Eduard Verkade: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Prompter (overleg | bijdragen)
typo
Prompter (overleg | bijdragen)
aanv. 2e A'damse periode
Regel 25:
 
== Tweede Haagse periode 1921-1924 ==
Verkades Engelse avontuur hing samen met het plan om tot een Engels-Nederlandse uitwisseling van voorstellingen te komen. Het resultaat was een Engelse voorstelling die met matig succes in Nederland had gereisd. In Londen had Louis Bouwmeester omringd door een Engels sprekende groep acteurs zijn [[Shylock]] ten beste gegeven. Verkades Engelse regie was matig ontvangen en op het voornemen zijn Londens debuut te maken als [[Theseus]] in de ''[[A Midsummer Night's Dream (toneelstuk)|Midzomernachtsdroom]]'' was hij teruggekomen. Toen de mogelijkheid zich voordeed een gesubsidieerd gezelschap te formeren dat de vaste bespeler zou worden van de Haagse Schouwburg, keerde Verkade terug naar de hofstad. In 1921 wordt hij aangesteld en start zijn nieuwe ''Haghespelers''. Het tableau bestond grotendeels uit jonge sterke krachten,. waaronder [[Else Mauhs]], en [[Cor Ruys]]. In deze periode van economische malaise en teruglopend schouwburgbezoek was de financiële basis van de groep wankel. Het gezelschap mocht niet in doublure spelen en de recettes en de subsidie waren nauwelijks toereikend. Ook hier speelde men een gevarieerd repertoire. ''De Gele Mantel'', een voorstelling naar een Chinees sprookje werd een toneelgebeurtenis. De sterk gestileerde, naar het klassieke Chinese theater lonkende vorm en speelstijl maakte het experiment tot een drukbezocht artistiek succes. Naast ''Macbeth'' en Verkades zesde ''Hamlet'' werden ook Shakespeares ''[[The Comedy of Errors|Comedy of Errors]]'' en ''[[As You Like It]]'' geprezen. De laatste voor het eerst niet zoals gebruikelijk in de vertaling van [[Leendert Burgersdijk|Burgersdijk]] maar in [[Jacobus van Looy|Jac. van Looy]]'s toegankelijker versie: ''Naar 't U Lijkt''. Ondanks de lange voorbereidingstijd en het persoonlijk contact met de auteur over de coupures, werd Schnitzlers ''De Eenzame Weg'' niet het succes dat Verkade eerder met ''Professor Bernardi'' boekte . Een typisch Haagse aangelegenheid was een stijlvolle vertoning van ''Het [[Mirakelspel]] Van Onze Lieve Vrouwe'' in het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]]. Succesvolle voorstellingen in het [[Openluchttheater Valkenburg|Valkenburgse Openluchttheater]] zorgden in de zomermaanden voor een aangename aanvulling van het budget. Ondanks een indrukwekkende reeks producties in uiteenlopende [[literair genre|genres]] was Verkade in 1923 genoodzaakt de Schouwburg aan het Voorhout te verlaten en terug te keren naar het kleinere ''Theater Verkade'' aan de Herengracht.
 
== Tweede Amsterdamse periode ==
Onder directie van Verkade en Dirk Verbeek ontstaat in 1924 uit een fusie tussen ''Comoedia'' en ''De Haghespelers'' het gezelschap: ''Het Verenigd Tooneel''. Enige tijd na het vertrek van Royaards wordt dit grote gezelschap de vaste bespeler van de ''Amsterdamse Stadsschouwburg''. Men speelde ook in het openluchttheater van de [[buitenplaats]] [[Frankendael]] (met meerdere stukken van Shakespeare en het Middelnederlandse spel ''Lanseloet van Denemerken''), het Centraal Theater in de Amstelstraat en in de grotere theaters in het land. Het ensemble was kostbaar en niet direct een homogeen geheel, maar bood de mogelijkheid groot bezette en gecompliceerde voorstellingen uit te brengen. Bij de enscenering van één van zijn eerste producties: ''St. Joanne'' ; maakte Verkade dankbaar gebruik van de ruimte, de vernieuwde lichtinstallatie en verdere technische mogelijkheden van de Stadsschouwburg. H. Th. Wijdeveld ontwierp de suggestieve architecturale decors. De voorstelling, een dramatisering van het leven van [[Jeanne d'Arc]] met Nel Stants in de titelrol, trok na een matige start veel publiek en behoorde, evenals zijn latere Shaw-ensceneringen, tot Verkades beste werk. In 1927 was de verlenging van het mandaat als vaste bespeler van de ''Amsterdamse Stadsschouwburg'' moeiteloos verlopen. In 1929 verliep de procedure gecompliceerd. Verkade maakte zich los van ''Het Verenigd Tooneel'' en solliciteerde samen met van Dalsum met het nieuw te formeren: ''Amsterdamsch Tooneel''. De raad gunde daarop de bespeling van de Schouwburg aan beide gezelschappen, die daarbij om beurten konden beschikken over ''De [[Hollandse Schouwburg]]'' en het ''Rika Hopper Theater''.
 
Zijn regie van de ''Gijsbrecht'' met van Dalsum in de titelrol (1924) oogstte lof, maar ook kritiek op "''de wijze van verzen zeggen... (net of het geen verzen waren)'' ". Opmerkelijk is Verkades ''Hamlet'' in modern kostuum uit 1926. De ''Gijsbrecht'' in 1929 met [[Paul Huf (acteur)|Paul Huf]] speelde zich als een [[Mysteriespel]] af, tegen een op een Middeleeuwse [[Triptiek (schilderij)|triptiek]] geïnspireerd decor van Rie Cramer. Ondanks publiekssuccessen als het speciaal voor Else Mauhs bewerkte ''Adelaarsjong'' over de zoon van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]], de thriller ''Het Chinese Landhuis'' met van Dalsum als mysterieuze Aziaat, [[Maurice Maeterlinck| Maeterlincks]] sprookje ''De Blauwe Vogel'', het loopgravendrama: ''De Grote Reis'', het rechtzaaldrama ''De Strafzaak Van Mary Ducan'' en het in de tropen spelende ''Regen'' naar een novelle van [[William Somerset Maugham|Somerset Maugham]], bleef de zakelijke situatie precair. Verkade was als directeur medeaansprakelijk voor tekorten. Als de schulden met de hulp van zijn familie na jaren zijn afbetaald, breekt de [[Grote Depressie]] uit.
 
== Later werk ==