Godslastering: verschil tussen versies

 

'''Godslastering''' of '''blasfemie''' (uit het [[Oudgrieks]]: {{Polytonic|βλασφημία}}) is letterlijk het kwaadspreken van iemands [[God (algemeen)|god]] of van aan de goden gewijde zaken. Dit kan het bespotten van een god of [[opperwezen]] zijn of van [[religie|godsdienstige]] tradities, door gesproken woord, geschrift of door andere uitingen. Ook iets zeggen of doen wat geacht wordt aan de godheid te zijn voorbehouden kan als godslastering aangemerkt worden.

* Tot juli 2008 in het [[Verenigd Koninkrijk]]

* Nederland (Wetboek van Strafrecht, de artikelen 147, 147a en 429bis. Wetboek van Strafrecht BES, de artikelen 153 en 448bis)

* [[Oostenrijk]] (Artikel 188 en 189 van het wetboek van strafrecht)

* [[Finland]] (Sectie 10 van hoofdstuk 17 van het wetboek van strafrecht)

De bepalingen zijn als volgt in het wetboek van strafrecht terechtgekomen:

*Onder de "Misdrijven tegen de openbare orde":

** Artikel 147 sub 2 verbiedt bespotting van predikanten, priesters en dergelijke '"in de waarneming van hun bediening".

** Artikel 147 sub 3 verbiedt beschimping van aan de eredienst gewijde voorwerpen.

 

==== Het ezelsproces ====

In de allereerste aflevering van "Dialoog, tijdschrift voor homofilie en maatschappij" had [[Gerard Kornelis van het Reve]] (zoals hij toen nog heette) een 'Brief aan mijn Bank' opgenomen. Daarin vertelde de schrijver hoe hij zich de Wederkomst voorstelde: ’Als God zich opnieuw in Levende Stof gevangen geeft, zal hij als ezel terugkeren, hoogstens in staat een paar lettergrepen te formuleren, miskend en verguisd en geranseld, maar ik zal hem begrijpen en meteen met hem naar bed gaan, maar ik doe zwachtels om zijn hoefjes, dat ik niet te veel schrammen krijg als hij spartelt bij het klaarkomen.’ Op 22 februari 1966 stelde [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]]-parlementariër [[Cor van Dis sr.|ir. C.N. van Dis]] Kamervragen (aan de ministers van justitie en van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk) over deze uitlatingen en drong aan op vervolging op grond van artikel 147 van het [[Wetboek van Strafrecht]]. De ministers antwoordden dat het Amsterdamse parket inderdaad vervolging zou instellen. De officier van justitie betrok in zijn dagvaarding ook een nauw verwante passage uit de inmiddels verschenen bundel 'Nader tot U'. Daarin had Van het Reve namelijk geschreven: ’En God Zelf zou bij mij langs komen in de gedaante van een éénjarige, muisgrijze ezel en voor de deur staan en aanbellen en zeggen: „Gerard, dat boek van je – weet je dat ik bij sommige stukken gehuild heb?” „Mijn Heer en mijn God! Geloofd weze Uw Naam tot in alle Eeuwigheid! Ik houd zo verschrikkelijk veel van U”, zou ik proberen te zeggen, maar halverwege zou ik al in janken uitbarsten, en Hem beginnen te kussen en naar binnen trekken, en na een geweldige klauterpartij om de trap naar het slaapkamertje op te komen, zou ik Hem drie keer achter elkaar langdurig in Zijn Geheime Opening bezitten, en daarna een present-eksemplaar geven, niet gebrocheerd, maar gebonden – niet dat gierige en benauwde – met de opdracht: „Voor De Oneindige. Zonder Woorden”.’

De rechtbank oordeelde dat de passages weliswaar godslasterlijk waren, maar geen smalend karakter hadden. Reve ging daarop in hoger beroep, waarbij hij zelf zijn verdediging voerde. Hij wees er onder andere op dat de wet een onzinnig onderscheid maakt tussen het lasteren van personen die als God worden vereerd en het uitschelden van bijvoorbeeld [[Maria (moeder Jezus)|Maria]], [[Gautama Boeddha|Boeddha]], of [[Krishna]], die immers niet als goden worden beschouwd.<ref name=trouw />

De strafrechtelijke aanpak van religie-delicten zijn onderwerp van diverse studies.

* E.J. de Roo - ''Godslastering; rechtsvergelijkende studie over blasfemie en andere religiedelicten''; Deventer 1970 (Dissertatie Groningen)

* De bekende strafpleiter [[Koos Plooy]] pleitte in de scriptie waarmee hij zijn rechtenstudie aan de universiteit van Utrecht afrondde voor een verbod op het krenken van godsdienstige gevoelens door godslastering.<ref>"Over Koos Plooy", Reformatorisch Dagblad (zie ook: [http://www.nrc.nl/nieuwsthema/holleeder/article1836942.ece/Een_officier_zonder_dubbele_bodem Een officier zonder dubbele bodem], NRC 10 sept. 2007).</ref>

 

 

De [[Stichting Contact Rooms Katholieken]] diende een strafklacht in op basis van artikel 147 en 147a. In de aangifte werd opgeroepen om terug te komen van het beleid van [[1960-1969|de jaren zestig]], waarin "alles kon":

 

<!-- is er op deze aangifte nog een proces en/of veroordeling gevolgd?? -->

==== Actie SHIVA ====

In 2001 was er grote opschudding ontstaan in de [[Hindoestanen|Hindoestaanse]] gemeenschap over een bedrijf dat onder de naam "Shiva Entertainment CV" pornografische video's verkocht. Binnen de [[Hindoeïsme|Hindoe-filosofie]] wordt met de naam "[[Shiva]]" aangeduid "Het Opperwezen"; Shiva staat synoniem voor God bij aanhangers van de Hindoe-religie. De werkgroep [[Agni]] had handtekeningen verzameld van ongeveer 28.000 personen en eiste in [[kort geding]] dat het bedrijf zijn naam zou veranderen of ophouden onder die naam porno te verspreiden. Volgens de eisers was er sprake van godslastering, van belediging en van schending van de normen ter handhaving van de openbare orde. Deze, op godsdienstige gevoelens krenkende manier van uitlaten zou in strijd zijn met de openbare orde of goede zeden. Het bedrijf voerde aan dat Shiva ook een gewone meisjesnaam is, en dat er meer bedrijven bestaan met het woord 'shiva' in de naam.

 

====Verenigd Koninkrijk====

Naar aanleiding van de publicatie van de roman ''[[De Duivelsverzen]]'' door [[Salman Rushdie]], riepen een aantal Britse moslims op om Rushdie voor godslastering te vervolgen op basis van de [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] wet, maar er werd geen aanklacht tegen hem ingediend. Dat kon ook niet, want in het Britse recht werden alleen blasfemische uitspraken bestraft die het christendom, hiermee werd de [[Anglicaanse Kerk]] bedoeld, aangaan. Naar aanleiding van deze situatie werd door sommigen gesteld dat alle religies een gelijke bescherming onder de wet zouden moeten genieten. Anderen noemden de wetten op de godslastering van het Verenigd Koninkrijk een [[anachronisme]] en stelden voor ze af te schaffen. Dit is ook gebeurd door de ''criminal justice and immigration act'' van 2008 (in werking treding 8 juli 2008).<ref name=enwikipedia />

 

Blasfemie (tajdîf), godslastering in de islam is tweeledig: het stellen van een andere godheid naast [[God (islam)|God]], zowel mondeling als schriftelijk. In de [[Koran]] zijn verwijzingen naar godslastering of hetgeen als zodanig ervaren wordt. In [[soera De Spin]] 17 merkt [[Abraham]] (Ibrahim) op dat zijn mensen andere goden dan God aanbidden; dit wordt gezien als godslastering. Ook in [[aya]] 61 van dezelfde [[soera]] wordt verwezen naar godslastering, ongelovigen die moeten toegeven dat God Hij is die de hemelen en de aarde [[Schepping|schiep]]. In [[soera De Kantelen]] 180 wordt opgeroepen hen die afwijken van het rechte Pad (en daarmee godslastering plegen) met rust te laten; God zal hen vergelden. Later na de openbaring van Koran werd godslastering uitgebreid. Iedere belediging tegen de islam, met name de Koran, werd gezien als een belediging jegens God.<ref>[http://europublicislam.ehess.fr/les-termes-juridiques.html Termes Juridiques, ''tajdîf''], Europublicislam</ref>

 

 

====Pakistan====

Onduidelijk was immers wat er precies bedoeld werd met ''"belediging"'' of ''"laster"'' en wie dat uitmaakte. In het internationale recht is laster een uitspraak over een persoon die [[waarheid|onwaar]] is en de [[reputatie]] van betreffende persoon zou beschadigen. Men kan zich echter afvragen of religies een ''"reputatie"'' (kunnen) hebben en of die dan zou kunnen worden beschadigd: kan het bekritiseren van uit religieuze opvattingen voortkomende praktijken, zoals de [[discriminatie]] van vrouwen of [[homoseksualiteit|homoseksuelen]], ook het ''"belasteren van een godsdienst"'' zijn? Die gedachtegang zou zélf tot een inperking van de vrijheid van levensbeschouwing en religie leiden, wanneer kritiek kan door autoritaire regimes gezien wordt als laster waartegen moet worden opgetreden. Dan zou elk afwijken van een officiële en dominante religie al een mensenrechtenschending opleveren.

 

 

==Zie ook==

* [[Heiligschennis]]

* [[Verdoemenis]]

 

{{Bronnen|bronvermelding=