Sonatevorm: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Kleine correctie met uw welnemen -de term 'brug' wordt bij mijn weten niet tot nauwelijks gebruikt voor verbindings - en overgangsgroep |
k →Uitleg: kleine aanvulling |
||
Regel 16:
== Uitleg ==
[[Bestand:Spanningsbogen.jpg|thumb|right|200px|Voorbeeldje van mogelijk spanningsverloop in een sonatevorm]]
Typerend voor de sonatevorm is de [[spanningsboog (muziek)|spanningsopbouw]] en de [[Dialectiek|dialectische]] uiteenzetting door middel van twee (soms zelfs drie) thema's of themagroepen. De thema's zijn doorgaans contrasterend, bijvoorbeeld het één een duidelijk statement, en het ander meer zoekend, peinzend. De thema's hebben in de ''expositie'' ook altijd contrasterende [[toonsoort]]en: het eerste in de [[Tonica|hoofdtoonsoort]], het tweede in de [[Dominant (muziek)|dominanttoonsoort]]. Vaak is er ook een contrast in het gebruik van de [[opmaat]] in het 1e en 2e thema: wanneer het 1e thema met een opmaat begint is vaak het 2e thema zonder opmaat (en vice versa). Vroeger duidde men dit thematisch contrast ook wel aan met 'mannelijk' versus 'vrouwelijk' thema.
In [[Mineur (muziek)|mineur]] is het gebruikelijk dat het tweede thema in de [[majeur]] paralleltoonsoort klinkt. Om van [[toonaard]] of [[toonsoort]] te veranderen wordt tussen beide thema's vaak een ''brug'' (de overgangsgroep of overgangszin, in de reprise de verbindingsgroep of -zin) geplaatst. Na de expositie komt vaak de zogenaamde ''codetta'': een kleine staart. Hierin wordt de expositie afgesloten, vaak met een stukje muziek dat in de ''[[coda (muziek)|coda]]'' (zie verderop) ook wordt gebruikt. In de ''doorwerking'' zijn delen van de beide thema's in vele [[toonsoort]]en te horen, en wordt meestal naar een ''synthese'' van beide thema's gestreefd. Hierin is een verwantschap met de [[Hegel]]iaanse [[dialectiek]] te vinden: [[these]] - [[antithese (filosofie)|antithese]] - [[synthese (filosofie)|synthese]]. In de [[muziek]] zijn het eerste en tweede thema: these en antithese.
| |||