|
Onder '''offshoretechniek''' wordt verstaan het ontwerpen, construeren en plaatsen van [[kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] die dienstdoen bij industriële processen of publieke voorzieningen en de exploratie en winning van olie en gas op zee.
== Installatie ==
De ontwikkeling van een olieveld bestaat uit meerdere onderdelen, waarvan het platform de meest zichtbare is, hoewel er ook velden zijn die geheel uit [[onderzeese installatie]]s bestaan, zoals [[Ormen Lange-gasveld|Ormen Lange]]. Daarnaast heeft een veld een infrastructuur, zoals olie- en gaspijpleidingen, waterinjectieleidingen, elektriciteitsleidingen en onderzeese installaties die aangelegd moeten worden. De constructie van platforms gebeurt grotendeels op werven aan de wal. De manier waarop deze daarna geïnstalleerd worden is onder andere afhankelijk van de grootte en de waterdiepte.
=== Lancering ===
[[Bestand:BBlaunch5.jpg|thumb|250px|De lancering van de basistoren van de [[compliant tower]] ''Benguela Belize'' vanaf de [[Bak (scheepvaart)|bak]] ''[[H-851]]''.]]
Met behulp van [[lanceerbak]]ken kunnen jackets en compliant towers worden gelanceerd. Om kosten te reduceren nadat in 1986 de olieprijs was gedaald, werden jackets ontworpen die met een kraanschip konden worden geïnstalleerd. Omdat deze jackets niet ontworpen hoeven te worden voor de krachten die tijdens het lanceren optreden, kunnen deze lichter uitgevoerd worden dan gelanceerde jackets. Zwaardere jackets en compliant towers worden echter nog steeds gelanceerd.
=== Hijsen ===
Om op zee te hijsen, kan gebruik worden gemaakt van meerdere opties. [[Bok (scheepstype)|Drijvende bokken]] werden al vroeg gebruikt. De komst van grote [[Kraanschip|kraanschepen]] maakte constructie goedkoper.
De grootste kraanschepen worden gebruikt voor constructiewerkzaamheden in de offshore. De grotere schepen zijn vaak ''[[half-afzinkbaar schip|half-afzinkbaar]]'', maar ook conventionele scheepsvormen (''monohulls'') worden gebruikt. Het verschil met een [[Bok (scheepstype)|drijvende bok]] is dat de kranen kunnen roteren.
In 1949 liet J. Ray McDermott de ''Derrick Barge Four'' bouwen, een bak die uitgerust was met een 150 ton roterende kraan. Met het verschijnen van dit soort schepen veranderde de offshoreconstructie. In plaats van constructie in delen, kunnen jackets en dekken als modules aan de wal worden gebouwd. Voor gebruik in het ondiepe deel van de Golf van Mexico voldeden deze bakken voorlopig.
In 1963 liet [[Heerema]] een [[Noorwegen|Noorse]] tanker, de ''Sunnaas'', ombouwen tot het eerste kraanschip — met een capaciteit van 300 ton — in de offshore dat een echte scheepsvorm had, waarna het werd omgedoopt tot de ''Global Adventurer''. Dit type kraanschip was beter geschikt voor de weersomstandigheden op de [[Noordzee]].
Het in [[1967]] opgerichte [[Netherlands Offshore Company]] bracht in [[1978]] het eerste [[Half-afzinkbaar schip#Kraanschepen|half-afzinkbaar kraanschip]] in de vaart, de ''Narwhal''. Vanwege financiële problemen werden de schepen van NOC verkocht aan [[McDermott International|McDermott]], waarmee het bedrijf ophield te bestaan.
In datzelfde jaar liet Heerema ook twee half-afzinkbare kraanschepen bouwen, de ''Hermod'' en de ''[[DCV Balder|Balder]]'', elk met één 2000 [[shortton]] en één 3000 shortton kraan. Later hebben beide overigens een upgrade gekregen, zodat ze nu een grotere capaciteit hebben. Dit type kraanschip was veel minder gevoelig voor zeegang en deining, waardoor ook gedurende de wintermaanden kon worden gewerkt op de Noordzee. De grote [[Stabiliteit (schip)|stabiliteit]] laat ook toe dat er zwaarder getild kan worden dan met een monohull. De grotere werkbaarheid en capaciteit van de kranen bracht de installatietijd van een platform terug van een heel seizoen naar een paar weken. Waar de ''topside'' van een platform daarvoor opgebouwd moest worden uit vele kleine delen, kon deze nu veelal in een keer geplaatst worden, waardoor de totale constructie lichter uitgevoerd kon worden en een groter deel van het werk aan de wal plaats kon vinden en dus goedkoper was.
Geïnspireerd door dit succes werden gelijksoortige schepen gebouwd. In 1985 kwam de ''DB-102'' in de vaart voor McDermott, met 2 kranen met een capaciteit van 6000 ton elk. Micoperi liet de ''M7000'' bouwen in 1986 met twee kranen van 7000 ton elk.
[[Bestand:Thialf nacht.jpg|thumb|250px|De ''Thialf'' bij de Holstein spar.]]
Midden jaren tachtig was de [[hausse]] in de offshore echter over. De prijs van een vat olie daalde tot onder de $10 waardoor investeringen vrijwel tot stilstand kwamen en samenwerking gezocht moest worden. In 1988 werd een [[joint venture]] tussen Heerema en McDermott gevormd, HeereMac. In 1990 moest Micoperi een faillissement aanvragen. Dat gaf Saipem — in het begin van de jaren zeventig nog een grote speler in de offshoreconstructie, maar eind jaren tachtig nog maar marginaal aanwezig — de kans om in 1995 de ''M7000'' over te nemen. In 1997 nam Heerema de ''DB-102'' over van McDermott na beëindiging van de joint venture.<ref>[http://www.gasandoil.com/goc/features/fex80557.htm J. Ray McDermott ends HeereMac joint venture]</ref> Het schip werd omgedoopt in ''[[SSCV Thialf|Thialf]]'' en na een upgrade in 2000 tot tweemaal 7100 ton is het het grootste kraanschip ter wereld.
=== Float-over ===
Voor dekken met gewichten die kraanschepen niet aankunnen of wanneer deze niet beschikbaar zijn, wordt gebruikgemaakt van bakken voor float-overs. Het gaat hierbij over gewichten van enkele tienduizenden tonnen. De bak wordt hierbij tussen de poten van het jacket gebracht en daarna geballast totdat het overhangende dek op het jacket staat.
=== Slepen ===
[[Gravity based foundation|Gravity based structures]] worden met behulp van sleepboten naar locatie gebracht, waarna ze geballast worden tot ze op de zeebodem rusten. Deze techniek is vooral veel gebruikt in Noorwegen, waar veel platforms van het [[condeep]]type staan. Ook drijvende platforms als FPSO's, TLP's, semi-submersibles en spars worden naar locatie gesleept om daar vervolgens afgemeerd te worden.
=== Infrastructuur ===
[[Bestand:Toisa Perseus&Discoverer Enterprise.jpg|thumb|250px|left|''Offshore Support Vessel'' Toisa Perseus met op de achtergrond het vijfde-generatie [[boorschip]] Discoverer Enterprise, op de [[Thunder Horse]]-locatie.]]
De infrastructuur van een veld bestaat naast een of meerdere platforms uit olie- en gaspijpleidingen, waterinjectieleidingen, elektriciteitsleidingen en onderzeese installaties.
Hoewel ook de kleinere leidingen en installaties door de grote pijpenleggers en kraanschepen worden aangelegd, wordt dit vaak gedaan door zogenaamde ''Offshore Support Vessels''. Deze zijn uitgerust met een kraan die vaak enkele tientallen tot honderden tonnen kan tillen, dan wel met een A-frame waarmee installaties op de zeebodem kunnen worden uitgevoerd.
In ondiep water wordt in de Verenigde Staten ook gebruikgemaakt van [[Liftboot|liftboten]], bootjes met eigen voortstuwing die zich kunnen opheffen zoals een hefeiland en meestal uitgerust zijn met een kraan.
==== Pijpleidingen ====
[[Bestand:Allseas' Solitaire, het grootste pijplegschip ter wereld.JPG|thumb|250px|[[Allseas]]' ''[[Solitaire (schip)|Solitaire]]'', de grootste [[pijpenlegger]] ter wereld.]]
Bij [[onderzeese pijpleiding]]en voor een platform wordt onderscheid gemaakt tussen de leidingen waarmee de olie en gas uit diverse putten naar het platform wordt getransporteerd — de ''tie-backs'' — en die waarmee het na behandeling naar de wal wordt getransporteerd — de exportleidingen. Export kan ook met behulp van een [[shuttletanker]], maar vindt vaak plaats met behulp van een [[Pijptransport|pijpleiding]]. Deze worden gelegd met behulp van bakken waarvan de ankers continu verplaatst worden door [[Ankerbehandelingssleepboot|ankerbehandelingssleepboten]]. Tegenwoordig zijn de grootste pijpenleggers schepen en voorzien van dynamic positioning. Er zijn verschillende methoden om pijp te leggen. Bij S-lay verlaat de leiding het schip horizontaal, bij J-lay verticaal. Bij reel-lay wordt de pijp gelegd vanaf een grote spoel.
== Winning ==
| 