Chemoluminescentie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
rv 80.127.149.34 |
||
Regel 1:
[[Afbeelding:chemiluminescentie.jpg|thumb|chemiluminescerend luminol]]
'''Chemiluminescentie''' is het verschijnsel dat bij een [[chemische reactie]] [[energie]] vrijkomt in de vorm van [[licht]] ([[luminescentie]]).
Een reactie waarbij chemiluminescentie optreedt is meestal [[exotherm]]. Deeltjes ([[reactant|reactanten]]) reageren met elkaar en er ontstaan [[reactieproduct]](en) en energie. Deze energie wordt niet aan de omgeving afgestaan in de vorm van [[warmte]], maar wordt door een reactieproduct opgenomen. Dit deeltje zal dan [[energierijk]] zijn en zich in de [[aangeslagen toestand]] bevinden (C*). Dit molecuul zal na verloop van tijd weer teruggaan naar de [[grondtoestand]]. Tijdens het teruggaan naar de grondtoestand komt energie vrij. Deze wordt uitgezonden in de vorm van licht.
In formule:
A + B → C* + D → C + D + licht
== Voorwaarden==
Wil bij een reactie chemiluminescentie optreden dan moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan.
*Een reactie produceert voldoende energie om een elektron aan te slaan, zodat bij het teruggaan naar de grondtoestand (zichtbaar) licht uit kan worden gezonden. Omdat zichtbaar licht relatief energierijk is moet per mol [[foton|fotonen]] [[rood]] licht liefst 180 kJ energie vrijkomen.
*Een reactieproduct kan in de aangeslagen toestand worden gebracht. Dit proces noemt men de [[chemie-elektronisch]]e stap.
*Het brengen van het reactieproduct in de aangeslagen toestand is gunstiger dan in de grondtoestand. Dit is afhankelijk van de [[activeringsenergie]] en de [[reactiewarmte]]. Over het algemeen zal een reactie verlopen op die wijze waarbij de activeringsenergie het laagst is.
*Bij het teruggaan van het reactieproduct naar de grondtoestand komt licht vrij. Of dit kan worden waargenomen hangt van de golflengte af, die bepaald wordt door de hoeveelheid energie die per molecuul vrij komt.
*De hoeveelheid aangeslagen deeltjes die wordt geproduceerd is aanmerkelijk hoger dan de hoeveelheid uitgedoofde, het licht zal anders niet zichtbaar zijn.
== Praktijk ==
Er wordt veel onderzoek gedaan naar praktische toepassingen van chemiluminescentie of [[bioluminescentie]]. Het kan onder andere gebruikt worden in de [[scheikunde]], de [[geneeskunde]], de [[misdaadbestrijding]], het [[industrieel ontwerp]] en het [[amusement]].
=== Scheikunde ===
Chemiluminescentie kan gebruikt worden om stoffen te [[Analytische scheikunde|analyseren]]. De [[kleur]] van het licht is namelijk specifiek voor de stof die het licht uitzendt. Door het [[kleurenspectrum]] te bepalen van het uitgezonden licht, is dus vast te stellen om welke stof het gaat.
=== Geneeskunde ===
Ook in de geneeskunde zijn er verschillende praktische mogelijkheden voor chemiluminescentie: het kan bijvoorbeeld gebruikt worden in [[bloedbank]]en om vast te stellen of de rode bloedcellen neerslaan en laboranten kunnen [[luciferase]] gebruiken om licht te produceren om bepaalde [[ziekteverwekker]]s aan te tonen.
=== Misdaadbestrijding ===
Wanneer de stof [[luminol]] met bloed in aanraking komt treedt chemiluminescentie op. Zo zijn bloedsporen makkelijk te vinden.
=== Industrieel Ontwerp ===
Industriële ontwerpers gebruiken chemoluminescentie als lichtbron in de vorm van bijvoorbeeld [[kerstboom|kerstbomen]] die zelf licht geven, om de gevaarlijke [[elektronica]] te verminderen, of lichtgevende bomen langs de snelwegen, om de elektriciteitsrekeningen van de overheid te verlagen. Ook wordt gewerkt aan [[planten]] die oplichten wanneer ze water nodig hebben.
===Andere nuttige toepassingen===
In het [[leger]] en elders worden [[lightstick]]s gebruikt als lichtbron voor nood- en signaalverlichting. Lightsticks hebben geen [[batterij (elektrisch)|batterijen]] nodig, geven 8 tot 12 uur lang helder licht en doven daarna langzaam uit.
=== Amusement ===
Ook als amusement worden lightsticks in allerlei verschillende kleuren gebruikt.
== Bioluminescentie ==
In de natuur vindt chemoluminiscentie plaats in diverse [[organisme]]n, het heet in dat geval [[bioluminiscentie]].
[[Categorie:Scheikunde]]
[[de:Chemilumineszenz]]
[[en:Chemoluminescence]]
| |||