Poëzie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 32045059 van 94.226.187.5 (overleg) ongedaan gemaakt. Zie mijn OP. |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Bestand:Alexander Blok - Noch, ulica, fonar, apteka.jpg|thumb|300px|Een van de [[Lijst van muurgedichten in Leiden|Leidse muurgedichten]]: [[Aleksandr Blok]]s 'Notsj, oelitsa, fonar, apteka]]
'''Poëzie''' of '''dichtkunst''' (van het Griekse 'poiesis'/ποίησις: maken, scheppen, vormen) is een literaire kunstvorm waarin de taal wordt gebruikt om [[Esthetica|esthetische]] (bijv. muzikale) en evocatieve (bijv. beeldende) effecten te bereiken die de eigenlijke betekenis verhevigen, ontkrachten, omlijsten, mede bepalen of in een onverwachte richting sturen. De genoegens die de poëzie aan lezer of luisteraar verschaft, worden teweeggebracht door de bijzondere combinatie van vorm, klank en betekenis die eigen is aan het vers, en deze genoegens kunnen van emotionele (bijv. ontroering of bezwering), intellectuele (bijv. inzicht of nuancering) of humoristische aard zijn. Ontvankelijkheid voor poëzie of versgevoeligheid is mede afhankelijk van de mate waarin deze wordt gecultiveerd.
Poëzie beschikt over taalvormen en -conventies die afwijken van het gewone spraakgebruik en het geschreven proza. Deze vormen geven nieuwe interpretatie- en klankmogelijkheden en prikkelen de ontvankelijkheid en opmerkzaamheid van de lezer. Gedichten kennen vaak een opbouw in strofen en gebruiken soms een herhaald refrein. De lengte van de versregel wordt bepaald door de dichter en niet door de bladspiegel. Stijlmiddelen die vooral de klank betreffen, zoals [[assonantie]], herhaling, [[metrum]], [[klanknabootsing]], [[alliteratie]], [[Rijm (stijlfiguur)|rijm]] en [[ritme]], worden vaak gebruikt om een muzikaal of scanderend effect te bereiken of om overtuigingskracht aan de dichterlijke mededeling te verlenen. Stijlmiddelen die vooral de betekenis betreffen, zoals [[ambiguïteit]], [[symboliek]], [[ironie]], [[contrast]] en [[parallellisme (literatuur)|parallellie]], worden vaak gebruikt om alternatieve interpretatiemogelijkheden te scheppen. [[Beeldspraak]], [[vergelijking (beeldspraak)|vergelijkingen]] en [[metonymie]] suggereren verbanden en overeenkomsten tussen ongelijksoortige verschijnselen, voorzien een vers van meerdere betekenislagen of zorgen voor een verrassingseffect. Niet alle stijlmiddelen worden in elk afzonderlijk vers gebruikt. Vormvastheid helpt vaak bij het onthouden van een gedicht.
| |||