeresorbeerd wordt. Normaliter is het lichaamseigen kreatinine hiervoor geschikt dat in een relatief constante concentratie in het plasma aanwezig is. Nadelen van deze indicator zijn het feit dat zijn concentratie afhankelijk is van de hoeveelheid spiermassa en dat hij in geringe, maar verwaarloosbare mate tubulair gesecerneerd wordt.
▲[[klaring (medisch)|Klaring]] betekent hier de snelheid waarmee de nieren een bepaalde stof per tijdseenheid uit het bloed verwijderen. Ter bepaling van de GFR wordt een substantie als indicator genomen die in het tubulussysteem van de nier niet gesecerneerd of teruggeresorbeerd wordt. Normaliter is het lichaamseigen kreatinine hiervoor geschikt dat in een relatief constante concentratie in het plasma aanwezig is. Nadelen van deze indicator zijn het feit dat zijn concentratie afhankelijk is van de hoeveelheid spiermassa en dat hij in geringe, maar verwaarloosbare mate tubulair gesecerneerd wordt.
Ter bepaling van de glomerulaire filtratiesnelheid wordt urine verzameld gedurende een gedefinieerde periode (in het ziekenhuis: t = 24 uur). De volume (V) evenals de kreatinineconcentratie van de verzamelde urine worden bepaald. Bovendien wordt de plasmaconcentratie van het kreatinine bepaald uit een bloedproef van de patiënt. De plasmaconcentratie van het kreatinine is gelijk aan de concentratie in het glomerulair filtraat (primaire urine) <math>c_{krea, plasma}=c_{krea, glom. filtraat}</math>.
Regel 21 ⟶ 20:
Omdat de hoeveelheid (n) niet direct bepaald maar toch berekend kan worden door de in een klinische setting bepaalbare waarden (<math>n=c*V</math>)(zie boven), verandert de formule als volgt:
<math>\frac{c_{krea, plasma}* V_{glom. filtraat}}{t} = \frac{c_{krea, urine} * V_{urine}}{t}
Deze formule wordt nu eenvoudig gewijzigd om zo de glomerulaire filtratiesnelheid te berekenen.
<math>GFR = \frac{V_{glom. filtraat}}{t} = \frac{c_{krea, urine} * V_{urine}}{t * c_{krea, plasma}}</math>
Regel 30 ⟶ 29:
== Berekenen van de eGFR ==
De kreatinineklaring en dus de benaderende bepaling van de GFR kan ook worden geschat met behulp van de plasmaconcentratie van het kreatinine, practicabel in de klinische setting gezien een bloedafname voldoende en het verzamelen van urine gedurende 24 uur niet meer nodig is. Deze manier van berekening is echter een schatting met de beneden genoemde formules en zodanig meer geschikt voor de screenende diagnostiek van nierziektes in de eerste lijnsgezondheidszorg.
Een veel gebruikte berekeningsformule is de zogenaamde MDRD("modification of diet in renal disease")-formule op basis van bloedkreatinine, geslacht, leeftijd en ras:<ref>[http://www.kidney.org/professionals/kdoqi/guidelines_ckd/p5_lab_g4.htm K/DOQI Clinical Practice Guidelines for Chronic Kidney Disease: Evaluation, Classification, and Stratification.'' American Journal of Kidney Diseases, 2002 Feb;39 (2, Sup)]</ref>:
Regel 64 ⟶ 62:
* <math>S_{Cr}</math>: serumkreatinine in μmol/l
* constante: 1,04 indien vrouwelijk, 1,23 indien mannelijk
* leeftijd: leeftijd in jaren
Met serumkreatinine in mg/dl:
Regel 71 ⟶ 69:
* <math>C_{Cr}</math>: kreatinineklaring
* <math>S_{Cr}</math>: serumkreatinine in mg/dl
* leeftijd: leeftijd in jaren
''Beperkingen:''
Regel 82 ⟶ 80:
Graad / klaring ml / min stadium van [[nierinsufficiëntie]]
* Stadium I : > 90 betekent normale of verhoogde GFR
Regel 94 ⟶ 92:
== Bronnen ==
* [http://www.kidney.org/professionals/kdoqi/guidelines_ckd/p5_lab_g4.htm K/DOQI Clinical Practice Guidelines for Chronic Kidney Disease: Evaluation, Classification, and Stratification. American Journal of Kidney Diseases, 2002 Feb;39 (2, Sup)]
* [http://www.nvkc.nl/publicaties/documents/2006-4-p306-311.pdf Meten van de glomerulaire filtratiesnelheid in de praktijk (Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2006;31:306-311)]
== Voetnoten ==
{{References}}
== Externe links ==
* [http://www.cato.eu/nl/gfr-cockcroft-gault.html Online GFR Calculator Cockcroft-Gault]
* [http://www.cato.eu/nl/gfr-jeliffe.html Online GFR Calculator Jeliffe]
* [http://www.cato.eu/nl/gfr-chatelut.html Online GFR Calculator Chatelut]
[[Categorie:Fysiologie]]
| |||