Anabaptisme: verschil tussen versies

'''Anabaptisme''' ([[Grieks]] ''ανα'' (opnieuw, dubbel) + ''βαπτιζω'' (dopen), dus "herdopen")<ref>[http://www.answers.com/topic/anabaptist Anabaptist] op answers.com</ref> is een kerkelijke stroming daterend uit de tijd van de [[Reformatie]]. Zij verschilt van andere reformatorische bewegingen doordat zij stelt dat alleen volwassenen [[doop (sacrament)|gedoopt]] mogen worden. Omdat iedereen al als kind was gedoopt betekende het voorbehouden van de doop aan volwassenen dat men opnieuw gedoopt moest worden, daarom worden zij ook wel ''wederdopers'' genoemd. Zelf geven zij de voorkeur aan de aanduiding ''dopers''.

 

 

Het anabaptisme beïnvloedde de dooppraktijk van het [[baptisme]], de [[Evangelische Gemeenten|evangelische kerken]] en de [[Pinksterbeweging|pinkstergemeenten]]. De doperse opvatting dat de christelijke gemeenten onafhankelijk van de staat dienden te zijn liep vooruit op de moderne [[scheiding van kerk en staat]].

De dopers waren een beweging met een groot aantal verschillende groepen met eigen [[theologie|theologische]] opvattingen. De belangrijkste gemeenschappelijke kenmerken van de dopers zijn de opvatting dat [[wedergeboorte (christendom)|wedergeboorte]] de voorwaarde is voor het toedienen van de [[doop (sacrament)|doop]] en dat daarom alleen volwassenen gedoopt mogen worden en de visie op de kerk als een vereniging op basis van vrijwilligheid, los van invloed van de staat. Op deze punten braken de dopers met de middeleeuwse traditie waarin de samenleving gezien werd als een christelijke maatschappij (het ''[[corpus christianum]]'') en liepen zij vooruit op de moderne scheiding van kerk en staat.

 

 

De uitleg van de Bijbel kon zowel heel letterlijk zijn als heel vergeestelijkend. De [[biblicisme|biblicistische]] stroming kreeg in de tweede helft van de zestiende eeuw duidelijk de overhand en de [[spiritualisme|spiritualisten]] verloren aan aanhang binnen de doperse beweging.

Veel Zwitserse dopers ontvluchten daarom hun land. Een de belangrijkste was [[Balthasar Hubmaier]]. Hij reisde eerste eerst naar het zuiden van Duitsland waar hij [[Hans Denck]] doopte. Deze was beïnvloed door de revolutionair en spiritualist [[Thomas Müntzer]], een van de leiders van de [[Duitse Boerenoorlog]] in 1524. Hiermee kreeg het spiritualisme tijdelijk invloed binnen de doperse beweging en werd in de ogen van de autoriteiten het revolutionaire karakter van de dopers bevestigd. Hubmaier vestigde zich in 1526 in [[Mikulov]] in [[Markgraafschap Moravië|Moravië]]. Hier kregen de dopers van de vorsten van Liechtenstein, die kolonisten zochten, geloofsvrijheid. Toen Hubmaier terugkeerde naar zijn geboorteplaats [[Waldshut]] en daar een gemeente stichtte werd hij gevangengenomen en in 1528 in Wenen op de brandstapel gedood. In 1533 kreeg [[Jakob Hutter]] de leiding van de gemeenten in Moravië en voerde de gemeenschap van goederen in. Uit deze gemeenten ontstonden later de [[Hutterieten]].

 

 

De nederlaag in Münster betekende nog niet het einde van het revolutionaire anabaptisme. In 1535 werd nog een mislukte aanslag op [[Amsterdam]] uitgevoerd, het [[wederdopersoproer]], en in de jaren daarna maakten de aanhangers van [[Jan van Batenburg]] de Nederlanden onveilig. Hij werd in 1537 gevangengenomen, waarna het pacifisme ook in de Nederlanden weer een belangrijk kenmerk van de doperse beweging werd.

 

==Doorwerking==

 

Nederland liep met deze ontwikkeling internationaal uit de pas. De andere mennonitische gemeenschappen bleven sterk op zichzelf staan en bestonden vooral uit agrarische kolonies in recent ontgonnen gebieden in Oost-Europa en Noord-Amerika. Met name de amish en de hutterieten staan bekend om hun afwijzing van veel verworvenheden van de moderne tijd. In de twintigste eeuw ontwikkelde de hoofdstroom van de Amerikaanse mennonieten zich tot een brede protestantse geloofsgemeenschap die zich met name door haar pacifisme kenmerkt.

 

== Bekende anabaptisten ==

 

== Zie ook ==

* [[Wederdopersoproer]]

 

}}

{{Navigatie protestantisme}}

{{Commonscat|Anabaptism}}