Symfonie nr. 5 (Nielsen): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k diakritische en andere typo's, typos fixed: Gotenburg → Göteborg met AWB |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
{{Infobox compositie
| titel= Symfonie nr. 5
| afbeelding= Carl-Nielsen.jpg
| tekst= Carl Nielsen
| componist= [[Carl Nielsen]]
| soortcompositie= symfonie
| geschrevenvoor= symfonieorkest
| toonsoort=
| opusnummer= 50
| andereaanduiding= FS 97
| gecomponeerdin= 1920-1922
| première= [[14 januari]] [[1922]]
| opgedragenaan=
| duur= ca. 38 minuten
| vorige=
| volgende=
| oeuvre= Oeuvre van Carl Nielsen
}}
De [[Denemarken|Deense]] [[componist]] [[Carl Nielsen]] schreef zijn '''Symfonie nr. 5, opus 50, FS 97''' in [[1921]] en [[1922]]. Evenals zijn ''[[Symfonie nr. 1 (Nielsen)|eerste symfonie]]'' "mist" het werk een ondertitel.
Regel 29:
== De symfonie ==
=== Tempo giusto /Adagio non troppo ===
Het eerste deel begint drieënhalve maat met een prikkelende, optimistische en oscillerende beweging van de [[altviool|altviolen]], een [[perpetuum mobile]]. Zodra echter het orkest inzet blijkt de klank (bestaande uit dezelfde noten) steeds donkerder te worden; door het almaar herhalend patroon wordt de achtergrond steeds onrustiger en lijkt uit te monden in een obsessie om dit muzikale figuur te blijven herhalen. Andere melodieën proberen de beweging te doorbreken, maar vallen echter telkens terug. Langzaamaan wordt de muziek pijnlijker en pijnlijker en verandert in hypnotisch geweld. Meer destructieve krachten dienen zich aan in de vorm van vele noten, hier en daar bijgestaan door de [[bekken (muziekinstrument)|bekkens]]. De muziek wordt steeds militaristischer. Als na dit bijna gewelddadige ''Tempo giusto'' het ''Adagio non troppo'' begint lijken wat zachtere krachten van de strijkers het stuk binnen te dringen, een heel verschil met hiervoor. Een clinch tussen de eerdere klanken en de nieuwe zachte klanken breekt aan. Dit gevecht zet zich door tot het uiteindelijke wapen in wordt gezet, de [[kleine trom]]. Uiteindelijk weet het adagiokarakter van het eerste deel als winnaar uit de bus te komen. De [[klarinet]] sluit af, hoewel de kleine trom venijnig mee blijft spelen. De onrust is niet verdwenen.
▲Het eerste deel begint drieënhalve maat met een prikkelende, optimistische en oscillerende beweging van de [[altviool|altviolen]], een [[perpetuum mobile]]. Zodra echter het orkest inzet blijkt de klank (bestaande uit dezelfde noten) steeds donkerder te worden; door het almaar herhalend patroon wordt de achtergrond steeds onrustiger en lijkt uit te monden in een obsessie om dit muzikale figuur te blijven herhalen. Andere melodieën proberen de beweging te doorbreken, maar vallen echter telkens terug. Langzaamaan wordt de muziek pijnlijker en pijnlijker en verandert in hypnotisch geweld. Meer destructieve krachten dienen zich aan in de vorm van vele noten, hier en daar bijgestaan door de [[bekken (muziekinstrument)|bekkens]]. De muziek wordt steeds militaristischer. Als na dit bijna gewelddadige ''Tempo giusto'' het ''Adagio non troppo'' begint lijken wat zachtere krachten van de strijkers het stuk binnen te dringen, een heel verschil met hiervoor. Een clinch tussen de eerdere klanken en de nieuwe zachte klanken breekt aan. Dit gevecht zet zich door tot het uiteindelijke wapen in wordt gezet, de [[kleine trom]]. Uiteindelijk weet het adagiokarakter van het eerste deel als winnaar uit de bus te komen. De [[klarinet]] sluit af, hoewel de kleine trom venijnig mee blijft spelen. De onrust is niet verdwenen.
=== Allegro / Andante un poco tranquillo / Allegro ===
Hoewel het adagiokarakter als winnaar naar voren kwam, lijkt deze muzikale oorlog nog niet te zijn beëindigd. Een vlot ''Allegro'' doet zich aan dat maar weinig doet denken aan het eerste deel. Chaos sluipt echter weer binnen en vervormt zich tot een nieuw perpetuum mobile voor de strijkers dat wat vroeg lijkt te eindigen als er een [[fuga]] volgt. Het kwaad sluipt weer steeds verder de symfonie in als de kleine trom en klarinet weer inzetten. De klarinet klinkt eenzaam, verlaten en wanhopig. Als de grote lijn ondanks vele obstakels wil doorlopen wordt het zelf steeds uitzinniger, eindigend in een grote chaos. Ook deze chaos houdt niet lang aan. Een tweede fuga doet zijn intrede. Dit ''Andante'' sleept de muziek verder. Hoewel deze passages [[dissonantie (muziek)|dissonant]] zijn, lijkt het erop dat dit thema niet met veel geweld weg hoeft te worden gewerkt. Uiteindelijk wordt er een samenhang gevonden. Het muzikale oorlogsdomein wordt verlaten om met een ''Allegro'' de symfonie af te sluiten. Toch geeft het afsluitende akkoord geen bevrijding of muzikale oplossing; het is net of er iets ontbreekt.
| |||