Rijksdag (Duitsland): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 80.127.222.218 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Luckas-bot |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{zie artikel|Dit artikel gaat over het parlement. Zie [[Rijksdaggebouw]] voor het gebouw in Berlijn waar dit parlement zetelt.}}
[[Afbeelding:Berlin reichstag CP.jpg|thumb|Het [[Rijksdaggebouw]] van 1894, waar de Rijksdag de langste tijd zetelde. Nu is dit ook het gebouw van het moderne Duitse parlement, de [[Bondsdag]].]]
De '''Rijksdag''' was de benaming voor het [[parlement]] van [[Duitsland]] in de jaren 1867-1945. Sinds 1949 heeft de Duitse [[Bondsdag]] (Duits: ''Bundestag'') dezelfde functie in de Bondsrepubliek Duitsland, en sinds 1999 gebruikt de Bondsdag terug het oude
De term "Reichstag" ''(Rijksdag)'' is een samenstelling van ''Reich'' (rijk) en ''tag'' (vergadering, vergelijk met ''dagen''). Men
== Rijksdag vóór 1867 ==
In het [[Heilige Roomse Rijk]] (tot 1806) bestond er al een [[Rijksdag (Heilige Roomse Rijk)|Rijksdag]].
De [[Duitse Bond]], die van 1814 tot 1848 bestond, kende een soortgelijk parlement als het Heilige Roomse Rijk. De verschillende staten stuurden hun afgevaardigden naar de bondsdag in Frankfurt am Main. In de praktijk was
In het revolutiejaar 1848 kwam een Nationale vergadering bij elkaar, het [[Frankfurter Parlement]]. Het besloot in 1849 in [[Grondwet van de Paulskirche|een grondwet]]
== Nationaal parlement van 1867-1933 ==
[[File:Die Gartenlaube (1874) b 294.jpg|thumb|Vergadering in 1874, nog in het gebouw van het Pruisische Herenhuis in de Leipziger Straße 75.]]
[[File:Reichstag-1870.jpg|thumb|Rijksdaggebouw rond 1900]]
De [[Noord-Duitse Bond]] (1867-1871), een door [[Pruisen]]
Het [[Duitse Keizerrijk]], dat in 1871 uit de Noord-Duitse Bond is voortgekomen, had eveneens de Rijksdag als parlement. De vergadering zetelde in Berlijn, vanaf 1894 in het gebouw dat als ''Reichstagsgebäude'' ([[Rijksdaggebouw]]) is bekend en nog steeds als Duits parlement dient. De regeringsleider, de [[Rijkskanselier]], werd door de Duitse keizer (de Pruisische koning) gekozen en had voor zijn bestaan het vertrouwen van de Rijksdag niet nodig. Toch was de Rijksdag een sterk democratisch element naast de autocratische elementen want zonder toestemming van Rijksdag (en Bondsraad) kwamen geen wetten tot stand. De stemopkomst was in het algemeen hoog; anders dan in de meeste andere landen van de wereld mochten min of meer alle mannen vanaf een leeftijd van 25 jaar stemmen.
Regel 25:
[[File:Bundesarchiv Bild 183-2006-0315-500, Berlin, Reichstagssitzung.jpg|thumb|Vergadering van de NS-Rijksdag in 1940, in de ''Krolloper''. Hitler heeft nooit in het Rijksdaggebouw gesproken.]]
Ook na de machtsovername van de nationaalsocialistische [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]] in 1933 bleef er formeel een Rijksdag bestaan.
Nadat Adolf Hitler benoemd was als [[Rijkskanselier]] begon de [[Gleichschaltung]] ''(vert: gelijkschakeling)'' met de [[Reichstagsbrandverordnung]] en
De Rijksdag zetelde, tot aan de geruchtmakende brand in het [[Rijksdaggebouw]] te Berlijn. Na de brand vergaderde men in een operagebouw, de [[Kroll Oper]], dat zijn naam aan de architect dankte. De Rijksdag kwam in 1942 voor het laatst bijeen, onder voorzitterschap van [[Hermann Göring]].
| |||