Alex (papegaai): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Maiella (overleg | bijdragen)
sp
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 2:
'''Alex''' ([[1976]] – [[6 september]] [[2007]])<ref name="foundation">{{cite web|title=The Alex Foundation|url=http://www.alexfoundation.org|date=2007-09-10}}</ref> was een [[Grijze roodstaart|Afrikaanse grijze roodstaartpapegaai]] (''Psittacus erithacus'').
 
Alex was het onderwerp van een dertig jaar (1977–2007) durend experiment door de [[cognitieve psychologie|cognitieve dierenpsycholoog]] [[Irene Pepperberg]], in het begin aan de [[Universiteit van Arizona]] en later aan de [[Harvard -Universiteit]] en de [[Brandeis Universiteit]] om het [[leervermogen]] van [[vogels]] te bestuderen.
 
Voor het werk van Pepperberg met Alex werd in de wetenschappelijke gemeenschap algemeen aangenomen dat er tenminste een groot [[Primatenprimaten]] brein nodig was om complexe problemen, die met taal en begrip te maken hebben, te lijf te kunnen gaan. Men was van mening dat vogels niet als intelligent konden worden beschouwd aangezien hun enige gemeenschappelijke gebruik van communicatie het nabootsen en de herhaling van geluiden was om met elkaar te communiceren. Alex' prestaties geven echter aan dat vogels mogelijk toch in staat zijn om op basisniveau te redeneren en woorden op creatieve wijze te gebruiken.<ref name="sciam">''Scientific American'' (12 september, 2007) An Interview with Alex, the African Grey Parrot]. sciam.com.</ref>
 
Pepperberg schreef dat Alex' intelligentie op een lijn stond met die van [[dolfijnen]] en [[mensaap|mensapen]].<ref>Irene Pepperberg (1998), [http://randsco.com/_img/blog/0710/talking_with_alex.pdf Talking with Alex: Logic and speech in parrots]. ''Scientific American''.</ref> Zij heeft ook beweerd dat Alex de intelligentie van een vijf jaar oud kind had.<ref name="Chandler"/> en op het moment dat hij stierf nog niet zijn volle potentieel had bereikt.<ref name="ap"> {{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=Bird Brain Dies After Years of Research |url=http://www.usatoday.com/tech/science/2007-09-11-2054675144_x.htm |quote=Alex, a parrot that could count to six, identify colors and even express frustration with repetitive scientific trials, has died after 30 years of helping researchers better understand the avian brain. |work=[[Associated Press]] via [[USA Today]]|date=September 11, 2007 |accessdate=2007-10-31 }}</ref> Zij was verder van mening dat de vogel op het moment van zijn dood het emotionele niveau van een tweejarige [[peuter]] had<ref> {{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=Alex the Parrot, an Apt Student, Passes Away |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=14293868 |work=[[National Public Radio]] |date=September 10, 2007}}</ref>
Regel 16:
 
==Trainingsmethode==
Irene Pepperberg maakte bij de training van Alex gebruik van een model/rivaal techniekrivaaltechniek, waar de student (Alex) de interactie tussen de trainers observeert. Een van de trainers vertoont het gewenste gedrag van de student en wordt door de student gezien als een rivaal voor de aandacht van de andere trainer. De trainer en de model/rivaal verwisselen onderling van rol, zodat de student (de papegaai) kan zien dat het proces interactief is. Tijdens de momenten waarop Pepperberg en een assistent een gesprek voerden en daarbij fouten maakten, werden zij door Alex gecorrigeerd.<ref name="wise94">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= |pages= 94–96|url= }}</ref>
 
Deze techniek hielp Pepperberg om met Alex te slagen, waar andere wetenschappers hadden gefaald bij het faciliteren van een twee-weg communicatiewegcommunicatie met papegaaien.<ref name="wise94"/> In latere jaren nam Alex soms de rol van een van Pepperbergs assistenten op zich door te fungeren als het "model" en de "rivaal" bij het helpen bij het onderwijzen van een collega-papegaai in het labarotorium.<ref name="wise94"/> Alex oefende soms woorden wanneer hij alleen was <ref name="wise93">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= 93|pages= |url= }}</ref>
 
== Leervermogen van Alex ==
Regel 29:
Alex had een [[woordenschat]] van ongeveer 150 [[woord]]en,<ref name="Carey">Benedict Carey (September 10, 2007), [http://www.nytimes.com/2007/09/10/science/10cnd-parrot.html?em&ex=1189569600&en=708c72b735b87acd&ei=5087%0A Alex, a Parrot Who Had a Way With Words, Dies]. ''New York Times.'' Retrieved on September 11, 2007.</ref> maar was in die zin uitzonderlijk dat hij leek te begrijpen wat hij zei. Wanneer men Alex bijvoorbeeld een voorwerp toonde en hem vragen stelde over vorm, kleur of materiaal, kon hij deze vragen over het voorwerp correct beantwoorden.<ref name="wise90"/> Hij kon begrijpen dat een [[sleutel (slot)|sleutel]] een sleutel was ongeacht grootte of kleur, en kon aangeven hoe de sleutel van andere sleutels verschilde.<ref name="sciam"/> Hij vroeg welke kleur hij zelf was, en leerde naar aanleiding van deze vraag de kleur "grijs" nadat deze hem zes keer verteld was.<ref name="wise107">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= 107|pages= |url= }}</ref>
 
Alex begreep het "om -de -beurtgedrag" van communicatie en vaak ook de [[Syntaxis (taalkunde)|syntaxsyntaxis]], die in taal wordt gebruikt.<ref name="wise93"/> Hij noemde een [[Appel (vrucht)|appel]] een "banerry", volgens Pepperberg een samentrekking van "banana" en "cherry", de Engelse woorden voor respectievelijk [[Banaan (vrucht)|banaan]] en [[Kers (fruit)|kers]], twee vruchten waar Alex meer mee vertrouwd was dan met [[Appel (vrucht)|appel]]s.<ref name="wise107"/>
 
Alex kon zelfs tellen en tot op beperkte hoogte het aantal oortgelijke voorwerpen op een dienblad aangeven.<ref name="wise108"> {{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= 108|pages= |url= }}</ref> Pepperberg zei dat als hij niet kon rekenen de gegevens geïnterpreteerd konden worden als dat Alex in staat was om snel en nauwkeurig een aantal voorwerpen te [[schatten]], zelfs beter dan de mens dit kan.<ref name="wise108"/>