Boeddhistische psychologie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.1) (Robot: toegevoegd: ja:仏教心理学 |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 10:
===Nama-rupa===
Nama-rupa is een Indiaas begrip dat al voor het boeddhisme bestond.<ref name="Wardner V">Wardner, A.K. (2000), ''Indian Buddhism''. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. Pagina V</ref> Het is samengesteld uit de begrippen ''nama'' en ''rupa''.
''Rupa'' betekent zichtbare of tastbare vorm of lichaam, de concrete existentie.<ref name="Wardner V" /><ref name="Majj 56">Bhikkhu Nanamoli & Bhikkhu Bodhi (1995), ''The Middle Length Discourses of the Buddha. A New Translation of the Majjhima Nikaya''. Boston, Massachusetts: Wisdom Publications. Pagina 56-57</ref>
''Nama'' heeft verschillende betekenissen, waaronder ''taal'', ''denkvermogen'' en ''organisatie''.<ref name="Wardner V" /> Het duidt het geheel van mentale factoren plus bewustzijn aan.<ref name="Majj 56" /> Nama staat dus voor het denkvermogen, het betekenis-geven aan onze ervaringen.
''Nama-rupa'' betekent daarmee dus zoveel als ''intelligent lichaam'', of ''betekenisgevende vorm''. Het duidt aan dat de mens meer is dan een lichaam, of een soort machine die alleen maar waarneemt. We zijn concreet aanwezige vormen die actief betekenis geven aan wat ons overkomt en richting geven aan ons handelen.
Overigens impliceert de term nama-rupa niet een tweedeling tussen lichaam en geest als twee afzonderlijke entiteiten, hoewel idealistische filosofieën wel die kant op neigen.
Regel 27:
Door zintuiglijke waarneming ontstaat er dus voorstellingen, waarna er betekenis wordt gegeven aan deze betekenissen en we overgaan tot (ondoordacht) gedrag.
In deze vijf groepen is er geen onveranderlijke essentie aan te wijzen die ''ik'' of ''zelf'' kan worden genoemd. Dit is een contra-intuïtieve notie, die botst met ons dagelijks zelfbesef. Het betekent niet dat er niets bestaat, maar slechts dat er geen essentie is die beetgegrepen kan worden.
===Zes zintuigen===
Regel 41:
Vasubandhu noemt waarneming-perceptie ''pravrtti''. Het is niet alleen waarneming-perceptie, maar ook de basale of 'iets' aangenaam of onaangenaam of neutraal is.<ref>Kochumuttom, Thomas A. (1999), ''A buddhist Doctrine of Experience. A New Translation and Interpretation of the Works of Vasubandhu the Yogacarin. Delhi: : Motilall Banarsidass Publishers. Pagina 138</ref>
Hij gebruikt de term mana (niet te verwarren met nama) voor het denkende bewustzijn. Hier ontstaat de illusie van een afzonderlijk zelf.<ref>Kochumuttom, Thomas A. (1999), ''A buddhist Doctrine of Experience. A New Translation and Interpretation of the Works of Vasubandhu the Yogacarin. Delhi: : Motilall Banarsidass Publishers. Pagina 136</ref>
Alaya-vijnana is het ''pakhuis-bewustzijn'', de opslagplaats van herinneringen en ideeën, maar ook van de karmische 'zaden', de latente resultanten van gedrag uit het verleden die in de toekomst tot uiting komen.
Regel 47:
De alaya bevat ook nog 'pure zaden'. Dit zijn de zaden waaruit het ontwaken mogelijk is. Deze pure zaden bevinden zich in de param-alaya, "het bewustzijn voorbij [het gewone bewustzijn]". De she-lun school zag dit als een negende, 'zuiver' bewustzijn. Het ligt voorbij alle dualismen, en is gelijk aan nirvana en sunyata. Het is een niveau dat voorbij het persoonlijke niveau gaat. Het is een universele werkelijkheid die in alle levende wezens zit.<ref>Harvey, Peter (1995), ''An introduction to Buddhism. Teachings, history and practices''. Cambridge: Cambridge University Press. Pagina 108</ref>
Centraal in deze beschrijving staat dus het onderscheid tussen automatische waarneming
Het is deze denkende geest die de betekenisvolle wereld creëert waarin wij functioneren. Maar het is ook deze geest waar [[dukkha]] ontstaat, het verlangen dat situaties anders zijn dan ze zijn.
Regel 53:
De vier modellen kunnen als volgt met elkaar vergeleken worden:
[[
==Prajna en bodhi==
Regel 88:
==Referenties==
{{
[[Categorie:Boeddhisme]]
| |||