Emmanuel Levinas: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k tekstcorrectie |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
[[Bestand:Emmanuel Levinas.jpg|thumb
'''Emmanuel Levinas''' ([[Kaunas]], [[Litouwen]], [[12 januari]] [[1906]] <ref>soms wordt als geboortejaar ''1905'' vermeld, i.v.m. de destijds aldaar gehanteerde Russische kalender</ref> - [[Parijs]], [[25 december]] [[1995]]) was een [[Joden|Joods]]-[[Frankrijk|Franse]] [[filosoof]] van [[Litouws]]e afkomst. Wijsgerig gezien was hij een [[fenomenologie|fenomenoloog]] en [[existentialisme|existentialist]]. Levinas koesterde aanvankelijk een grote bewondering voor [[Heidegger]] maar in de verdere ontwikkeling van zijn denkweg heeft Levinas een zeer fundamentele kritiek ontwikkeld op het denken van Heidegger én op de existentieel fenomenologische traditie in zijn geheel. Heidegger koesterde sympathieën voor het [[Nazi-Duitsland|naziregime]] en dit kan ook een rol gespeeld hebben in de (wijsgerige) breuk tussen Levinas en Heidegger.
De kritiek van Levinas op de fenomenologische traditie luidde dat er vanaf het begin geen ruimte was voor de ''Ander''. Het belang van dit begrip, dat het meest kenmerkende aspect van zijn denken vormt, blijkt uit het feit dat hij het consistent met een hoofdletter aanduidt.<ref>ongeveer ook zoals de 19e-eeuwse filosoof Max Stirner, die wat dat betreft als een tegenpool van Levinas kan worden aangemerkt, daarentegen juist steevast ''"Ik"'' en andere vormem van de eerste persoon enkelvoud met een hoofdletter schrijft</ref>
Regel 18:
Levinas gaf les (o.a. als [[hoogleraar]]) aan de universiteiten van [[Poitiers]], [[Nanterre]] en [[Universiteit van Parijs|Parijs]]. Onder andere ontving hij een [[eredoctoraat]] van de [[Universiteit Leiden]] op 15 mei 1975, in de [[Pieterskerk (Leiden)|Pieterskerk]] aldaar.
== Filosofie ==
=== De Ander centraal ===
Regel 23 ⟶ 24:
=== Egologie en Ontologie ===
Levinas geeft met andere woorden fundamentele kritiek op het steeds trachten in te kapselen van de ''Ander'' in de eigen filosofie. Hij spreekt in dit verband over '''egologie'''. '''Egologie''' is dus een vorm van denken die het [[Ik (voornaamwoord)|ego]], het autonome 'ik' als centrale instantie beschouwt. In de Westerse denktraditie is dit al gaande sinds [[René Descartes|Descartes]]. Het 'ik' is het centrum, de medemens is enkel een belemmering voor de persoonlijke ontplooiing. Het spiegelbeeld noemen we '''ontologie''', waar het 'ik' juist onderworpen wordt aan het allesomvattende ''Zijn'', het (nood)lot. Dit laatste was volgens Levinas nog erger omdat de individuele subjectiviteit totaal verdwijnt. Dit was/is bijvoorbeeld het geval bij het communisme. Bij zowel egologisch als ontologisch denken is er sprake van een ''totaliserend monistisch denken'' want de totale werkelijkheid wordt steeds onder één noemer gevat. Het werkelijk anders-zijn is in dit denken een bedreiging en dient zo vlug mogelijk te worden ingepast in het eigen denken.
=== Alteriteit ===
In zijn hoofdwerk '[[Totalité et Infini]]' verbreedt Levinas zijn fundamentele kritiek (geen ruimte voor de ''Ander'') tot de totale [[westerse filosofie|westerse]] wijsgerige traditie. In heel de westerse denktraditie zou er ten diepste 'geen begrip voor de ander' geweest zijn. Het westerse denken is er steeds op uit om dat wat anders is te reduceren tot iets beheersbaars. Deze tendens gaat volgens Levinas terug tot op het antieke Griekse denken. ''Alteriteit'' kan gedefinieerd worden als het onophefbaar anders-zijn van de ''Ander''.
=== Religieus Horizontalisme ===
Regel 36 ⟶ 37:
==Externe links ==
* [http://levinas.fr Institut d'études levinassiennes]
* [http://espacethique.free.fr/ Espacethique: Emmanuel Levinas French Webpage]
* [http://www.levinas.nl/ The Levinas Online Bibliography - Primary and Secondary Sources]
{{Appendix|2=
'''Bronnen
* {{aut|Seán Hand}} ''Emmanuel Levinas'', uitg. Routledge, Londen (2009,''i.e.'' 2008), ook als e-book.
* {{aut|France Guwy}} ''' ''De ander in ons - Emmanuel Levinas in gesprek: een inleiding in zijn denken'' ''', uitg. SUN, Amsterdam (2008) <small>ISBN 9789085066057</small>
* {{aut|Diane Perpich}} ''' ''The ethics of Emmanuel Levinas''' ''', uitg. Stanford University Press, Stanford CA (2008), <small>ISBN 978-0-8047-5942-7</small> en <small>ISBN 978-0-8047-5943-4</small>
* Jan KEIJ ''' ''De filosofie van Emmanuel Levinas: in haar samenhang verklaard voor iedereen'' ''', uitg. Klement, Kampen (2006) <small>ISBN 90-77070-90-7</small> en <small>ISBN 978-90-77070-90-1</small>
*
* Simon CHRITCHLEY & Robert BERNASCONI (red.) ''' ''The Cambridge companion to Levinas'' ''', uitg. Cambridge University Press, Cambrdige (2002)<small>ISBN 0-521-66206-0</small> en <small>ISBN 0-521-66565-5</small>
* Geurt ROFFEL ''Het vergelijken van het onvergelijkbare: denken over inter-individualiteit en subjectiviteit bij Emmanuel Levinas: een studie van de artikelen Le moi et la totalité en La substitution'', uitg. Boroko, Utrecht (2002) <small>ISBN 90-804554-2-3</small>
Regel 59 ⟶ 60:
* {{fr}} Jacques DERRIDA ''Adieu à Emmanuel Levinas'', uitg. Galilée, Parijs (1997) <small>ISBN 2-7186-0485-9</small>
* R.BURGGRAEVE & L.ANCKAERT (red.)''De vele gezichten van het kwaad: meedenken in het spoor van Emmanuel Levinas'', uitg. Acco, Leuven (1996) <small>ISBN 90-334-3549-7</small>
* Seán HAND ''Facing the other: the ethics of Emmanuel Levinas'', uitg. Curzon, Richmond (1996) <small>ISBN 0-7007-0415-9</small>
* Ruud WELTEN ''Zijn en waken: denken in het spoor van Emmanuel Levinas'', uitg. DAMON, Best (1995) <small>ISBN 90-5573-231-1</small>
* {{en}} Adriaan Th.B.PEPERZAK (red.)''Ethics as first philosophy: the significance of Emmanuel Levinas for philosophy, literature and religion'', uitg. Routledge, Londen (1995) <small>ISBN 0-415-91142-7</small> en <small>ISBN 0-415-91143-5</small>
* {{en}} Anthony F.BEAVERS ''Levinas beyond the horizons of Cartesianism: an inquiry into the metaphysics of morals'', uitg. Lang, New York (1995) <small>ISBN 0-8204-2173-1</small>
* Jan KEIJ ''Emmanuel Levinas: variaties op een thema'' Kampen: Kok Agora, Kampen (1994) <small>ISBN 90-391-0618-5</small>
* A.Th. BRüGGEMAAN-KRUIJFF ''Bij de gratie van de transcendentie: in gesprek met Levinas over het vrouwelijke'', uitg. Amsterdam (1993) <small>ISBN
* Catherine CHALIER ''Levinas: l'utopie de l'humain'', uitg. Albin Michel, Parijs (1993) <small>ISBN 2-226-06351-X</small>
* {{aut|E.J.van Hove}} ''Emmanuel Levinas. De existentie van het subject en de ander'', in: {{aut|Theo de Boer e.a.}} ''Moderne Franse filosofen - Foucault, Ricoeur, Irigaray, Baudrillard, Levinas, Derrida, Lyotard en Kristeva'' (pp.75-91), uitg. Kok Agora, Kampen (1993) <small>ISBN 90 391 0545 6</small>.
* Jan KEIJ ''Eenvoudig gezegd: Levinas -een nieuwe blik op mens en wereld'', uitg. Kok Agora, Kampen (1993) <small>ISBN 90-391-0544-8</small>
* {{de}} W.N.KREWANI ''Emmanuel Levinas: Denker des Anderen'', uitg. Karl Alber, Freiburg (1992) <small>ISBN 3-495-47741-1</small>
* J.A.P.M.Keij ''De struktuur van Levinas' denken in het perspektief van een ontwikkelingsgang'', uitg. Kok Agora, Kampen (1992) <small>ISBN
* Johan GOUD ''God als raadsel: peilingen in het spoor van Levinas'', uitg. Kok Agora, Kampen (1992) <small>ISBN 90-391-0046-2</small>
* Renée Dirkje Neeltje VAN RIESSEN ''Erotiek en dood: met het oog op transcendentie in de filosofie van Levinas'', uitg. Kok Agora, Kampen (1991) <small>ISBN 90-391-0013-6</small>
* F.J.M.ROUPPE VAN DER VOORT ''Intersubjectiviteit: wederzijdse begrenzing van de psychoanalyse en de fenomenologie van Levinas'', uitg. Eburon, Delft (1991) <small>ISBN 90-5166-201-7</small>
* Jan Otto KROESEN ''Kwaad en zin: over de betekenis van de filosofie van Emmanuel Lévinas voor de theologische vraag van het kwade'', uitg. Kok, Kampen (1991) <small>ISBN 90-242-3019-5</small>
* Herman BLEIJENDAAL, Johan GOUD & Eleen VAN HOVE (red.) ''Emmanuel Levinas over psyche, kunst en moraal'', uitg. Ambo, Baarn (1991) <small>ISBN
* Roger BURGGRAEVE ''Levinas over vrede en mensenrechten'', uitg. Acco, Leuven (1990) <small>ISBN 90-334-2221-2</small>
* Henri VELDHUIS ''Geen begrip voor de ander: de kritiek van Emmanuel Levinas op de westerse filosofie, in het bijzonder op het denken van Husserl en Heidegger'', uitg. Utrecht (1990) <small>ISBN
* {{fr}} Fabio CIARAMELLI ''Transcendance et éthique: essai sur Lévinas'', uitg. Ousia, Brussel (1989) <small>ISBN 2-87060-026-7</small>
* {{fr}} Jean-Christophe AESCHLIMANN (red.) ''Répondre d'autrui: Emmanuel Lévinas'', uitg. Baconnière, Neuchâtel (1989) <small>ISBN 2-8252-0215-0</small>
Regel 84 ⟶ 85:
* Roger BURGGRAEVE ''Het gelaat van de bevrijding: een heilsdenken in het spoor van Emmanuel Levinas.., uitg, Lannoo, Tielt (1986) <small>ISBN 90-209-1309-3</small>
* Roger BURGGRAEVE ''Mens en medemens, verantwoordelijkheid en God: de metafysische ethiek van Emmanuel Levinas'', uitg. Acco, Leuven (1986) <small>ISBN 90-334-1530-5</small>
* Christina HACK ''Een verrukkelijke zwakte: het vrouwelijke in het denken van Emmanuel Levinas'', uitg. Kok Agora, Kampen (1990) <small>ISBN
* Roger BURGGRAEVE ''Een ethische lezing van het verlangen vanuit Emmanuel Levinas: van zelfontplooiing naar verantwoordelijkheid'', uitg. Centrum voor Metafysica en Wijsgerige Godsleer H.I.W, Leuven (1985) <small>ISBN 90-71061-03-5</small>
* {{en}}Roger BURGGRAEVE ''From self-development to solidarity: an ethical reading of human desire in its socio-political relevance according to Emmanuel Levinas'', uitg. Center for Metaphysics and Philosophy of God, Institute of Philosophy, Leuven (1985) <small>ISBN 90-6831-028-3</small>
Regel 96 ⟶ 97:
* {{de}} Jürgen BECKER ''Emmanuel Levinas: Anstösse für eine Moraltheologie unserer Zeit'', uitg. Peter Lang, Frankfurt a.M. (1977) <small>ISBN 3-261-02324-4</small>
* Theo DE BOER ''Tussen filosofie en profetie: de wijsbegeerte van Emmanuel Levinas'', uitg. Ambo, Baarn (1976) <small>ISBN 90-263-0367-X</small> gewijzigde heruitg. 1988
* Luk BOUCKAERT ''Emmanuel Levinas: een filosofie van het gelaat'', uitg. B.Gottmer, Nijmegen (1976) <small>ISBN 90-264-3800-1</small>
* Thijs Johannes DE JONG ''Het gelaat en het onzichtbare bij Emmanuel Lévinas'', uitg. Nijmegen (1975)
* {{en}} Edith WYSCHOGROD ''Emmanuel Levinas: the problem of ethical metaphysics'', uitg. Nijhoff, Den Haag (1974) <small>ISBN 90-247-1612-8</small>
----
'''Noten
{{
}}
| |||