Hoofdwacht: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Linkfix
k taalfoutje verbeterd, minus {{wrapper}}
Regel 1:
[[Bestand:MF in Corps de Garde.jpg|{{largethumb}}|Corps de Garde in [[Groningen (stad)|Groningen]], 1930, een van de Groningse panden die deze functie heeft gehad]]
{{wrapper}}
|[[Bestand:MFMarkt in- Corpshoofdwacht de- GardeGeertruidenberg.jpg|{{largethumb}}|CorpsDe hoofdwacht aan de GardeMarkt in [[GroningenGeertruidenberg (stadplaats)|GroningenGeertruidenberg]], 1930, een van de Groningse panden die deze functie heeft gehad]]
|[[Bestand:Namur Grande Garde R01.jpg|{{largethumb}}|Grande Garde van de [[citadel van Namen]]]]
|-
|[[Bestand:Markt - hoofdwacht - Geertruidenberg.jpg|{{largethumb}}|De hoofdwacht aan de Markt in [[Geertruidenberg (plaats)|Geertruidenberg]]]]
|-
|[[Bestand:Namur Grande Garde R01.jpg|{{largethumb}}|Grande Garde van de [[citadel van Namen]]]]
|}
 
'''(De) hoofdwacht''' of '''Grande Garde''' is een aanduiding voor een centrale post, een gebouw van waaruit [[schutterij (historisch)|schutterij]]en of andere veiligheidsdiensten hun wachtrondes konden maken. Er waren ruimtes voorzien voor bevelvoerders en eventueel voor andere functies die met ordehandhaving samenhingen, bijvoorbeeld cachotten. Bij gebouwen die tegenwoordig nog onder deze term bekend zijn, wordt hoofdwacht gewoonlijk als een eigennaam opgevat en dus met een hoofdletter geschreven. De term ''Corps de Garde'' die ook wel gebruikt wordt, kan betrekking hebben op een veel ruimere groep wachthuizen, tot bouwsels toe die niet meer zijn dan [[abri (wachthuisje)|abri's]].
Regel 11 ⟶ 7:
Hoofdwacht was een generieke naam, dus in veel Nederlandse vestingsteden werden gebouwen aldus benoemd. De naam werd veelal in de wandeling toegekend aan het belangrijkste wachtlokaal van een stad of streek, ook buiten Nederland. In België hebben bijvoorbeeld [[Gent]] en [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] een nog bestaande Hoofdwacht.
 
Het zijn niet noodzakelijkerwijs grote gebouwen die als hoofdwacht door het leven gingen. Een foto van de hoofdwacht in het Indonesische Banja-Biroe toont een gebouwtje dat qua formaat en opzet (een bouwlaag met plat dak) te vergelijken is met een tankshop, uiteraard met een heel andere bouwstijl. Er is wel een zuilengalerij, een veel voorkomendveelvoorkomend element bij hoofdwachten.<ref>De foto ''Willem I: Hoofdwacht'' uit de collectie van het [[Legermuseum (Delft)|Legermuseum]] toont een onaanzienlijk gebouwtje waarboven ''Willem I'' gekalligrafeerd is. Links daarvan staat ''Hoofdwacht.'' en rechts ''Grand' Garde.'' [http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/LEMU01:00106061-004/ Geheugen van Nederland, Willem I: Hoofdwacht], uit de collectie ''Het militaire leven'' van het legermuseum. De bijgevoegde tekst luidt: ''Photografieën van de vesting Willem I en het Kampement te Banjoe-Biroe, zooals zij zich vertoonden na de aardbeving in Juli 1865 / La Forteresse Willem I et le Campement de Banjoe-Biroe, après le tremblement de terre de 1865'' De foto is wellicht gemaakt door of in opdracht van de ambtenaar en natuurwetenschapper [[Samuel Cornelis Jan Willem van Musschenbroek|Van Musschenbroek]].</ref><ref>Banja-Biroe is een plaatsje nabij [[Ambarawa]].</ref>
 
== Tastbare bewijzen ==
In elk geval zijn anno 2010 in de volgende steden gebouwen of andere tastbare bewijzen van hoofdwachten overgebleven:
 
Regel 33 ⟶ 29:
* [[Hoofdwacht (Zwolle)]]
 
== Ander gebruik van de term ==
De term hoofdwacht wordt nog wel voor hedendaagse politieposten en dergelijke gebruikt. Ook zijn er wel personen aangeduid als hoofdwacht, bijvoorbeeld een commandant van de schutterij. Tenslotte wordt de aanduiding ook gebezigd voor bijvoorbeeld de (hoofd)nachtzuster in een verzorgingstehuis. Al deze betekenissen komen slechts incidenteel voor.
 
{{Appendix|2=
{{Bronnen/noten/referenties|1=
{{References}}
}}