Vin: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.6.5) (Robot: toegevoegd: ko:지느러미 |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
Een '''vin''' is een plat bewegelijk lichaamsdeel dat voorkomt bij [[vissen (dieren)|vissen]] en dient voor de verplaatsing en stabilisatie. Ook de mariene zoogdieren als [[walvissen]], [[dolfijnen]], en [[zeehonden]] hebben vinnen. Dit zijn stevige leerachtige huidflappen waar afhankelijk van de soort en positie ook nog botstructuren inzitten.
[[Bestand:CottusGobioSpreadingFins.JPG|400px|thumb| [[Rivierdonderpad]] met gespreide vinnen]]
== Vinnen van [[beenvissen]] ==
[[Bestand:Lampanyctodes hectoris (Hector's lanternfish)2.png|250px|thumb
[[Beenvissen]], die hun naam te danken hebben aan de verbeende [[vinstralen]], hebben erg bruikbare anatomische structuren zoals uitstulpbare kaken en inklapbare dunne en soepele vinnen die door de vinstralen toch voldoende stevigheid hebben. Beenvissen hebben twee stel gepaarde vinnen, de '''borstvinnen''' en de '''buikvinnen'''.
=== Gepaarde vinnen ===
De borstvinnen zijn met spieren verbonden met de schoudergordel en zijn daardoor erg bewegelijk. Ze dienen ervoor om de positie van het lichaam te veranderen. Vissen als de [[braam (vis)|braam]] (''Brama brama'')en de [[koningsvis]] (''Lampris guttatus'') zijn gedwongen deze vin ook voor de voortbeweging te gebruiken omdat de kop zwaarder is dan de rest van het lichaam. Ook [[trekkervissen]] en [[koffervissen]] maken van deze vinnen gebruik voor de voortbeweging vanwege het starre lichaam. De 'gewone' vissen als de [[karper]] maken vaak flappende bewegingen met de borstvinnen om het lichaam te besturen tijdens het zoeken naar voedsel. De borstvinnen van [[vliegende vissen]] zijn enorm vergroot en worden als starre vleugels gebruikt bij lange zweefvluchten, bij sommige geslachten zijn ook de buikvinnen vergroot.
Regel 28 ⟶ 30:
=== Vinnen en voortbeweging ===
[[Bestand:RhodeusSericeusTailfin.JPG|250px|thumb
[[Bestand:Thunnus obesus (Bigeye tuna) diagram cropped.GIF|250px
Bij de typische beenvis dient de staartvin voor de aandrijving. De beweging van de wervelkolom wordt overgedragen naar het grote oppervlak van de staartvin. Ook de huid van de vis is waarschijnlijk cruciaal in het overdragen van de beweging van de lichaamsspier naar de staartvin.<ref>[http://www.zoology.ubc.ca/labs/biomaterials/fishskin.html Fish Skin<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref> Hoe sneller de vis, hoe smaller en hoger de staartvin wordt. De staartwortel van snelle vissen als [[makreel]] en [[tonijn]] is verdikt en voorzien van kleine vinnetjes, die waarschijnlijk dienen om [[turbulentie]] te beperken. Deze vissen slaan de staart met een zeer hoge frequentie en de rest van het lichaam beweegt maar weinig. Vaak is er zelfs een uitsparing om de borstvin in te kunnen leggen om de [[stroomlijn]] te optimaliseren.
Regel 49 ⟶ 51:
=== Reptielen ===
Vin-achtige lichaamsdelen komen ook voor bij sommige [[hagedissen]] zoals [[basilisk (dier)|basilisken]], en ook sommige [[dinosaurus|dinosauriërs]] hadden dit soort uitsteeksels. Ze worden echter niet beschouwd als een vin omdat ze zijn ontstaan uit een rugkam.
[[Bestand:Ichthyosaur mounted skeleton.jpg|thumb|250px|right| Fossiele Ichthyosaurus met kenmerkende skeletstructuur van de borstvin]][[Bestand:Ichthyosaur paddle 1.jpg|250px
▲Vin-achtige lichaamsdelen komen ook voor bij sommige [[hagedissen]] zoals [[basilisk (dier)|basilisken]], en ook sommige [[dinosaurus|dinosauriërs]] hadden dit soort uitsteeksels. Ze worden echter niet beschouwd als een vin omdat ze zijn ontstaan uit een rugkam.
▲[[Bestand:Ichthyosaur mounted skeleton.jpg|thumb|250px|right| Fossiele Ichthyosaurus met kenmerkende skeletstructuur van de borstvin]][[Bestand:Ichthyosaur paddle 1.jpg|250px|right|thumb| compleet geconserveerde vin van Ichthyosaurus]]
De dolfijnachtige [[Ichthyosaurus|Ichthyosauriërs]] hadden natuurlijk wel functionerende vinnen. Deze vinnen hadden ook een kenmerkende unieke structuur<ref>[http://www.ucmp.berkeley.edu/people/motani/ichthyo/ Ichthyosaur Page Home<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref>. De handbotjes splitsten zich steeds meer totdat een maiskolfachtige structuur ontstond overdekt met huid. Ook de achterpoten ontwikkelden zich tot vinnen. De staartvin was heterocercaal, maar de ruggengraat boog bij deze dieren naar beneden af. De rugvin was niet voorzien van benige elementen en kan bij de meeste fossielen niet worden waargenomen.
=== Zoogdieren ===
* [[Walvissen]]- Bij de walvissen en [[dolfijnen]] bestaat het grootste gedeelte van de borstvin uit een leerachtige flap met daarin het bot van de tweede vinger. Alleen de verbinding met het [[schouderblad]] is nog bewegelijk. De staartvin is niet voorzien van botstructuren. Hetzelfde geldt voor de [[zeekoeien]].
* [[Zeehonden]] - Zeehonden bewegen zich voort met zijwaartse bewegingen van de staartvin, de voorpoten zijn ook vrij star, maar nog wel bewegelijk in het ellebooggewricht. De achterpoten zijn buiten het water niet functioneel. De voor en achterpoten zijn voorzien van leerachtige flappen waardoor ze als vin fungeren.
* [[Zeeleeuwen]] De zeeleeuwen hebben nog volledig functionerende poten. De voorpoten voorzien van leerachtige flappen zijn de belangrijkste elementen voor de voortstuwing in het water.
== Vinnen in de techniek ==
Naast de biologie heeft vin ook een betekenis in de [[mechanica]], meestal verbonden met [[aerodynamica]]; vinnen komen voor in de [[scheepvaart]], [[luchtvaart]] en ook de driehoekige uitsteeksels op een [[Raket (apparaat)|raket]] worden vinnen genoemd. Hier heeft de vin slechts een functie als stabilisator.
== Referenties ==
{{
[[Categorie:Dierenanatomie]]
| |||