Ontario: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
WikitanvirBot (overleg | bijdragen)
k r2.7.1) (Robot: toegevoegd: iu:ᐋᓐᑎᐅᕆᔪ
Taalvos (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 25:
| website = [http://www.gov.on.ca/ www.gov.on.ca]
}}
'''Ontario''' is een [[Provincies en territoria van Canada|provincie van Canada]]. De provincie ligt in het hart van [[Canada]], met als hoofdstad [[Toronto (Canada)|Toronto]]. Het is de dichtstbevolkte streek van het land met 12.686.952 inwoners ([[2006]]) en het beslaat 1.076.395 km². Ontario, dat zijn naam dankt aan het [[Ontariomeer]], is economisch verreweg de belangrijkste provincie van het land. Ontario was in 1867 één van de vier originele provincies van de Confederatie Canada.
 
Aan de noordzijde wordt de provincie begrensd door [[Hudsonbaai]]. Ten westen ervan ligt [[Manitoba]], en ten zuiden de Amerikaanse staten [[Minnesota]], [[Michigan]], [[Ohio (staat)|Ohio]], [[Pennsylvania]], en [[New York (staat)|New York]]. In het oosten wordt Ontario begrensd door [[Québec (provincie)|Québec]].
Regel 32:
Ontario, gelegen in het centrum van Canada, is de enige provincie die aan de [[Grote Meren]] grenst. Van oost naar west meet de provincie zo'n 1690 km terwijl van noord naar zuid de provincie ongeveer 1730 km beslaat. Het gebied wordt in drie regio's opgedeeld:
 
Het [[Canadees Schild]] - dit gebied beslaat ongeveer de helft van de oppervlakte van Ontario en- is dunbevolkt en meest ongeschikt voor landbouw. Het ligt in het noordwesten en centrale gedeelte van Ontario. Het Canadees Schild wordt gekenmerkt door de vele [[Meer (water)|Merenmeren]] en [[rivier]]en die het rijk is. Hoewel de grond zich niet leent voor agrarische doeleinden is het bijzonder rijk aan natuurlijke grondstoffen en mineralen.
 
De Hudsonbaai Laaglanden - deze laaglanden (gemiddeld niet meer dan 150m boven [[zeeniveau]])- zijn vrijwel onbevolkt. HetDit gebied ligt in het noorden van de provincie waar het vanaf het Canadees Schild naar de [[Hudsonbaai]] afloopt. De rotsen van de Hudsonbaai Laaglanden slijten minder snel onder [[erosie]] dan die van het Schild en sinds [[Weichselien|de laatste grote ijstijd]] is het gebied langzaam aan het opveren. Door de slechte afwatering van deze laaglanden is een groot deel van het gebied vrij [[moeras]]sig van aard. In het noordoosten ligt Ontario's hoogste punt op 693 meter boven zeeniveau.
 
De St. Lawrence Vallei en de [[Grote Meren]] - ten zuiden van het Canadees Schild ligt- beslaat de dichtbevolkte vallei van de [[Saint Lawrencerivier]] en het gebied rond de Grote Meren, gescheiden door een kleine uitloper van het schild zelf. Het terrein ten noorden van de Grote Meren is enigszins heuvelachtig. Het meest zuidelijke punt van Ontario, Pelee Island, ligt op ongeveer dezelfde [[breedtegraad]] als [[Madrid (stad)|Madrid]].
 
=== Meren en rivieren ===
Hoewel Ontario niet direct aan zee grenst heeft het toch een totale kustlijn van zo'n 5000 km aan zowel de Grote Meren als de Hudsonbaai. Vier van de vijf Grote Meren grenzen aan Ontario - alleen het [[Michiganmeer]] ligt geheel in de [[Verenigde Staten]]. Het gebied is van groot belang voor de economie vanwege de verbindingen die het biedt met zowel de VS als de verbinding, via de Saint Lawrencerivier, met de [[Atlantische Oceaan]]. De kust aan de Hudsonbaai, en de [[Jamesbaai]], een arm van de Hudsonbaai, is economisch onbelangrijk vanwege de hoge noordelijke ligging.
 
Andere grote meren in Ontario zijn onder andere [[Saint Clairmeer]], [[Lake of the Woodsmeer]], [[Simcoemeer]], [[Nipigonmeer]] en [[Nipissingmeer]]. Verder kent de provincie vele duizenden kleinere meren en meertjes die in het noorden en het westen in meestmeestal onbegaanbaar terrein verspreid liggen in het Canadees Schild.
 
De belangrijkste rivieren zijn de [[Saint Lawrencerivier]], die de Grote Meren met de Atlantische Oceaan verbindt, en de [[Detroit (rivier)|Detroit]], die gelegen tussen [[Detroit, Michigan]] en [[Windsor (Ontario)|Windsor, Ontario]] ligtstroomt en een grote economische betekenis heeft. De meeste andere rivieren van Ontario zijn slecht begaanbaarbevaarbaar hoewel sommige, zoals de rivieren de [[Ottawa (rivier)|Ottawa]] en [[Niagara (rivier)|Niagara]] gebruikt worden voor de opwekking van [[hydroelektriciteithydro-elektriciteit]]. Rond Niagara bevinden zich ook de bekende [[Niagarawatervallen]].
 
=== Klimaat ===
Vanwege de grote oppervlakte en ligging van Ontario is het klimaat zeer gevarieerd. In het zuiden van de provincie, rond Windsor, heerst een, voor Canada, gematigd en vochtig klimaat met gemiddelde temperaturen van rond de 23 graden [[Celsius]] in de zomer tot -4 graden in de winter. De aanwezigheid van de Grote Meren heeft een temperend effect op het klimaat hoewel in de winter zware sneeuwstormen kunnen voorkomen aan de rand van de meren door de westelijke winden die vanaf het water over land blazen. Zuidwest -Ontario heeft de hoogste mate van [[Tornado (wervelwind)|tornado's]] van Canada en wordt algemeen als een uitloper van ''[[Tornado Alley]]'' gezien. DeDoor de ligging van zuid -Ontario aan de grens waar warme winden vanuit de VS en koude luchtmassa's vanaf het Arctische gebied regelmatig samenkomen, kent men daar vele, soms zware onweersbuien.
 
Verder naar het noorden is het klimaat harder van aard met korte, warme zomers en lange, koude tot zeer koude winters. Temperaturen die tot onder de -40 graden dalen, komen regelmatig voor in het hoge noorden van Ontario. Aan de rand van de Hudsonbaai is de gemiddelde vorstvrije periode in de zomer slechts ongeveer 60 dagen lang.
 
== Demografie ==
Ontario heeft de grootste bevolking van alle provincies van Canada met, volgens de volkstelling van 2006, 12.686.952 inwoners. Het grootste deel van deze bevolking woont op slechts een klein percentage van het totale gebied, voornamelijk in het zuiden van de provincie en langs de zuidwestelijk grens met de Verenigde Staten. Het dichtstbevolkte deel van Ontario is het gebied tussen [[Toronto (Canada)|Toronto]] en [[Niagara-on-the-Lake|Niagara]] en staat bekend als de ''Golden Horseshoe''. De regio's rond [[Ottawa (stad)|Ottawa]] en het Ontario Schiereiland van [[London (Ontario)|London]] tot [[Windsor (Ontario)|Windsor]] zijn ook dichtbevolkt. Hoewel tot aan ongeveeromstreeks 1900 de bevolking voornamelijk op het platteland leefde, is de bevolking sindsdien voor het overgrote deel in de stedelijke gebieden geconcentreerd.
 
De totale bevolkingsgroei van Ontario bedroeg tussen 1991 en 2001 ongeveer 14%, grotendeels gevoed door immigranten die zich voornamelijk rond Toronto en de andere grote steden vestigen. De grootste etnische groepen zijn mensen van Britse en Franse afkomst die respectievelijk 25% respectievelijken 5% van de bevolking uitmaken. Verder zijn er grote groepen Italianen en andere Europese gemeenschappen en, vooral sedert het einde van de 20e eeuw, vele zuid-Aziaten, Libanezen en Somaliërs. De meer dan 70.000 indianen die in Ontario wonen, leven meest op reservaten en de meerderheid van hen behoort tot de [[Ojibweg|Ojibway]].
 
===Religie===
 
De belangrijkste [[godsdienst]]en zijn het [[Rooms-katholicisme]] en het [[protestantisme]] die elk ongeveer 35% van de bevolking uitmaken. Verder bevinden zich in de steden grote groepen [[islam|Moslims]] en is zo'n 16% van de OntariansOntarianen niet-godsdienstig.
 
=== Steden ===
Regel 122:
De dienstensector beslaat ongeveer 70% van de economie. Toronto is het belangrijkste zakencentrum van Canada en vele nationale en internationale corporaties evenals banken hebben er hun hoofdkantoor hoewel de concurrentie van [[Calgary]] op dit gebied steeds heviger wordt. De industriële basis van Ontario ligt in het gebied van de ''Golden Horseshoe'' rond Toronto en in het zuidwesten rond Windsor, de ''Motorcity'' van Canada. Grote verliezen in de [[automobiel]]industrie aan het begin van de 21e. eeuw hebben echter een grote slag toegebracht aan de economie in onder andere Windsor en Oshawa. De [[petrochemische industrie]], [[bosbouw]] en [[mijnbouw]] zijn ook belangrijke componenten van de economie. [[Greater Sudbury|Sudbury]] is een grote [[nikkel]]mijn rijk en rond [[Hamilton (Ontario)|Hamilton]] is de [[staal (metaal)|staalindustrie]] geconcentreerd.
 
Landbouw, eens de grootste tak van de economie, is thans maar van slecht beperkt belang meer en maakt minder dan 2% van de economische productie uit.
 
[[Toerisme]] is eveneens een belangrijke bron van inkomsten en is met namevooral van belang in Toronto en rond de Niagara watervallenNiagarawatervallen.
 
=== Transport ===
De [[St. Lawrence Seaway]] is een systeem van gekanaliseerde rivieren en meren die de Grote Meren met de Atlantische Oceaan verbindt en middelgrote zeewaardige schepen toegang tot het Noord-Amerikaanse binnenland verschaft.
 
Het zuiden van Ontario kent een redelijk goed wegennet met belangrijke snelwegen die de grote steden met elkaar verbinden. De snelweg van Toronto naar Windsor is één der drukste in Noord-Amerika en sluit aan op de grensovergangen tussen Canada en de Verenigde Staten, met namevooral die tussen Windsor en Detroit, de drukste internationale grensovergang in de wereld.
 
De luchtvaart is van essentieel belang in het dunbevolkte noorden van Ontario waar veel plaatsjes niet per spoor of weg bereikbaar zijn en waar luchttransport de enige verbinding met de buitenwereld vormt. De belangrijkste internationale luchthaven van Ontario is [[Lester B. Pearson International Airport]] in Toronto die, behalve internationale verbindenverbindingen, ook lijndiensten met alle belangrijke steden in Ontario onderhoudt.
 
=== Onderwijs ===
In Ontario bestaat schoolplicht voor kinderen tussen 6 en 16 jaar oud en is meest gratis. Er bestaat een publiek en een Katholiek schoolsysteem die door de provincie gefinancierd worden. Scholen van niet -katholieke, religieuze aard worden niet door de provincie gefinancierd. Er zijn verschillende belangrijke [[universiteit]]en rondom Toronto en elders in Ontario.
 
== Geschiedenis ==
Ontario werd, voor de eerste Europese ontdekkingsreizigers het gebied betraden, bewoond door diverse indianenstammen, onder andere [[Ojibweg|Ojibway]], [[Irokezen|Iroquois]] en [[Algonquian]]. Rond 1610-1615 werd het gebied verkend door de [[Frankrijk|Fransen]] en [[Henry Hudson]] verkende de baai die nu zijn naam draagt. Franse en [[Engeland|Engelse]] koloniale belangen kwamen in Noord-Amerika diverse malen met elkaar in conflict en zo ook in Ontario. In 1763, na afloop van de [[Franse en Indiaanse oorlog]], kwam het gehele gebied onder Engelse controle en werd Ontario in 1774 bij [[Québec (provincie)|Québec]] gevoegd. Na afloop van de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog|Amerikaanse Revolutie]] vestigden veel Britse Loyalisten zich in Ontario en in 1791 werd Québec opgesplitst en werd het gebied dat nu Ontario beslaat omgedoopt in [[Boven -Canada]].
 
Tijdens de [[Oorlog van 1812]] vielen Amerikaanse troepen Boven -Canada binnen en York, het latere Toronto, werd platgebrand. De Amerikanen die wel de controle over de Grote Meren verkregen, slaagden er echter niet in om vaste voet aan de grond te krijgen en werden terug over de grens gedreven. Na de oorlog kwam een stroom van immigranten op gang die de bevolking snel deed groeien. Na enige rebellieën werd in 1840 Boven -Canada weer verenigd met het Franstalige Québec met als doel de Britse Noord-Amerikaanse bezittingen met elkaar te integreren. In 1867 vormde Boven -Canada, nu Ontario genoemd, samen met 3 andere provincies de Confederatie Canada.
 
Ontario groeide al snel uit tot de economische motor van Canada en het gebied dat tot de provincie behoorde, werd flink naar het noorden en westen uitgebreid. In 1904 openden de Ford autofabrieken hun eerste installatie in Canada in Ontario, een decennium later gevolgd door General Motors een decennium later. De automobielindustrie zou lange tijd een grote drijfveer achter de Ontariaanse economie zijn.
 
Na de [[Tweede Wereldoorlog]] kreeg Ontario een steeds meer cultureel diverse bevolking met de intocht van Oost-Europeanen en Aziaten. En een verharding van Québecs nationalisme in de jaren 1970 zorgde voor een influx van Engelstaligen uit die provincie. In 1985 kwam een einde aan een decennialange periode waarin de Progressief-Conservatieven de provinciale politiek beheersten en sindsdien wordt de regering in Ontario afwisselend door de Conservatieven en de Liberalen gevormd met in de jaren 1990 een desastreus verlopen experiment waarin de socialistisch georiënteerde NDP de regering vormde, hetgeen leidde tot een ernstige economische neergang. Hoewel Ontario aan het begin van de 21e eeuw nog altijd de grootste bevolking en economie van Canada kent, levert het toch steeds meer invloed in ten voordele van de westelijke provincies.