Tuunwal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Arch (hernoemd) (overleg | bijdragen)
Plaats (overleg | bijdragen)
Uitgebreid; ook Wieringen vermeld (tuunwallen zijn niet uniek Texels)
Regel 1:
[[File:Tuunwallen.jpg|thumb|Tuunwallen op Texel]]
Een '''tuunwal''' is een van [[plaggen]] gemaakte afscheiding tussen twee [[perceel|percelen]] grond. Tuunwallen worden uitsluitend op het Nederlandse waddeneiland [[Texel]] aangetroffen. Een typische tuunwal is ongeveer 1,5 meter hoog, en 1 tot 2 meter breed en wordt gemaakt van ter plekke afgestoken plaggen, die op elkaar gelegd worden. Er werden plaggen gebruikt, omdat er weinig geschikt hout voorhanden was om afscheidingen te maken. Aangeplante afscheidingen bleken vaak niet tegen de zilte omgeving bestand, en stierven snel af. Daar de wallen dus uit bodemmateriaal bestaan, maar een andere waterhuishouding hebben dan het omliggende land, kunnen er dus andere plantensoorten op voorkomen.
Een '''tuunwal''' is een van [[plaggen]] gemaakte afscheiding tussen twee [[perceel|percelen]] grond. Tuunwallen worden op het Nederlandse waddeneiland [[Texel]] en op het voormalige eiland [[Wieringen]] aangetroffen.
 
==Woord==
{{Beginnetje|geografie|2009|09|18}}
''Tuunwal'' is een [[Tessels|Texels dialectwoord]] dat vaak wordt vertaald als "tuinwal". Vroeger werd de tuunwal kortweg ''tuun'' genoemd, waarbij ''tuun'' niet "tuin" maar "erfafscheiding" betekende. Dit woord is dus met het [[Duits]]e ''Zaun'' (schutting) vergelijkbaar.
 
==Kenmerken==
Een typische tuunwal is ongeveer 1,5 meter hoog, en 1 tot 2 meter breed en wordt gemaakt van ter plekke afgestoken plaggen, die op elkaar gelegd worden. Er werden plaggen gebruikt, omdat er weinig geschikt hout voorhanden was om afscheidingen te maken. Het graven van sloten was in het heuvelachtige landschap van Texel en Wieringen geen optie. Aangeplante afscheidingen bleken vaak niet tegen de zilte omgeving bestand, en stierven snel af.
 
Daar de wallen uit bodemmateriaal bestaan, maar een andere waterhuishouding hebben dan het omliggende land, kunnen er andere plantensoorten op voorkomen. De droge vegetatie zorgt ervoor dat de wallen een lichtere, "gele" kleur hebben en zo contrasteren met de vochtige weilanden. Op de tuunwallen groeien soms zeldzame planten.
 
Boven op de tuunwallen werden, om de schapen tegen te houden, vanouds duindoorns geplant. Tegenwoordig wordt er vaak van prikkeldraad gebruik gemaakt.
 
==Bescherming==
Sinds de 20e eeuw is het voor boeren goedkoper om een afrastering van palen en prikkeldraad aan te leggen. Dit heeft ertoe geleid dat veel tuunwallen zijn verdwenen. Inmiddels worden ze beschermd en worden niet alleen de oude tuunwallen onderhouden, er worden ook nieuwe aangelegd. Vooral op Texel is het tuunwallenlandschap goed bewaard. Op Wieringen is de bescherming pas later op gang gekomen.
 
[[Categorie:Cultuur op Texel]]
[[Categorie:Wieringen]]